Δίκη ΧΑ: Για «κόμμα-πολιτοφυλακή» έκανε λόγο ο Μ. Σπουρδαλάκης

Για ένα κόμμα στρατιωτικού τύπου, με κύριο χαρακτηριστικό την άσκηση βίας, έκανε λόγο ο Μιχ. Σπουρδαλάκης, καθηγητής Πολιτικής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στη δίκη της Χρυσής Αυγής. Ο μάρτυρας είχε κληθεί να καταθέσει πρώτη φορά στο πλαίσιο της ανάκρισης, καθώς είχε ασχοληθεί με τη μελέτη των πολιτικών κομμάτων, ανάμεσά τους και της Χρυσής Αυγής.

Ο Μιχ. Σπουρδαλάκης υποστήριξε πως το κύριο χαρακτηριστικό της οργάνωσης είναι «η άσκηση βίας για πολιτικούς σκοπούς», προσθέτοντας πως η ρητορία της δεν εμπίπτει στο πλαίσιο του δικαιικού πολιτισμού.

Παράλληλα, ανέφερε πως η Χρυσή Αυγή έχει δομή στρατιωτικού τύπου, εξηγώντας πως αυτό προκύπτει από προσωπική του μελέτη. Όπως είπε, την περίοδο της προεκλογικής περιόδου, «υπήρχε απόλυτη ιεραρχική δομή, στολές όμοιες, σε διάφορες εκδηλώσεις».

Συγκεκριμένα, περιέγραψε και την προσωπική εικόνα που απεκόμισε σε μία εκδήλωση της Χρυσής Αυγής στη Βασιλίσσης Σοφίας. «Αποτυπωνόταν απολύτως το "κόμμα-πολιτοφυλακή" και αυτό εμπίπτει στον ιδεότυπο της στρατιωτικής δομής» κατέθεσε.

Αναφορικά με την ιεραρχία, ο πανεπιστημιακός είπε πως «μιλάνε με τον τρόπο που απευθύνονται ο ένας στον άλλο. Θυμάμαι όταν εισήλθαν στη Βουλή, με αναφορές που θύμιζαν στρατιωτική δομή. Δεν είχαμε μια πολιτική οργάνωση που εκφράζει μια παράδοση που είναι κοντά στο πλαίσιο του Διαφωτισμού».

Ξεχωριστή αναφορά έγινε και στους οικονομικούς πόρους της Χρυσής Αυγής. Σύμφωνα με τον μάρτυρα, το 2013 είχε την αίσθηση πως «η πολυσχιδής δραστηριότητα του κόμματος δεν μπορούσε να δικαιολογηθεί μόνο με τα έσοδα των υποτιθέμενων μελών, είτε με των βουλευτών. Δηλαδή γραφεία, παρουσιάσεις, εφημερίδα. Η εντύπωσή μου είναι ότι η δραστηριότητα του συγκεκριμένου κόμματος δεν μπορούσε να δικαιολογηθεί, και χωρίς κρατική χρηματοδότηση μέχρι τότε. Άρα κάποιος θα έπρεπε να δει και αυτή τη διάσταση, ερευνώντας το κόμμα».

Πρόεδρος: Αυτή η διάσταση αφορά μόνο τη ΧΑ;

Μάρτυρας: Δεν μου έκανε εντύπωση εκείνη την περίοδο αυτό για άλλα κόμματα. Μπορεί να το δικαιολογούν με περισσότερα μέλη, μπορεί να είναι παλιότερα...

Πολ. Αγωγή: Στο πλαίσιο μελέτης σας εντάσσετε και τα σύμβολα;

Μάρτυρας: Η χρήση συμβόλων είναι στοιχείο της ρητορικής. Υπάρχουν σύμβολα, χρώματα, μουσική που φτιάχνουν το ιδεολογικοπολιτικό στίγμα. Ειδικά μετά τη δολοφονία του Φύσσα, υπήρξε προσπάθεια να απαλυνθούν τα σύμβολα αυτά...

Νωρίτερα, ολοκληρώθηκε η εξέταση του πρώην υποψήφιου βουλευτή και επιστημονικού συνεργάτη της Χρυσής Αυγής, Ηλία Σταύρου. Ο μάρτυρας δέχθηκε σειρά ερωτήσεων από την υπεράσπιση, η οποία μάλιστα υπέβαλε αίτημα να διαβιβαστεί στον εισαγγελέα η κατάθεσή του, προκειμένου να ασκηθεί σε βάρος του ποινική δίωξη για το αδίκημα της ψευδορκίας.

Το αίτημα ήρθε από τη συνήγορο υπεράσπισης του Ευστ. Μπούρκουρα, Βάσω Πανταζή, όταν ο Ηλίας Σταύρου ανέφερε ότι επισκέφθηκε ένα Πάσχα τον εντολέα της και είδε ναζιστικά σύμβολα: «Υπήρχε η σημαία του κόμματος NSDAP. H σημαία με τον αγκυλωτό σταυρό, που είναι η σημαία του κόμματος του Αδόλφου Χίτλερ. Την είχαμε βγάλει έξω για λίγη ώρα. Κάποια πόστερ που ήταν σε ένα δωμάτιο με τον Χίτλερ. Και τραγουδήσαμε το "ορθό το λάβαρο" και κάναμε και χαιρετισμό ναζιστικό».

Ακολούθησε η αντίδραση της συνηγόρου, η οποία επεσήμανε πως υπάρχουν μάρτυρες που διαψεύδουν αυτό το σημείο της κατάθεσης, κάνοντας λόγο για «εμμονή» του μάρτυρα. Στη συνέχεια προχώρησε στο επίμαχο αίτημα, για το οποίο το δικαστήριο επιφυλάχθηκε.

Τέλος, ο μάρτυρας υποστήριξε, ύστερα από σχετική ερώτηση της υπεράσπισης Μιχαλολιάκου, ότι ο ίδιος έχει συναναστραφεί με τον γενικό γραμματέα της Χρυσής Αυγής δύο φορές: «Μια φορά μάς κάλεσε στη Βουλή να μας συγχαρεί για το έργο μας. Και μια φορά στη Θεσσαλονίκη...

Αλλά να καθίσω εγώ σε ένα τραπέζι με τον Μιχαλολιάκο, να ανταλλάξω απόψεις, όχι».