Πώς θα σώζονται οι ρυθμίσεις χρεών από τα λάθη... τρίτων

Δικλίδες ασφαλείας ώστε να μη χάνονται αδικαιολόγητα οι ρυθμίσεις οφειλών προς τα Tαμεία καθώς και λειτουργικές προτάσεις που θα καταστήσουν τη διαδικασία δικαιότερη και πιο εύκολη, κυρίως δε ενιαία για όλους, προτείνει προς το υπουργείο Εργασίας ο Συνήγορος του Πολίτη.

Η Ανεξάρτητη Αρχή διαπιστώνει σημαντικά κενά στη διαδικασία που ακολουθούν τα Tαμεία και το Κέντρο Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών (ΚΕΑΟ), όταν κάποιος οφειλέτης που έχει ενταχθεί σε ρύθμιση χάνει κάποια δόση και βγαίνει εκτός.

Είναι ενδεικτικό ότι η συντριπτική πλειοψηφία των οφειλετών που προσέφυγε στον Συνήγορο, απώλεσε τη ρύθμιση είτε λόγω ανωτέρας βίας, είτε εξαιτίας σφάλματος του Ταμείου, ή της τράπεζας, ή ακόμη και τρίτου φυσικού ή νομικού προσώπου. Όταν μάλιστα οι ίδιοι κατέθεσαν αίτηση προς τα ταμεία ή το ΚΕΑΟ για αναβίωση των ρυθμίσεών τους, αυτές είτε δεν έγιναν δεκτές, είτε έγιναν δεκτές αλλά υπό εξαιρετικά επαχθείς προϋποθέσεις.

Η Ανεξάρτητη Αρχή, ενόψει της έναρξης της διαδικασίας εξωδικαστικών ρυθμίσεων, κρούει τον κώδωνα του κινδύνου προς το αρμόδιο υπουργείο Εργασίας, τονίζοντας ότι πρέπει να ληφθούν υπόψη οι επισημάνσεις της, προκειμένου οι ρυθμίσεις να είναι λειτουργικές και η προσπάθεια αποτελεσματική. Και αυτό γιατί το παρελθόν έχει δείξει ότι σε πολλές περιπτώσεις, οι ρυθμίσεις χάθηκαν από λάθος του ίδιου του Ταμείου, του ΚΕΑΟ, ή ακόμη και της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου, αφού υπάρχει ακόμη και δελτίο Τύπου του ΙΚΑ (στις 27 Αυγούστου του 2015) που δίνει τη δυνατότητα επανένταξης στη ρύθμιση σε περιπτώσεις καθυστέρησης των δόσεων, το οποίο δεν αποδέχονταν οι υπηρεσίες του Ταμείου...

Όπως αναφέρεται σε επιστολή του Συνηγόρου προς το υπουργείο Εργασίας, υπήρξαν περιπτώσεις όπου οι οφειλέτες έχασαν τη ρύθμιση καθώς δεν ενημερώθηκαν εξατομικευμένα για την αλλαγή της μεταβολής του επιτοκίου, που έγινε το καλοκαίρι του 2015 και είχε ως αποτέλεσμα να αυξηθεί η δόση. Ακόμη κι όταν το ΚΕΑΟ ή το ταμείο τούς έθεσε εκτός ρύθμισης, σε πολλές περιπτώσεις δεν υπήρξε ενημέρωση ότι συντρέχουν λόγοι για την απώλειά της. Κάποιοι δεν έμαθαν ποτέ ότι είχαν δυνατότητα να επαναφέρουν την απολεσθείσα ρύθμιση, ενώ υπήρξαν και παραδείγματα υπαλλήλων που αρνήθηκαν να λάβουν υπόψη τους σφάλματα τρίτων, όπως για παράδειγμα υπαιτιότητα τραπεζικών υπαλλήλων.

Ειδική αναφορά γίνεται στον πρώην ΟΑΕΕ, όπου υπάλληλοι αρνήθηκαν αναβίωση της ρύθμισης σε οφειλέτες που εκ παραδρομής δεν είχαν συμφωνήσει με την τράπεζα που συνεργάζονταν, να καταβάλλουν τις δόσεις μέσω πάγιας εντολής και πλήρωναν μέσω web banking. Σε περιπτώσεις δε, που έγινε δεκτή η αίτηση αναβίωσης, ζητήθηκε η καταβολή του συνόλου των δόσεων για τους μήνες που το Κέντρο έκρινε ότι αυτές δεν εξυπηρετούνταν, ακόμη κι αν ο οφειλέτης κατέβαλε όλο αυτό το διάστημα το ποσό, κατά τι μικρότερο, λόγω της αλλαγής του επιτοκίου...

Μεταξύ των προτάσεων του Συνηγόρου προς την ηγεσία του υπουργείου και το ΚΕΑΟ είναι:

- Οι αιτήσεις επανένταξης στη ρύθμιση να γίνονται δεκτές, όταν η απώλεια της ρύθμισης οφείλεται σε λόγο ανώτερης βίας, σε σφάλμα της Διοίκησης, ή πιστωτικού ιδρύματος, ή τρίτου φυσικού ή νομικού προσώπου, ή σε συγγνωστό σφάλμα του οφειλέτη.


- Σε κάθε περίπτωση, όπου θα φαίνεται ότι συνέτρεξε λόγος απώλειας ρύθμισης, ο αρμόδιος ΦΚΑ ή το ΚΕΑΟ να ενημερώνει τον οφειλέτη για τα σχετικά γεγονότα και να τον καλεί να υποβάλει τυχόν αντιρρήσεις εντός εύλογης προθεσμίας, οι δε έννομες συνέπειες της απώλειας της ρύθμισης να επέρχονται μόνον εάν και όταν είτε παρέλθει άπρακτη η προθεσμία αυτή, είτε οι αντιρρήσεις του οφειλέτη απορριφθούν εγγράφως.


- Όπου κρίνεται ότι αίτηση επαναφοράς σε ρύθμιση πρέπει να γίνει δεκτή, οι οφειλές παρελθόντων μηνών που έχουν παραμείνει ανεξόφλητες να συμψηφίζονται με τα ποσά που κατέβαλε ο οφειλέτης για να εξοφλήσει δόσεις της ρύθμισης και να μη ζητούνται εκ νέου ίσου ύψους ποσά για τις δόσεις αυτές.


- Η προθεσμία και ο τρόπος εξόφλησης των ανεξόφλητων ποσών για τους παρελθόντες μήνες, ως όροι για την αναβίωση ρύθμισης, να τίθενται από τον αρμόδιο ΦΚΑ ή το ΚΕΑΟ μετά από συνεννόηση με τον οφειλέτη και συνεκτίμηση της τυχόν οικονομικής αδυναμίας του να ανταποκριθεί σε αυστηρούς όρους.


Να σημειωθεί ότι κλιμάκιο του Συνήγορου του Πολίτη και εκπρόσωποι του Υπουργείου Εργασίας συναντήθηκαν για τα εν λόγω προβλήματα και όλα τα συναφή ζητήματα, ενώ υπήρξε ανταλλαγή επιστολών και με τη διοίκηση του ΚΕΑΟ, με στόχο την επίλυση προβλημάτων.

Την υπόθεση από πλευράς της ανεξάρτητης αρχής έχει αναλάβει ο βοηθός Συνήγορος του Πολίτη Χρήστος Ιωάννου.