Τα «θολά σημεία» του νομοσχεδίου για τα εργασιακά

Πρακτικές δυσκολίες στην υλοποίηση συγκεκριμένων διατάξεων, αλλά και προβληματικές διατυπώσεις που χρήζουν διόρθωσης διαπιστώνουν νομικοί και φοροτεχνικοί, διαβάζοντας κάποια από τα 118 άρθρα του νομοσχεδίου-σκούπα του υπουργείου Εργασίας που κατατέθηκε στη Βουλή και αναμένεται να ψηφιστεί έως τα μέσα της ερχόμενης εβδομάδας.

Στην πλειοψηφία τους, οι ειδικοί παραδέχονται ότι πρόκειται για ένα νομοσχέδιο που φιλοδοξεί να διαμορφώσει ένα νέο τοπίο στην προστασία και τη διασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων, λύνοντας παράλληλα κάποια από τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ΕΦΚΑ στην υλοποίηση του ασφαλιστικού νόμου Κατρούγκαλου. Διαπιστώνουν όμως κάποια προβλήματα, τα οποία είτε αφορούν πρακτικά θέματα, όπως είναι η γραφειοκρατία που ενδέχεται να δημιουργείται κυρίως στις μικρές επιχειρήσεις από την πρόβλεψη για πολλαπλές ηλεκτρονικές δηλώσεις στο σύστημα Εργάνη, είτε ουσιαστικά όπως είναι η έκδοση των νέων επικουρικών συντάξεων.

Ειδικά στο ασφαλιστικό, η σημαντικότερη ίσως «γκρίζα ζώνη» που παραμένει αφορά στην έκδοση των επικουρικών συντάξεων για αιτήσεις που κατατέθηκαν από το 2015 και μετά, καθώς ενώ υπάρχει διάταξη για το θέμα, δεν ξεμπλοκάρει τη διαδικασία. Στον αντίποδα, σύμφωνα με τον δικηγόρο Δ. Μπούρλο, φαίνεται πως περιπλέκει ακόμη περισσότερο τη διαδικασία υπολογισμού των επικουρικών συντάξεων κατά το πρώτο σκέλος, που αφορά στα έτη ασφάλισης έως το 2014.

Βάσει του σχεδίου νόμου, δεν θα απαιτούνται πλέον οι συντάξιμες αποδοχές που υπολογίζονται ούτως ή άλλως για την κύρια σύνταξη, αλλά οι μέσες αποδοχές για το διάστημα από το 2002 έως το 2014. Συνεπώς, απαιτούνται νέοι υπολογισμοί. Την ίδια στιγμή που το πρόβλημα παραμένει. Και αυτό γιατί αφορά στην αδυναμία υπολογισμού του δεύτερου τμήματος της σύνταξης, που αντιστοιχεί στον χρόνο ασφάλισης από 1/1/2015 και μετά, το οποίο βάσει νόμου θα υπολογίζεται σύμφωνα με το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων εισφορών με νοητή κεφαλαιοποίηση (NDC). Ο μαθηματικός τύπος που απαιτείται δεν έχει εκδοθεί, με αποτέλεσμα περίπου 75.000 αιτήσεις να παραμένουν εκκρεμείς.

Πληροφορίες από το υπουργείο Εργασίας πάντως αναφέρουν ότι τις επόμενες ημέρες θα εκδοθεί η απαιτούμενη υπουργική απόφαση, προκειμένου να ξεκινήσει η έκδοση των νέων συντάξεων, μειωμένων, κατά μέσο όρο, κατά 25%.

Σημαντικές διορθώσεις στο νομοσχέδιο απαιτούνται, σύμφωνα με τον κ. Μπούρλο, στις διατάξεις που αφορούν στους δημόσιους υπαλλήλους και συγκεκριμένα στο άρθρο που προβλέπει ότι η μείωση της σύνταξης στην περίπτωση πρόωρης αποχώρησης δεν μπορεί να ξεπερνά το 30%. Καθώς η σχετική διάταξη παραπέμπει σε Προεδρικό Διάταγμα του 2006, προγενέστερο δηλαδή της μεταρρύθμισης του 2016, στην πράξη ορίζει μείωση της τάξης του 30% για το σύνολο της σύνταξης. Όμως, ο νόμος Κατρούγκαλου, για τους μισθωτούς προβλέπει μείωση της εθνικής σύνταξης κατά ανώτατο όριο 30% στις περιπτώσεις πρόωρων συνταξιοδοτήσεων.

Η Εργάνη

Σε απόγνωση φαίνεται πως έχουν περιέλθει λογιστές και φοροτεχνικοί, οι οποίοι εκτιμούν ότι οι νέες υποχρεώσεις των επιχειρήσεων προς το σύστημα Εργάνη προκαλούν πρόσθετη γραφειοκρατία, σε ασφυκτικά μάλιστα χρονοδιαγράμματα. Είναι ενδεικτικό, όπως επισημαίνει ο φοροτεχνικός Κ. Γραβιάς, ότι συρρικνώνεται το χρονικό περιθώριο για την υποβολή τριών βασικών εντύπων στο σύστημα, καθιστώντας ακόμη πιο δύσκολη την εργασία όλων αυτών που ασχολούνται με τη μισθοδοσία προσωπικού (λογιστές, φοροτεχνικούς, οικονομολόγους κ.λπ.).

Στον αντίποδα, από το υπουργείο Εργασίας εκτιμούν ότι κυρίως το μέτρο της εκ των προτέρων ηλεκτρονικής αναγγελίας των υπερωριών θα βάλει ένα τέλος σε πρακτικές που ακολουθούνται από μεγάλες, κατά κύριο λόγο, επιχειρήσεις, σημειώνοντας μάλιστα πως «ό,τι δεν δηλώνεται, δεν πληρώνεται».

Σημαντικές ελλείψεις διαπιστώνουν νομικοί και στη διάταξη που προβλέπει τον αποκλεισμό του εργοδότη-παραβάτη από δημόσιες συμβάσεις. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο δικηγόρος Γ. Καρούζος, ο εργοδότης δύναται να δικαιωθεί στο μέλλον δικαστικά για τις παραβάσεις που του έχουν επιβληθεί και έτσι να αποστερηθεί άδικα του δικαιώματός του να συνάπτει δημόσιες συμβάσεις.

Αντίστοιχα, στην πρόβλεψη για επιδότηση της ανεργίας λόγω απόλυσης εξαιτίας βλαπτικής μεταβολής των όρων εργασίας του μισθωτού, ο κ. Καρούζος εκτιμά πως η επιδότηση με μόνη προϋπόθεση την προσκομιδή εξωδίκου και μετά από έξι μήνες την προσκομιδή της αγωγής του εργαζόμενου κατά του εργοδότη, ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα, εάν τελικά απορριφθεί από τα δικαστήρια η προσφυγή του εργαζόμενου.

* Το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εργασίας δημοσιεύεται στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".