Πώς λειτουργούν οι ενεργειακοί συνεταιρισμοί

Εννέα επιχειρηματικές δραστηριότητες μπορούν να ασκήσουν οι ενεργειακοί συνεταιρισμοί, διανέμοντας τα κέρδη είτε στα μέλη τους είτε στην τοπική κοινωνία.

Σύμφωνα με το προσχέδιο νόμου που έδωσε στη δημοσιότητα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης, οι Ενεργειακές Κοινότητες (Ε.Κοιν.) -όπως τιτλοφορούνται οι αστικοί συνεταιρισμοί- έχουν ως στόχο την προώθηση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και καινοτομίας στον ενεργειακό τομέα.

Μέλη μιας Ε.Κοιν. μπορεί να είναι φυσικά πρόσωπα, νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, ΟΤΑ α' και β' βαθμού της ίδιας περιφερειακής ενότητας εντός της οποίας βρίσκεται η έδρα του συνεταιρισμού αλλά και επιχειρήσεις των δήμων και περιφερειών.

Οι δραστηριότητές τους καλύπτουν μεγάλο μέρος του ενεργειακού κλάδου και δίνουν τη δυνατότητα στις τοπικές συμπράξεις δήμων, κατοίκων, μικρών επιχειρηματιών, ακόμη και επιμελητηρίων μιας περιοχής να πετυχαίνουν κατά κύριο λόγο την εξοικονόμηση ενέργειας και του σχετικού οικονομικού κόστους για τους πολίτες.

Έτσι, υποχρεωτικά θα πρέπει να ασκήσουν τουλάχιστον μία από τις ακόλουθες εννέα δραστηριότητες:

1. Παραγωγή, αποθήκευση, ιδιοκατανάλωση ή πώληση ηλεκτρικής ή θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας από σταθμούς Α.Π.Ε. και Σ.Η.Θ.Υ.Α. εγκατεστημένους εντός της περιφερειακής ενότητας που βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν.

2.  Διαχείριση (συλλογή, μεταφορά, επεξεργασία, αποθήκευση, διάθεση) πρώτης ύλης για την παραγωγή ηλεκτρικής ή θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας από βιομάζα ή βιορευστά ή βιοαέριο ή μέσω ενεργειακής αξιοποίησης του βιοαποικοδομήσιμου κλάσματος αστικών αποβλήτων.

3. Προμήθεια για τα μέλη της ενεργειακών προϊόντων, συσκευών, εγκαταστάσεων, με στόχο τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και της χρήσης συμβατικών καυσίμων, καθώς και τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας.

4.  Προμήθεια για τα μέλη της ηλεκτροκίνητων οχημάτων (υβριδικών ή μη) και οχημάτων με καύση φυσικού αερίου, υγραερίου ή βιοαερίου.

5. Διανομή ηλεκτρικής ενέργειας εντός της περιφερειακής ενότητας που βρίσκεται η έδρα της ή εντός όμορης περιφερειακής ενότητας ή διανομή θερμικής ή ψυκτικής ενέργειας.

6. Προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας ή φυσικού αερίου προς Τελικούς Πελάτες εντός της περιφερειακής ενότητας που βρίσκεται η έδρα της ή εντός όμορης περιφερειακής ενότητας.

7. Διαχείριση της ζήτησης για τη μείωση της τελικής χρήσης της ηλεκτρικής ενέργειας.

8. Ανάπτυξη, διαχείριση και εκμετάλλευση σταθμών φόρτισης ηλεκτροκίνητων οχημάτων και σημείων ανεφοδιασμού με συμπιεσμένο φυσικό αέριο (CNG), υγροποιημένο φυσικό αέριο (LNG), υγραέριο ή βιοαέριο ή διαχείριση μέσων βιώσιμων μεταφορών εντός της περιφερειακής ενότητας που βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν.

9. Εγκατάσταση και λειτουργία μονάδων αφαλάτωσης νερού με χρήση Α.Π.Ε. εντός της περιφερειακής ενότητας που βρίσκεται η έδρα της Ε.Κοιν.

