Ανησυχία Βρυξελλών για διπλές εκλογές σε Ελλάδα-Ιταλία το 2018

Βρυξέλλες, ανταπόκριση (read the article in english in the right column)

Οι αλλαγές που πρόκειται να έρθουν στον τρόπο λειτουργίας της ΕΕ τον Μάρτιο του 2019 σε Σύνοδο Κορυφής στη Ρουμανία -που έχει προγραμματιστεί από τώρα-, αλλά και η λήψη αποφάσεων για το τι ακριβώς θα γίνει με τη λήξη του παρόντος προγράμματος της Ελλάδας, ωθούν υψηλά ιστάμενους παράγοντες της Κομισιόν να «φοβούνται» ότι ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας ίσως αποφασίσει πρόωρες κάλπες έως και την άνοιξη του 2018, πιθανώς δηλαδή μαζί με την Ιταλία.

Για την ΕΕ, αυτό καθιστά έναν παράγοντα ανασφάλειας, σε μια περίοδο που επικοινωνιακά παλεύει να αποδείξει ότι η ανάκαμψη της ΕΕ και της Ευρωζώνης έχει διασφαλιστεί μεσομακροπρόθεσμα.

Οπως πρώτο είχε γράψει το Euro2day.gr, η επόμενη μέρα του μνημονίου βρίσκεται στον «αέρα», με την έννοια ότι η λύση που περιφέρεται στο Washington Club και στο Frankfurt Club δεν έχει γίνει ακόμα γνωστή σε όλο το Eurogroup.

Λίγες εβδομάδες αργότερα, στέλεχος της Κομισιόν, σε background briefing στην Αθήνα, επιβεβαίωσε το ρεπορτάζ του Euro2day.gr κάνοντας λόγο για μια «υβριδική λύση», που ακόμα όμως δεν έχει βρεθεί, καθώς -όπως είπε- η συζήτηση θα διεξαχθεί το πρώτο εξάμηνο του 2018.

Παρ' όλα αυτά, το ρεπορτάζ «δείχνει» ότι οι γενικές γραμμές αυτής της λύσης έχουν, εν πολλοίς, προσδιοριστεί από τον «στενό πυρήνα» και το μόνο που απομένει είναι η διατύπωση καθώς και ο ρόλος του ΔΝΤ, που φαίνεται πως θα είναι συμβουλευτικός-τεχνικός, με δικαίωμα όμως διακριτής παρέμβασης, σε περίπτωση που θιγούν τα συμφέροντά του.

Διασταυρωμένες πληροφορίες αναφέρουν ότι πάνω στη λύση «ECCL+με αυξημένη εποπτεία» (enhanced surveillance) πρέπει τώρα να ραφτεί το τελικό κοστούμι της εξόδου από το πρόγραμμα, αλλά και να βρεθεί το πώς θα κουμπώσει η τεχνική-συμβουλευτική υποστήριξη του ΔΝΤ (δεν μιλάει κανείς πλέον για πιθανότητα να υπάρξει χρηματοδοτική συμμετοχή, που άλλωστε ακόμα εκκρεμεί).

Αυτό που ακόμα πρέπει να επιλυθεί είναι το χρέος, όπου υπάρχει το γνωστό «nein» των Γερμανών, που συνεχίζει να διαμηνύεται σε όλα τα επίπεδα και όλους τους τόνους, παρά το γεγονός ότι δεν έχει συγκροτηθεί ακόμα κυβέρνηση στο Βερολίνο.

Η φράση «if needed» (αν απαιτείται) που στοιχειώνει την απόφαση για την ελάφρυνση του χρέους φαίνεται ότι επιχειρείται να συνδυαστεί με το πακέτο τύπου «ECCL+with enhanced surveillance», συνδέοντας τη μείωση του χρέους με εις βάθος διαρθρωτικές αλλαγές. Ετσι, οι οπαδοί αυτής της θέσης εκτιμούν ότι μπορούν να αποφύγουν πιο δραστικές λύσεις, που δεν επιθυμούν οι κυβερνήσεις του κεντρικού πυρήνα των Βορείων.

Η λέξη «υβριδικό» που χρησιμοποίησε ο αξιωματούχος της Κομισιόν αφορά ακριβώς αυτό: ένα κοστούμι που ράβεται μόνο για την Ελλάδα (όπως πάντα άλλωστε) και που δεν υπάρχει γραμμένο σε καμία συνθήκη.

Ο φόβος για εκλογές

Κατά τον έτερο υψηλά ιστάμενο αξιωματούχο της Κομισιόν, η εκτίμηση της κυβέρνησης Τσίπρα για το πώς διαμορφώνεται το τοπίο μετά το τέλος του προγράμματος μπορεί να ωθήσει τον πρωθυπουργό να οδηγήσει τη χώρα στις κάλπες την άνοιξη -μαζί με την Ιταλία-, ώστε να εκμεταλλευθεί πλήρως τη ρητορική που θα ακολουθείται μέχρι τότε για το «success story» της Ελλάδας και την οριστική έξοδο από τα μνημόνια.

Στην ΕΕ, όπως μας ανέφερε η πηγή, θα προτιμούσαν να γίνουν οι εκλογές το 2019 και αν είναι δυνατόν -γι’ αυτούς- να παραμείνει η παρούσα κυβέρνηση. Το ίδιο φαίνεται να επιθυμούν οι ίδιοι κύκλοι και για την Ιταλία, όπου η ΕΕ υπογείως «σπρώχνει» τον πρωθυπουργό Τζεντιλόνι και τον υπουργό Οικονομικών Κ. Πάντοαν. Γι' αυτό και έχουν γίνει διάφορες υποχωρήσεις προς τη Ρώμη σε επίπεδο δημοσιονομικής προσαρμογής, αλλά και στην αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPLs) που μαστίζουν το ιταλικό τραπεζικό σύστημα.

Μια παράλληλη εκλογική διαδικασία σε δύο χώρες που θεωρούνται «προβληματικές» είναι ένα σενάριο που απεύχονται ακόμα και οι κεντρικοί τραπεζίτες στην ΕΚΤ (πάντα πίσω από τις κλειστές πόρτες), καθώς παρατηρούνται φαινόμενα αστάθειας. 

Επίσης, η αλλαγή σκυτάλης στην αμερικανική Fed, με τις αγορές να μην μπορούν ακόμα να πουν με ασφάλεια ότι θα συνεχιστεί η πολιτική της Τζάνετ Γέλεν, προκαλεί νευρικότητα.

Τρίτος παράγοντας είναι οι πολιτικές διεργασίες στην ΕΕ για τις θέσεις που θα ανοίξουν το 2019 (ΕΕ, ΕΚ, ΕΚΤ), που μπορεί να αλλάξουν τις ισορροπίες των αποφάσεων ακόμα και για το πρόγραμμα της χώρας μας.

Για την Κομισιόν, λοιπόν, αν και είναι κατανοητό ότι πολιτικά η επιλογή για πρόωρες εκλογές την Ανοιξη δικαιολογημένα μπορεί να είναι στο τραπέζι, εν τούτοις «δεν είναι επιθυμητό να αλλάξουν οι πολιτικές ισορροπίες ούτε στην Ελλάδα, ούτε στην Ιταλία».