Φυσικό αέριο: Εξαντλημένο κοίτασμα φέρνει επενδύσεις 280 εκατ.

Ένα θαμμένο δημόσιο asset κάτω από τη θάλασσα του κόλπου της Καβάλας, το οποίο μπορεί να προσελκύσει επενδύσεις της τάξης των 250 έως 280 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία της πρώτης υπόγειας αποθήκης φυσικού αερίου στην Ελλάδα και μίας σημαντικής εφεδρικής ενεργειακής πηγής τόσο για τη χώρα όσο και την ευρύτερη περιοχή, σχεδιάζει να αξιοποιήσει η κυβέρνηση.

Ο λόγος για το εξαντλημένο κοίτασμα φυσικού αερίου που εκμεταλλεύεται η Energean Oil & Gas και το οποίο από το 1981, όταν ξεκίνησε και η πετρελαιοπαραγωγή του Πρίνου, έχει δώσει μέχρι σήμερα γύρω στα 860 εκατ. κ.μ.

Ουσιαστικά ο ταμιευτήρας της Νότιας Καβάλας είχε παραγωγή μέχρι και το 1991 και από τότε μέχρι και στις μέρες μας θεωρείται εξαντλημένος. Ελάχιστες ποσότητες έχουν απομείνει, ενώ από το 2010 η Energean Oil & Gas έχει προτείνει στο ελληνικό δημόσιο, το οποίο έχει παραχωρήσει τα δικαιώματα εκμετάλλευσης, τη δημιουργία αποθηκευτικού χώρου. Η ίδια η εταιρία έχει ζητήσει μάλιστα τη μετατροπή της άδειας εκμετάλλευσης σε άδεια αποθήκευσης φυσικού αερίου.

Το ελληνικό δημόσιο από το 2011 κι έπειτα δίνει στην Energean Oil & Gas παρατάσεις στην άδεια εκμετάλλευσης της Νότιας Καβάλας, ενώ η τελευταία δόθηκε από τον υπουργό ΠΕΝ Γιώργο Σταθάκη μέχρι τις 23 Νοεμβρίου του 2018. Το εξαντλημένο κοίτασμα δε, πέρασε το 2011 στο ΤΑΙΠΕΔ, ως δημόσια υποδομή προς αξιοποίηση. Ουσιαστικά το ελληνικό δημόσιο δεν έχει αποφασίσει τον τρόπο αξιοποίησης αυτού του φυσικού ταμιευτήρα, που έκρυβε το κοίτασμα φυσικού αερίου.

Το 2010, ο τότε υπουργός Ενέργειας Γιάννης Μανιάτης συγκρότησε επιτροπή στην οποία οι εμπλεκόμενοι φορείς, δημόσιο, ΔΕΣΦΑ, ΔΕΠΑ και η Energean Oil & Gas, εξέδωσαν μελέτη για τη μετατροπή του εξαντλημένου κοιτάσματος φυσικού αερίου σε αποθηκευτικό χώρο.

Το κόστος τότε είχε υπολογιστεί στα 400 εκατ. ευρώ, λαμβάνοντας υπόψη τα τεχνικοοικονομικά δεδομένα της εποχής. Η δυναμικότητα αποθήκευσης φυσικού αερίου υπολογίζεται συνολικά σε 950 εκατ. κ.μ., με τον ταμιευτήρα να είναι σε θέση να δίνει ουσιαστικά τη μισή ποσότητα και η υπόλοιπη να μένει για λόγους ομαλής λειτουργίας. Η σκοπιμότητα της υπόγειας αποθήκης είναι να διασφαλίζει τον ομαλό εφοδιασμό του συστήματος σε περιόδους έκτακτης ανάγκης, όπως συνέβη πέρυσι τον Ιανουάριο, με την ενεργειακή κρίση που προκλήθηκε λόγω των μικρών διαθέσιμων ποσοτήτων φυσικού αερίου.

Το πόρισμα της επιτροπής Σταθάκη

Τον περασμένο Φεβρουάριο, ο υπουργός ΠΕΝ Γιώργος Σταθάκης ανέθεσε σε ομάδα εργασίας υπό τον γενικό γραμματέα Ενέργειας Μιχάλη Βερροιόπουλο και τη συμμετοχή εκπροσώπων της ΡΑΕ, του ΔΕΣΦΑ, της καθηγήτριας του ΕΜΠ Σοφίας Σταματάκη και άλλων υπηρεσιακών στελεχών, την εκπόνηση πορίσματος για την αξιοποίηση του εξαντλημένου κοιτάσματος.

