Πώς «βγαίνει» το πλεόνασμα των Ταμείων

Πλεόνασμα 859 εκατ. ευρώ παρά τη σημαντική μείωση της κρατικής χρηματοδότησης αναμένεται να παρουσιάσουν οι ασφαλιστικοί οργανισμοί και κυρίως ο ΕΦΚΑ το 2018, όπως προκύπτει από τον προϋπολογισμό που κατατέθηκε χθες στη Βουλή.

Στη θετική εικόνα των οικονομικών των ταμείων συμβάλλουν, αφενός, οι αυξημένες εισφορές προς τα Ταμεία, αφετέρου, ο περιορισμός των δαπανών για συντάξεις. Έτσι, κι ενώ σύμφωνα με τη μεθοδολογία European System of Accounts (ESA), οι κρατικές δαπάνες για ασφάλιση, περίθαλψη και κοινωνική προστασία για τον επόμενο χρόνο εκτιμάται ότι θα είναι δραματικά μειωμένες, κατά 1,6 δισ. ευρώ, κυρίως λόγω της μείωσης του ΕΚΑΣ και του δραστικού περιορισμού των επιχορηγήσεων προς τον ΕΟΠΥΥ και τα Νοσοκομεία, τα ταμεία και κυρίως ο ΕΦΚΑ θα παρουσιάσουν σημαντικό πλεόνασμα, της τάξης των 859 εκατ. ευρώ, έναντι περιορισμένου (σε σχέση με αυτό του αρχικώς υπολογιζόμενου) ελλείμματος 198 εκατ. ευρώ, κατά το τρέχον έτος.

Αναλυτικά, στην εισαγωγική έκθεση του προϋπολογισμού, με βάση το σύστημα ESA, οι κοινωνικές δαπάνες για ασφάλιση, περίθαλψη και προστασία εκτιμάται ότι θα ανέλθουν σε 19,438 δισ. ευρώ το 2018, έναντι 21,037 δισ. ευρώ το 2017.

Αναλυτικά, η επιχορήγηση προς τον ΕΦΚΑ και τους λοιπούς ασφαλιστικούς οργανισμούς εκτιμάται ότι θα είναι μειωμένη κατά 0,4% σε σχέση με το 2017, καθώς το κράτος υπολογίζει να καταβάλει στα ταμεία 15,88 δισ. ευρώ, έναντι 15,94 δισ. ευρώ το 2017. Σημαντικά μειωμένη, κατά 68,1%, θα είναι η κρατική χρηματοδότηση προς τον ΕΟΠΥΥ, ο οποίος θα λάβει το επόμενο έτος μόλις 100 εκατ. ευρώ, έναντι 314 εκατ. ευρώ το 2017.

Αντίστοιχα, μειωμένες κατά 28,6% θα είναι οι μεταβιβάσεις του Δημοσίου και προς τα νοσοκομεία (ΥΠΕ-ΠΕΔΥ) καθώς από 1,30 δισ. ευρώ το τρέχον έτος, το κράτος θα καταβάλει 930 εκατ. ευρώ το 2018.

Συνολικά, οι Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης, ήτοι τα Ταμεία, ο ΟΑΕΔ και ο ΕΟΠΥΥ, θα παρουσιάσουν το 2018 πλεόνασμα 1,49 δισ. ευρώ, έναντι πλεονάσματος 1,58 δισ. ευρώ το 2017. Ειδικά τα ταμεία βέβαια θα παρουσιάσουν τη μεγαλύτερη βελτίωση, αφού από έλλειμμα 198 εκατ. ευρώ το τρέχον έτος, εκτιμάται ότι το 2018 θα παρουσιάσουν πλεόνασμα 859 εκατ. ευρώ (βελτίωση 1.057 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2017). Η μεταβολή αυτή οφείλεται, σύμφωνα με το υπουργείο Οικονομικών, κυρίως:

α) στην αυξημένη πρόβλεψη κατά 306 εκατ. ευρώ στο σκέλος των εσόδων, η οποία οφείλεται κυρίως στην αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών (περιλαμβανομένων και των ρυθμίσεων οφειλών) κατά 360 εκατ. ευρώ έναντι του 2017, λόγω της αύξησης των εισφορών των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα από τη βελτίωση της απασχόλησης.

