Οι όροι συνταξιοδότησης για εργαζόμενους με διαδοχική ασφάλιση

Με τις προϋποθέσεις συνταξιοδότησης του τελευταίου Ταμείου στο οποίο ήταν ασφαλισμένοι θα συνταξιοδοτηθούν όσοι κατέθεσαν ή θα καταθέσουν αίτηση συνταξιοδότησης από τις 13 Μαΐου 2016 και εφεξής, παρότι έχουν υπάρξει κατά τη διάρκεια του εργασιακού τους βίου ασφαλισμένοι σε δύο ή και περισσότερα ταμεία. Η δε σύνταξή τους θα είναι ενιαία, θα υπολογιστεί με βάση τις αποδοχές του 2002 και θα είναι μειωμένη έως και κατά 30%, καθώς ο υπολογισμός της θα γίνει με βάση τον νόμο Κατρούγκαλου.

Χθες, με σημαντική καθυστέρηση και ενώ ο χρόνος και οι δανειστές πιέζουν ασφυκτικά για την έκδοση εκκρεμών συντάξεων, προκειμένου να μη χαθούν χρήματα από το πρόγραμμα για τα ληξιπρόθεσμα, υπεγράφη η πολυαναμενόμενη εγκύκλιος για τον υπολογισμό των συντάξεων στις περιπτώσεις με διαδοχική ασφάλιση.

Πρόκειται για περίπου το 15% των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης, ήτοι περίπου 22.000 αιτήσεις, το οποίο αναμένεται να «ξεπαγώσει» όταν και οι υπηρεσίες του ΕΦΚΑ παραμετροποιήσουν τις οδηγίες του υπουργείου Εργασίας. Παράλληλα, εκδόθηκε και η εγκύκλιος για τον υπολογισμό της Εθνικής Σύνταξης κυρίως σε ομογενείς, αλλοδαπούς, Έλληνες μετανάστες και όποιος έχει χρόνο ασφάλισης στο εξωτερικό, που σύμφωνα με πληροφορίες αφορά άλλο ένα περίπου 10% των εκκρεμοτήτων. Να σημειωθεί βέβαια ότι υπάρχει ένα περίπου 28% που αφορά συντάξεις χηρείας, που η έκδοσή τους έχει «παγώσει» καθώς τα ποσά που βγαίνουν είναι πολύ κάτω από 380 ευρώ.

Η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας βρίσκεται σε διαπραγμάτευση με τους δανειστές, με στόχο να τεθεί ένα κατώτατο όριο στο ποσό που μπορεί να λάβει ο επιζών σύζυγος, με αποτέλεσμα η έκδοση των συγκεκριμένων συντάξεων να έχει μπλοκαριστεί. 

Η διαδοχική ασφάλιση

Ειδικά στην περίπτωση της διαδοχικής ασφάλισης, με την εγκύκλιο καταργείται η διάκριση μεταξύ παλαιών και νέων ασφαλισμένων, εφαρμόζονται ενιαίοι κανόνες για τον υπολογισμό τόσο της κύριας όσο και της επικουρικής σύνταξης και διευκρινίζεται ότι από την 1/1/2017 και εφεξής, ως χρόνος ασφάλισης λογίζεται ο χρόνος στην ασφάλιση του τελευταίου φορέα που ο ασφαλισμένος είχε υποχρέωση υπαγωγής κατά την ένταξη στον ΕΦΚΑ.

Στην πράξη, η σύνταξη δεν θα αποτελείται από διάφορα ποσά-τμήματα αλλά από ένα ενιαίο ποσό υπολογιζόμενο με ενιαίο χρόνο, βάσει του μέσου όρου των αποδοχών από την 1/1/2002 μέχρι την ημερομηνία συνταξιοδότησης.

Η αίτηση συνταξιοδότησης θα καταβάλλεται στον κλάδο ασφάλισης του ΕΦΚΑ που ο ασφαλισμένος ανήκε κατά την 1/1/2017, εφόσον έχουν πραγματοποιηθεί 1.500 ημέρες ασφάλισης στον συγκεκριμένο φορέα (μπορεί να υπολογιστεί και η στρατιωτική θητεία εφόσον εξαγοραστεί), εκ των οποίων 500 την τελευταία 5ετία.