Επιπλέον μπορούν να επιδιώκουν την προσέλκυση κεφαλαίων για την πραγματοποίηση επενδύσεων αξιοποίησης των ΑΠΕ ή παρεμβάσεων για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας. Να διαχειρίζονται ή να συμμετέχουν σε προγράμματα χρηματοδοτούμενα από εθνικούς πόρους ή κοινοτικούς πόρους. Μπορούν να παρέχουν ενεργειακές υπηρεσίες αλλά και να αναπτύσσουν δράσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής ένδειας.

Τα κίνητρα

Οι διατάξεις του προσχεδίου νόμου του ΥΠΕΝ προβλέπουν σειρά κινήτρων για τους ενεργειακούς συνεταιρισμούς. Τέτοια είναι ο σταθερός φορολογικός συντελεστής εισοδήματος για πέντε χρόνια, η ένταξή τους στον αναπτυξιακό νόμο, η εξαίρεσή τους από τις ανταγωνιστικές διαδικασίες και υποβολής προσφορών για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η απαλλαγή από την υποχρέωση καταβολής του ετήσιου τέλους διατήρησης δικαιώματος κατοχής άδειας παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η κατά 50% μείωση της εγγυητικής επιστολής που απαιτείται για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ, η κατά προτεραιότητα αδειοδότησή τους από τη ΡΑΕ αλλά και ο ενεργειακός συμψηφισμός από την παραγωγή ρεύματος με φωτοβολταϊκά και μικρές ανεμογεννήτριες.

Η κατανομή των μεριδίων και ο αριθμός των μελών

Ο ελάχιστος αριθμός των μελών μιας Ε.Κοιν. είναι πέντε στην περίπτωση που τα μέλη είναι ΝΠΔΔ, εκτός των ΟΤΑ ή ΝΠΙΔ ή φυσικά πρόσωπα.

Τουλάχιστον τρία πρέπει να είναι τα μέλη αν πρόκειται μόνο για ΟΤΑ όπως και όταν είναι ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ ή φυσικά πρόσωπα. Στην τελευταία περίπτωση, τα δύο τουλάχιστον πρέπει να είναι ΟΤΑ.

Η εντοπιότητα είναι ένα από τα βασικότερα κριτήρια για τη σύσταση Ε.Κοιν. Έτσι τουλάχιστον το 75% των μελών πρέπει να σχετίζονται με τον τόπο στον οποίο βρίσκεται η έδρα του συνεταιρισμού. Έτσι, τα φυσικά πρόσωπα μπορούν να έχουν πλήρη ή ψιλή κυριότητα ή επικαρπία σε ακίνητο ή να είναι δημότες του συγκεκριμένου δήμου και τα νομικά πρόσωπα να έχουν την έδρα τους εκεί που βρίσκεται και η Ε.Κοιν.

Όλες οι Ε.Κοιν. είναι μη κερδοσκοπικές. Αν όμως τα μέλη ενός συνεταιρισμού είναι το λιγότερο 15 και το 50% συν ένα είναι φυσικά πρόσωπα, τότε αυτός μπορεί να έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα και να επιτρέπεται η διανομή κερδών.

Κάθε μέλος μπορεί να κατέχει πέραν της υποχρεωτικής συνεταιριστικής μερίδας και μία ή περισσότερες προαιρετικές, με ανώτατο όριο συμμετοχής στο συνεταιριστικό κεφάλαιο το 20%. Οι ΟΤΑ μπορούν να έχουν έως 40%. Πάντως στις γενικές συνελεύσεις όλα τα μέλη συμμετέχουν με μία ψήφο.

Διάθεση κερδών

Το προσχέδιο νόμου ορίζει και τον τρόπο διάθεσης των κερδών. Έτσι, από τα καθαρά κέρδη της χρήσης παρακρατείται τουλάχιστον το 10% για τον σχηματισμό του τακτικού αποθεματικού. Για κερδοσκοπικές Ε.Κοιν. το υπόλοιπο των καθαρών κερδών μετά την αφαίρεση των αποθεματικών διανέμεται στα μέλη.

Αν πρόκειται για μη κερδοσκοπικές, τότε τα καθαρά κέρδη δεν διανέμονται στα μέλη, αλλά παραμένουν στους συνεταιρισμούς υπό τη μορφή αποθεματικών και διατίθενται για τους σκοπούς τους με απόφαση της γενικής συνέλευσης.