Με το… σταγονόμετρο εκδίδονται οι συντάξεις

Με το… σταγονόμετρο εκδίδονται οι νέες συντάξεις καθώς ακόμη παραμένουν σημαντικές εκκρεμότητες από το υπουργείο Εργασίας. Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ειδικά από τις περίπου 60.000 με 65.000 αιτήσεις που έχουν κατατεθεί μετά την ψήφιση του νόμου Κατρούγκαλου, έχουν εκδοθεί περίπου 2.000, εκ των οποίων ακόμη κι αυτές που προβλέπουν ποσά αυξημένα σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς αφορούν συντάξεις κάτω από τη μέση σημερινή σύνταξη.

Καθώς η εκκαθάριση του 10% των αιτήσεων που έχουν κατατεθεί από τις 13 Μαΐου έως και τις 31 Δεκεμβρίου του 2016 αποτελεί προαπαιτούμενο για την εκταμίευση της δόσης στο πλαίσιο της β’ αξιολόγησης, στον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) και το υπουργείο Εργασίας επικρατεί αναβρασμός, με συνεχείς συσκέψεις κατά τις οποίες τίθενται νέα χρονοδιαγράμματα ανά 15νθήμερο.

Αγωνία επικρατεί και ως προς την τύχη των 860 εκατ. ευρώ από το πρόγραμμα για τα ληξιπρόθεσμα που θα κατευθυνθεί για την έκδοση συντάξεων, καθώς σύμφωνα με πληροφορίες, οι δανειστές ζητούν για κάθε ένα ευρώ που δίνεται στον ΕΦΚΑ από τον κρατικό προϋπολογισμό, το ταμείο να βάζει 50 λεπτά.

Το προβλεπόμενο ποσό που μπορεί, εφόσον πετύχει το χρονοδιάγραμμα, να λάβει το ταμείο παραμένει το ίδιο, ήτοι στα 860 εκατ. ευρώ. Επεκτείνεται όμως σε περισσότερες αιτήσεις συνταξιοδότησης από τις τουλάχιστον 135.000 αιτήσεις που εκκρεμούν για τη λήψη κύριας σύνταξης.

Το αρχικό «στοίχημα» για την εξόφληση περισσότερων από 120.000 οριστικών συντάξεων, είτε αυτές είναι παλιές, αφορούν δηλαδή αιτήσεις που έχουν κατατεθεί πριν από τις 12 Μαΐου 2016, είτε νέες, ως τον Οκτώβριο του 2017, έχει χαθεί οριστικά. Ο νέος στόχος αφορά την έκδοση τουλάχιστον των μισών συντάξεων έως το τέλος του χρόνου, ώστε από το 2018 να υπάρχει ένας «φυσιολογικός» ρυθμός έκδοσης συντάξεων και αντίστοιχα, αναμονής. Να σημειωθεί εδώ ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ διεκπεραιώνουν περισσότερες αιτήσεις, όμως εκτιμάται ότι περίπου ένα 15% με 20% απορρίπτεται στο τέλος, καθώς δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις συνταξιοδότησης.

«Εκκρεμούσες» αποφάσεις

Σε αναμονή βρίσκονται χιλιάδες ασφαλισμένοι που λόγω της μη έκδοσης των αναγκαίων διευκρινιστικών υπουργικών αποφάσεων και εγκυκλίων είτε δεν γνωρίζουν το πότε θα πάρουν σύνταξη, είτε δεν ξέρουν τι εισφορές θα πληρώσουν.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μια ακόμη εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας δίνει οδηγίες στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ να εκδίδουν συντάξεις με σχετική επιφύλαξη, καθώς δεν γνωρίζουν σημαντικές λεπτομέρειες που θα κρίνουν το τελικό ύψος της σύνταξης.

Παράλληλα, ακόμη δεν έχουν εκδοθεί σημαντικές εγκύκλιοι ή αποφάσεις για το νέο τρόπο υπολογισμού των εισφορών, όπως η εγκύκλιος για την απασχόληση στον αγροτικό τομέα για ασφαλισμένους πλην ΟΓΑ και την τύχη του αγροτικού εισοδήματος που δηλώνεται από ασφαλισμένους ή συνταξιούχους που δεν είναι αγρότες. Για παράδειγμα εκκρεμούν εγκύκλιοι και αποφάσεις για τα εξής:

* Ελεύθεροι επαγγελματίες, μισθωτοί και αυτοαπασχολούμενοι, τα Ταμεία των οποίων εισέπρατταν τους λεγόμενους «κοινωνικούς πόρους».

* Όσοι εμπίπτουν στην παράλληλη ή πολλαπλή ασφάλιση.