β) στη μειωμένη πρόβλεψη κατά 119 εκατ. ευρώ στο σκέλος των εξόδων έναντι του 2017, η οποία οφείλεται κυρίως στη μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης.

γ) στην επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης των απλήρωτων υποχρεώσεων των ασφαλιστικών ταμείων, ως αποτέλεσμα της εντεινόμενης προσπάθειας εκκαθάρισης εκκρεμών αιτήσεων για εφάπαξ παροχές.

Και αυτό, παρότι η επιχορήγηση από το Δημόσιο θα είναι μειωμένη κατά 638 εκατ. ευρώ. Αναλυτικά, τα συνολικά έσοδα του ενοποιημένου κοινωνικού προϋπολογισμού στο 2018 προβλέπονται μειωμένα κατά 329 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2017, κυρίως λόγω της μείωσης της κρατικής επιχορήγησης κατά 638 εκατ. ευρώ (και ειδικότερα κατά 363 εκατ. ευρώ της επιχορήγησης των νοσοκομείων, 214 εκατ. ευρώ του ΕΟΠΥΥ και 60 εκατ. ευρώ του ΟΓΑ). Στον αντίποδα, αναμένεται αύξηση των εσόδων από ασφαλιστικές εισφορές κατά 362 εκατ. ευρώ. Αντίστοιχα, τα έξοδα προβλέπονται μειωμένα κατά 243 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2017, κυρίως λόγω της μείωσης της συνολικής συνταξιοδοτικής δαπάνης κατά 151 εκατ. ευρώ.

Οι δαπάνες του Δημοσίου ως εργοδότη για αποδοχές και συντάξεις προβλέπεται να ανέλθουν στα 12,2 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 371 εκατ., κυρίως λόγω αυξημένων εισφορών υπέρ του ΕΦΚΑ (από 3,33% σε 6,67% το 2018), της αναμόρφωσης των ειδικών μισθολογίων και της συνεχιζόμενης από το 2017 μείωσης των συνταξιοδοτήσεων.

Στο πλαίσιο του προγράμματος εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών, εντός του 2017 έχουν εξοφληθεί 323 εκατ. ευρώ που αφορούν εκκρεμείς αιτήσεις συνταξιοδότησης.

Όσο για τον ΟΑΕΔ, μόλις 450 εκατ. ευρώ εκτιμώνται οι δαπάνες για προγράμματα απασχόλησης, και μάλιστα το ποσό αυτό είναι αυξημένο σε σχέση με το 2017 κατά 100 εκατ. ευρώ.

Τέλος, στο σκέλος των επιδομάτων, ο προϋπολογισμός προβλέπει αυξήσεις για τα επιδόματα που δίνονται σε πρώτο και δεύτερο παιδί καθώς και επέκταση των σχολικών γευμάτων σε όλη την επικράτεια.

Στα 700 εκατ. ευρώ εκτιμάται η χρηματοδότηση του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης, το οποίο αναμένεται να ωφελήσει 750.000 πολίτες που βρίσκονται σε κίνδυνο φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού. Πέραν της εισοδηματικής ενίσχυσης, σχεδιάζεται η πλήρης ενεργοποίηση του 2ου πυλώνα του προγράμματος, με την παροχή υπηρεσιών (δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, ηλεκτρική ενέργεια και νερό, ΤΕΒΑ, voucher για βρεφονηπιακούς σταθμούς κ.λπ.) καθώς του 3ου πυλώνα της ένταξης στην εργασία τουλάχιστον για το 10% των δικαιούχων-εγγεγραμμένων ανέργων στον ΟΑΕΔ.

Οι υπόλοιπες δράσεις κοινωνικής πρόνοιας είναι:

* Σχολικά γεύματα.