Για αναπηρικές συντάξεις ή συντάξεις χηρείας, θα πρέπει στον τελευταίο αυτό φορέα να έχουν πραγματοποιηθεί 1.000 ημέρες ασφάλισης, εκ των οποίων 300 την τελευταία 5ετία. Εάν οι προϋποθέσεις αυτές δεν υπάρχουν, τότε το αίτημα διαβιβάζεται στον φορέα με τις περισσότερες ημέρες ασφάλισης. Εφόσον αποφασιστεί ποιος φορέας είναι αρμόδιος, ελέγχεται η θεμελίωση ή κατοχύρωση του συνταξιοδοτικού δικαιώματος.

Όπως εξηγούν οι ειδικοί, με την εγκύκλιο αυτή λύνεται ένα σημαντικό πρόβλημα και ανοίγει ο δρόμος για τη συνταξιοδότηση χιλιάδων ασφαλισμένων, κυρίως γυναικών με ανήλικα τέκνα, καθώς δεν απαιτείται ενεργός δεσμός κατά τον χρόνο κατοχύρωσης του συνταξιοδοτικού δικαιώματος.

Παράλληλα, η εγκύκλιος ξεκαθαρίζει ότι στις περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης που ο ασφαλισμένος δεν επιθυμεί τον συνυπολογισμό όλων των χρόνων ασφάλισης που έχουν διανυθεί σε διαφορετικούς φορείς, έχει δικαίωμα να επιλέξει ποιους θα χρησιμοποιήσει. Βασική προϋπόθεση βέβαια είναι να μην έχει ασφαλιστεί στον φορέα αυτόν μετά την 1η Ιανουαρίου του 2017.

Βέβαια, οι συντάξεις θα είναι σημαντικά μειωμένες, καθώς βάσει του νόμου Κατρούγκαλου για τον υπολογισμό τους θα λαμβάνεται υπόψη ο μέσος όρος των αποδοχών που σχηματίζονται από τις εισφορές που έχουν καταβληθεί ετησίως από την 1/1/2002 κι έπειτα. Έτσι, η σύνταξη δεν θα αποτελείται από τμηματικά ποσά ανάλογα με τον χρόνο ασφάλισης ανά Ταμείο αλλά από ένα ενιαίο ποσό.

Ειδικοί εκτιμούν ότι αυτό, σε περιπτώσεις που στο παρελθόν (πριν από το 2002) υπήρχαν μεγάλες περίοδοι με υψηλούς μισθούς, οι ασφαλισμένοι θα υποστούν περαιτέρω μειώσεις στις συντάξεις τους. Αντίστοιχα, στους «χαμένους» συγκαταλέγονται και οι ασφαλισμένοι σε Δημόσιο και πρώην ΔΕΚΟ - Τράπεζες, που είχαν πολλά έτη ασφάλισης πριν από το 2002. Βέβαια, την ίδια στιγμή, καταργούνται όλες οι μειώσεις που επιβάλλονταν στα τμηματικά ποσά λόγω της μη συμπλήρωσης του ορίου ηλικίας στον κάθε συμμετέχοντα φορέα. Και τέλος, στις περιπτώσεις που ο ασφαλισμένος ανήκει παράλληλα σε 2 φορείς ασφάλισης, μπορεί να χρησιμοποιήσει τον παράλληλο χρόνο ασφάλισης και για προσαύξηση της μοναδικής σύνταξης που θα λάβει.

Η Εθνική Σύνταξη

Η δεύτερη εγκύκλιος που αφορά περίπου 15.000 εκκρεμείς αιτήσεις ξεκαθαρίζει τον τρόπο με τον οποίο θα υπολογίζεται η Εθνική Σύνταξη κυρίως για ομογενείς, αλλοδαπούς, Έλληνες μετανάστες και γενικότερα όσους έχουν χρόνο ασφάλισης και στο εξωτερικό.

Βέβαια, μέσω αυτής λύνεται κι ένα σημαντικό πρόβλημα περίπου 20.000 ασφαλισμένων, οι οποίοι μπορούσαν να αποχωρήσουν νωρίτερα από το 55ο έτος της ηλικίας τους, βρίσκονταν όμως αντιμέτωποι με διπλή μείωση της Εθνικής Σύνταξης. Και αυτό γιατί ο νόμος προβλέπει ότι για να ληφθεί ολόκληρη (345 για 15 έτη έως 385 για 20 έτη ασφάλισης), θα πρέπει ο ασφαλισμένος να έχει 40 χρόνια στην Ελλάδα, από την ηλικία των 15 έως τη συνταξιοδότησή του. Σε αντίθετη περίπτωση, η σύνταξη θα μειώνεται κατά 1/40 για κάθε υπολειπόμενο έτος. Πρόκειται για μια ομάδα ασφαλισμένων που κατά κύριο λόγο είναι γονείς ανηλίκων στο Δημόσιο και πλέον, βάσει της εγκυκλίου, θα μπορούν να λάβουν Εθνική σύνταξη χωρίς τη μείωση του 1/40ού.

