Εκκρεμότητες «φωτιά» μπλοκάρουν συντάξεις και εισφορές

Διευκρινίσεις και οδηγίες τουλάχιστον 10 καίριας σημασίας θέματα, μεταξύ των οποίων και κάποια που αποτελούν πρόσκομμα στην οριστική έκδοση νέων συνταξιοδοτικών αποφάσεων απαιτούνται από το υπουργείο Εργασίας και τον ΕΦΚΑ.

Μεγάλη καθυστέρηση, για παράδειγμα, παρατηρείται στην έκδοση της αναγκαίας εγκυκλίου με την οποία θα αντιμετωπίζονται οι χρόνοι διαδοχικής ασφάλισης και κυρίως θα διευκρινίζεται πως θα υπολογίζεται η τελική σύνταξη. Οι εισηγήσεις που δέχεται το υπουργείο Εργασίας είναι να θεωρείται όλος ο χρόνος ασφάλισης ενιαίος και η σύνταξη να υπολογίζεται ωσάν ο μελλοντικός συνταξιούχος να ήταν ασφαλισμένος σε ένα ταμείο.

Διευκρινίσεις απαιτούνται και για το θέμα του υπολογισμού της σύνταξης στην περίπτωση παράλληλης ασφάλισης, ενώ σε γκρίζα ζώνη βρίσκεται και η αντιμετώπιση της προσαύξησης λόγω καταβολής αυξημένων εισφορών. Αναγκαία, είναι σύμφωνα με τους ειδικούς της κοινωνικής ασφάλισης και η έκδοση διευκρινιστικών οδηγιών στην περίπτωση δικαιώματος για δεύτερη σύνταξη που έχουν κατοχυρώσει κάποιοι “παλαιοί” (πριν από το 1993) ασφαλισμένοι, καθώς οι υπηρεσίες δεν γνωρίζουν αν θα εκδίδεται δεύτερη σύνταξη ή προσαύξηση της πρώτης. Ο νόμος Κατρούγκαλου πάντως, είναι ξεκάθαρος για ένα σημείο, αυτό που αφορά την Εθνική Σύνταξη, αποκλείοντας τη δυνατότητα καταβολής δύο Εθνικών Συντάξεων.

Οδηγίες για τον χειρισμό από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ απαιτούνται και όσον αφορά τις περιπτώσεις υπολογισμού των συντάξεων για ασφαλισμένους που έχουν χρόνο εργασίας και ασφάλισης σε κάποια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Όπως χαρακτηριστικά επισημαίνει ο γνωστός δικηγόρος, ειδικός σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης, Δημήτρης Μπούρλος, 17 μήνες μετά την εφαρμογή του νόμου 4387/2016 υπάρχουν πολλά θέματα που απαιτούν οδηγίες τόσο από το υπουργείο Εργασίας, όσο και από τον ΕΦΚΑ. Και υπογραμμίζει ότι τουλάχιστον, όταν εκδοθούν οι απαιτούμενες εγκύκλιοι, οι επιπτώσεις πρέπει να αρχίζουν από την ημερομηνία έκδοσής τους, και όχι αναδρομικά.

Γιατί προκύπτει καθυστέρηση

Η καθυστέρηση σύμφωνα με κύκλους του υπουργείου Εργασίας οφείλεται στο γεγονός ότι επιδιώχθηκε η εφαρμογή ενιαίων όρων και προϋποθέσεων ασφάλισης - συνταξιοδότησης, σε ένα σύστημα που βασικό χαρακτηριστικό του ήταν η πανσπερμία διατάξεων, εγκυκλίων και διαφορετικών καθεστώτων ανά ταμείο ή ακόμη κι ανά ασφαλισμένο σε ορισμένες περιπτώσεις. Θέτει όμως σε κίνδυνο το πρόγραμμα αποπληρωμής των αιτήσεων συνταξιοδότησης που βρίσκονται σε αναμονή, από το πρόγραμμα ληξιπρόθεσμων οφειλών του δημοσίου. Η συμφωνία της κυβέρνησης με τους δανειστές προβλέπει έκτακτη επιχορήγηση που διατίθεται από το δανειακό πρόγραμμα για να “ξεκολλήσουν” οι απονομές συντάξεων, 860 εκατ. ευρώ συν επιπλέον 325 εκατ. ευρώ, με τον χρόνο εκκαθάρισης του συνόλου των αιτήσεων να φθάνει πλέον έως τις 30/06/2018.