* Νέοι βρεφονηπιακοί σταθμοί.

* Διαμόρφωση νέου πλαισίου για την παιδική προστασία:

- Επιτροπεία ανηλίκων.

- Νομοθετικό πλαίσιο για την αναδοχή/υιοθεσία.

- Νέο πλαίσιο λειτουργίας προνοιακών ΝΠΔΔ & ΝΠΙΔ.

* Λειτουργία ενιαίου φορέα πληρωμής προνοιακών επιδομάτων (ΟΠΕΚΑ).

* Νέο πλαίσιο καταπολέμησης της έλλειψης στέγης ευάλωτων κοινωνικών ομάδων-Φορέας διαχείρισης ακινήτων.

* Μεταστέγαση οικισμών Ρομά.

* Ολοκλήρωση και λειτουργία, στις 13 περιφέρειες, 240 Κέντρων Κοινότητας με ενιαίο γεωπληροφοριακό σύστημα.

* Πιλοτικό πρόγραμμα αξιολόγησης της αναπηρίας με τη δημιουργία ηλεκτρονικού φακέλου αναπηρίας.

Μέρισμα

Στα 483 ευρώ ανέρχεται, σύμφωνα με τον προϋπολογισμό του 2018, το μέσο κοινωνικό μέρισμα που θα καταβληθεί σε πάνω από 3,4 εκατ. ωφελούμενους.

Όπως προκύπτει από το τελικό κείμενο που κατατέθηκε χθες στη Βουλή, το κοινωνικό μέρισμα θα χορηγηθεί στο 1/3 του πληθυσμού της χώρας, δηλαδή σε περισσότερους από 3,4 εκατ. πολίτες, με συνολικό κόστος 720 εκατ. ευρώ.

Οι δικαιούχοι του κοινωνικού μερίσματος εκτιμώνται σε 1.459.834 νοικοκυριά, ενώ το μέσο ύψος του μερίσματος εκτιμάται σε 483 ευρώ ανά νοικοκυριό. Ειδικότερα, με βάση τα εισοδηματικά-περιουσιακά κριτήρια, το μέσο ύψος του μερίσματος ανέρχεται σε 610 ευρώ για τα επιλέξιμα νοικοκυριά που υπάγονται στην πρώτη κατηγορία, με τα αντίστοιχα ποσά για τα νοικοκυριά της δεύτερης και της τρίτης κατηγορίας να εκτιμώνται σε 547 ευρώ και 403 ευρώ, αντίστοιχα.

Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τον Γενικό Γραμματέα Κοινωνικής Πρόνοιας Δημήτρη Καρέλλα, οι αιτήσεις από τους ενδιαφερόμενους θα γίνονται μέσω της ηλεκτρονικής υπηρεσίας, η οποία θα λειτουργήσει στη διεύθυνση www.koinonikomerisma.gr. Οι δικαιούχοι θα χρησιμοποιούν τον κωδικό taxis που διαθέτουν για να εισέλθουν στην ηλεκτρονική εφαρμογή, στην οποία θα συμπληρώνουν τον ΑΜΚΑ, τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου (email), ένα κινητό τηλέφωνο και το IBAN του τραπεζικού λογαριασμού τους.

Παράλληλα, σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Εργασίας, εξετάζονται τρόποι εξυπηρέτησης ηλικιωμένων, οι οποίοι δεν έχουν γνώση χρήσης του διαδικτύου ή πρόσβαση σε αυτό, αλλά και δικαιούχων που έμειναν άνεργοι φέτος, ώστε η ανεργία να συμψηφίζεται με το εισόδημα του 2016, για το οποίο έχει υποβληθεί φορολογική δήλωση.

Η απαιτούμενη υπουργική απόφαση εκτιμάται ότι θα εκδοθεί εντός των επόμενων ημερών και θα περιλαμβάνει όλες τις λεπτομέρειες της διαδικασίας καταγραφής και ελέγχου των δικαιούχων του κοινωνικού μερίσματος.