Σύμφωνα με πληροφορίες του Euro2day.gr, το πόρισμα παραδόθηκε πριν από ένα μήνα στον υπουργό.

Τα σημεία-κλειδιά που αναδεικνύονται από το κείμενο είναι η αναγκαιότητα της δημιουργίας υπόγειας αποθήκης φυσικού αερίου, με δεδομένη τη συνεχή αύξηση της κατανάλωσης αλλά και της ασφάλειας του εφοδιασμού του συστήματος. Η αποθήκη, που βρίσκεται σε βάθος περίπου 1.700 μέτρων, είναι πολύτιμη και λόγω της επικείμενης λειτουργίας των αγωγών TAP και IGB, ενώ σε συνδυασμό με τις δεξαμενές υγροποιημένου αερίου ( LNG) στη Ρεβυθούσα καθώς και του πλωτού σταθμού επαναεριοποίησης LNG στην Αλεξανδρούπολη, η χώρα ενισχύει τον ρόλο της ως κόμβου μεταφοράς ενεργειακών πόρων.

Όπως αναφέρουν πηγές του Euro2day.gr, το κόστος της επένδυσης εκτιμάται σε 250 με 280 εκατ. ευρώ, ενώ το πόρισμα του 2010 το ανέβαζε ακόμη και στα 400 εκατ. ευρώ, λόγω των διαφορετικών δεδομένων που κυριαρχούσαν εκείνη την περίοδο. Η συγκεκριμένη ομάδα εργασίας έλαβε υπόψη τις αντίστοιχες επενδυτικές και τεχνικές πρακτικές της Ε.Ε.

Το πόρισμα σημειώνει επίσης πως ο υπουργός ΠΕΝ θα πρέπει να εκδώσει σχετική απόφαση για την παραχώρηση του δικαιώματος αποθήκευσης, ενώ η ΡΑΕ θα πρέπει να αδειοδοτήσει την αποθήκη ως έργο ΕΣΦΑ (Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου) ή ΑΣΦΑ (Ανεξάρτητο Σύστημα), ανάλογα με τη μορφή αξιοποίησης. Επίσης το δημόσιο θα πρέπει να υποδείξει τον τρόπο αξιοποίησης της υπόγειας αποθήκης, καθώς πρόκειται για έργο που δεν είναι εύκολο να αποτιμηθεί οικονομικά, λόγω της ιδιαιτερότητας που έχει η συγκεκριμένη υποδομή.

Πάντως, το σίγουρο είναι ότι θα προκηρυχθεί διεθνής διαγωνισμός για την προσέλκυση επενδυτή, ενώ η ίδια η Energean Oil & Gas δηλώνει παρούσα στη διεκδίκηση της αποθήκης.

Οι 162 υπόγειες αποθήκες στην Ε.Ε.

Στην Ε.Ε. υπάρχουν 162 υπόγειες αποθήκες, ενώ οι πρόσφατες εκτιμήσεις κάνουν λόγο πως η συνολική δυναμικότητά τους ανέρχεται σήμερα στα 100 δισ. κ.μ. Ο επικρατέστερος τύπος υπόγειας αποθήκης, τόσο αριθμητικά (57% του συνολικού αριθμού) όσο και από άποψη δυναμικότητας (68% της συνολικής δυναμικότητας), είναι αυτός των εξαντλημένων κοιτασμάτων υδρογονανθράκων. Οι άλλες δύο μορφές είναι οι υπόγειοι υδροφόροι ορίζοντες και οι τεχνητά κατασκευασμένες κοιλότητες σε δόμους ορυκτού άλατος.

Παγκοσμίως υπάρχουν 642 υπόγειες αποθήκες ενεργής δυναμικότητας άνω των 330 δισ. κ.μ., όσο περίπου το 11% της παγκόσμιας κατανάλωσης.

Στη γειτονιά της Ελλάδας υπάρχει ένας αποθηκευτικός χώρος στη Βουλγαρία, με περίπου 600 εκατ. κ.μ. και 10 στην Ιταλία, δυναμικότητας 14,3 δισ. κ.μ. Οι περισσότερες αποθήκες (45) είναι στη Γερμανία, με δυναμικότητα αποθήκευσης 19,6 δισ. κ.μ. Δεκαπέντε με δυναμικότητα αποθήκευσης 11,7 δισ. κ.μ. βρίσκονται στη Γαλλία, ενώ από οκτώ έχουν Τσεχία και Ρουμανία (περίπου 3 δισ. κ.μ.) και έξι το Ηνωμένο Βασίλειο, δυναμικότητας 4,6 δισ. κ.μ.