Και «κόφτης» στους εργαζόμενους συνταξιούχους

Εν τω μεταξύ, εγκύκλιος του ΕΦΚΑ καθορίζει τους συνταξιούχους που εργάζονται και εμπίπτουν στη διάταξη του νόμου Κατρούγκαλου για μείωση της σύνταξης κατά 60%.

Η εγκύκλιος διευκρινίζει το νέο καθεστώς, ορίζει τα άτομα που εμπίπτουν στον «κόφτη» του νόμου 4387/2016 κι επισημαίνει τις εξαιρέσεις. Οι δύο βασικές κατηγορίες συνταξιούχων που εμπίπτουν στο νέο καθεστώς και θα υποστούν μείωση της τάξης του 60% είναι όσοι καταστούν συνταξιούχοι από τις 13/5/2016 και μετά, ανεξάρτητα από την ημερομηνία ανάληψης της εργασίας ή δραστηριότητάς τους, αλλά και όσοι είχαν συνταξιοδοτηθεί πριν από την έναρξη του νόμου Κατρούγκαλου (πριν τις 13/5/2016) αλλά ανέλαβαν εργασία ή δραστηριότητα από τις 13/5/2016 και μετά. Ειδικά στην περίπτωση που οι συνταξιούχοι αναλάβουν εργασία ή δραστηριότητα σε φορείς της Γενικής Κυβέρνησης αναστέλλεται η καταβολή τόσο της κύριας όσο και της επικουρικής σύνταξής τους για όσο χρόνο διαρκεί η παροχή της εργασίας τους ή των υπηρεσιών τους ή η δραστηριότητά τους.

Όπως διευκρινίζει η διοίκηση του ΕΦΚΑ, στο νέο καθεστώς εμπίπτουν μόνο συνταξιούχοι γήρατος, ενώ εξαιρούνται συνταξιούχοι λόγω αναπηρίας και λόγω θανάτου (συντάξεις χηρείας).

Επίσης, διασώζονται οι συνταξιούχοι που έχουν ημερομηνία έναρξης συνταξιοδότησης και ταυτόχρονα ανάληψης εργασίας ή αυτοαπασχόλησης πριν από τις 13/5/2016, οι οποίοι εντάσσονται στο παλαιό καθεστώς για την απασχόληση συνταξιούχων, όπως ισχύει κατά περίπτωση (π.χ. οι αυτοαπασχολούμενοι αντιμετωπίζουν αναστολή σύνταξης, ενώ οι μισθωτοί περικοπή).

Αναλυτικά, μείωση της σύνταξης κατά 60% προβλέπεται για τις εξής κατηγορίες:

- Συνταξιούχους του Δημοσίου ακόμη κι αν ανήκουν σε αυτούς που εξαιρέθηκαν από την ένταξη στον ΕΦΚΑ, όπως για παράδειγμα αυτοί που δικαιούνται πολεμική σύνταξη ή σύνταξη αναπήρου οπλίτη ειρηνικής περιόδου ή σύνταξη Εθνικής Αντίστασης ΟΓΑ ή ανασφάλιστου Αγωνιστή Εθνικής Αντίστασης, λογοτέχνες - καλλιτέχνες που δικαιούνται σύνταξη από το Δημόσιο, όσοι λαμβάνουν προσωπική σύνταξη, όσοι συνταξιοδοτούνται με διατάξεις του 1990 και του 1991 κ.α.

- Οι συνταξιούχοι των φορέων, ταμείων κλάδων ή λογαριασμών που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ

- Τα αιρετά όργανα Ο.Τ.Α.

- Διοικητές, υποδιοικητές, πρόεδροι, αντιπρόεδροι και μέλη των συλλογικών οργάνων διοίκησης των ΝΠΔΔ

- Πρόεδροι, αντιπρόεδροι και τα μέλη των ανεξάρτητων διοικητικών αρχών

- Πρόεδροι, αντιπρόεδροι, διευθύνοντες σύμβουλοι και μέλη διοικητικών συμβουλίων, καθώς και το πάσης φύσεως προσωπικό των Ν.Π.Ι.Δ. που ανήκουν στο κράτος ή επιχορηγούνται τακτικά από τον Κρατικό Προϋπολογισμό ή είναι δημόσιες επιχειρήσεις.

* Δείτε τις εγκυκλίους στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.