Βέβαια, προβλέπεται επίσης ότι για κάθε ένα ευρώ από την επιχορήγηση, ΕΦΚΑ θα πρέπει πλέον να πληρώνει 50 λεπτά από τα διαθέσιμά του, προκειμένου να καταβάλει τις νέες συντάξεις. Παραμένει δε η πρόβλεψη, εάν δεν απορροφώνται τα χρήματα εντός χρονοδιαγράμματος, να επιστρέφονται στο υπουργείο Οικονομικών.

Οι εισφορές

Δεν είναι όμως, μόνο οι εγκύκλιοι που αφορούν την έκδοση συντάξεων, που εκκρεμούν. Υπάρχουν ανοικτά θέματα που πρέπει να διευκρινιστούν, τόσο σχετικά με την απασχόληση συνταξιούχων, όσο και με τις εισφορές.

Συγκεκριμένα, σε εκκρεμότητα παραμένει η έκδοση της εγκυκλίου που αφορά τη μείωση των συντάξεων σε περίπτωση απασχόλησης του συνταξιούχου και παράλληλα της καταβολής των σχετικών εισφορών για το εισόδημα που αποκτήθηκε. Πρέπει για παράδειγμα να διευκρινιστεί εάν οι επιπλέον εισφορές που θα καταβληθούν, θα υπολογιστούν στη συνέχεια για την βελτίωση της σύνταξης.

Στον αέρα βρίσκεται και το θέμα των εισφορών, όταν κάποιος αμείβεται με τίτλο κτήσης (απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης). Σύμφωνα με το νόμο Κατρούγκαλου αλλά και την εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας, θα πρέπει να καταβάλλεται ασφαλιστική εισφορά βάσει του άρθρου 39, δηλαδή αντίστοιχη αυτής που καταβάλλουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες για εισόδημα που προέρχεται από την άσκηση ελευθέρου επαγγέλματος, για το οποίο εκδίδονται δελτία παροχής υπηρεσιών, τιμολόγια ή αποδείξεις επαγγελματικής δαπάνης.

Αυτό που πρέπει να διευκρινιστεί είναι ο χρόνος έναρξης της εφαρμογής και κυρίως τι θα ισχύσει σε περίπτωση που κάποιος δεν έχει καμία ιδιότητα και απλά παρέχει άπαξ μια υπηρεσία η οποία αμείβεται με απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης. Σε αυτή την περίπτωση, τα σημαντικότερα προβλήματα αντιμετωπίζουν άνεργοι και συνταξιούχοι με “περιστασιακή” απασχόληση, καθώς θα πρέπει να διευκρινιστεί πως αυτή θα ασφαλιστεί, σε τι ασφαλιστικό χρόνο θα αντιστοιχεί, και ποια θα είναι η βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών.

Ανοικτά προς διευκρινίσεις παραμένουν και τα θέματα της παραγραφής ασφαλιστικών εισφορών καθώς δεν είναι ξεκάθαρο αν ισχύει η 10ετία ή η 20ετία και τι θα ισχύσει με την επιστροφή εισφορών που εισπράχθηκαν αχρεώστητα.

Με εγκύκλιο θα πρέπει να διευκρινιστεί το θέμα με την μείωση κατά 50% των ασφαλιστικών εισφορών δικηγόρων και αυτοαπασχολούμενων που έχουν θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα, καθώς σύμφωνα με τον υφυπουργό Κοινωνικών Ασφαλίσεων Τάσο Πετρόπουλο θα γίνει συμψηφισμός των επιπλέον ήδη καταβληθεισών ασφαλιστικών εισφορών. Εγκύκλιος αναμένεται και τον τρόπο που θα συμψηφιστεί το τυχόν προκύπτον πιστωτικό υπόλοιπο (υπερβάλλον ποσό) από το 20% των γραμματίων.