* Ασφαλισμένοι που έχουν εργαστεί κάποια χρόνια στο εξωτερικό ή αλλοδαποί, οι οποίοι δεν συγκεντρώνουν τα απαραίτητα 40 χρόνια ανάμεσα στα 15 και τη χρονιά της συνταξιοδότησης ώστε να λάβουν ολόκληρη την εθνική σύνταξη.

* Ασφαλισμένοι που έχουν καταβάλει αυξημένες εισφορές, μεγαλύτερες από το 20% του ΙΚΑ και δικαιούνται την προσαύξηση που ορίζει ο νόμος (0,075% για κάθε μια ποσοστιαία μονάδα επιπλέον εισφορών).

* Αυτοαπασχολούμενοι (ΕΤΑΑ) που είναι παράλληλα και αγρότες.

Στην… αναμονή βρίσκονται ακόμη χιλιάδες επαγγελματίες, μισθωτοί ή ακόμη και άνεργοι που κάποια στιγμή από το 2015 και μετά έλαβαν αμοιβή με απόδειξη δαπανών (τίτλο κτήσης). Κανείς στα φοροτεχνικά γραφεία δεν γνωρίζει επίσης τι θα ισχύσει για τις αμοιβές διαχειριστών Ομόρρυθμων, Ετερόρρυθμων ή εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης.

Ειδικά για το θέμα των αποδείξεων δαπάνης, χιλιάδες επαγγελματίες αγωνιούν καθώς δεν γνωρίζουν ακόμη το πώς θα αντιμετωπιστούν τα εισοδήματα που έλαβαν, ασφαλιστικά.

Σύμφωνα με τον νόμο Κατρούγκαλου αλλά και την εγκύκλιο του υπουργείου Εργασίας, θα πρέπει να καταβάλλεται ασφαλιστική εισφορά βάσει του άρθρου 39, δηλαδή αντίστοιχη αυτής που καταβάλλουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες για εισόδημα που προέρχεται από την άσκηση ελευθέρου επαγγέλματος, για το οποίο εκδίδονται δελτία παροχής υπηρεσιών, τιμολόγια ή αποδείξεις επαγγελματικής δαπάνης.

Στην πράξη, αυτό σημαίνει πως οι αμοιβές που λαμβάνει κάποιος με αποδείξεις επαγγελματικής δαπάνης (τίτλους κτήσης) θα αποτελούν βάση υπολογισμού για την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών αντίστοιχων αυτών που πληρώνουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες. Μάλιστα, στα γραφεία του πρώην ΟΑΕΕ παρατηρείται το εξής παράδοξο: όσοι κάνουν έναρξη επαγγέλματος καταθέτουν εκκαθαριστικά σημειώματα 5 ετών, προκειμένου να εγγραφούν στο μητρώο. Σε περίπτωση που κατά το διάστημα αυτό διαπιστωθεί σταθερό εισόδημα ακόμη και από τίτλους κτήσης, χάνουν το επιχείρημα της περιστασιακής απασχόλησης και ενδέχεται να ζητηθεί αναδρομική καταβολή εισφορών έως και πέντε χρόνια.

Από το υπουργείο Εργασίας έχουν ξεκαθαρίσει ότι δεν θα εξαιρεθεί κανένας ελεύθερος επαγγελματίας εφόσον έχει εισόδημα από επαγγελματική δραστηριότητα, ανεξάρτητα από το ποσό που εισπράττει μέσω απόδειξης δαπάνης. Στα λογιστικά γραφεία αναμένουν αναλυτικές οδηγίες για το πώς θα υπολογίζονται οι ασφαλιστικές εισφορές.

Για παράδειγμα, στην περίπτωση που κάποιος είναι μισθωτός και παράλληλα αποκτά εισόδημα με απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης, θα καταβάλλει εισφορές για τη μισθωτή εργασία σύμφωνα με το άρθρο 38 και για την αμοιβή με την απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης σύμφωνα με το άρθρο 39, με την επιφύλαξη του τι ορίζει ο νόμος για το ανώτατο πλαφόν. Σε περίπτωση όμως που κάποιος δεν έχει καμία ιδιότητα και απλά παρέχει άπαξ μια υπηρεσία η οποία αμείβεται με απόδειξη επαγγελματικής δαπάνης, θα πρέπει να διευκρινιστεί πώς θα ασφαλιστεί η συγκεκριμένη ιδιότητα και ποια θα είναι η βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών.

Ένα θέμα που απασχολεί επίσης τις επιχειρήσεις και πρέπει να διευκρινιστεί είναι τι θα ισχύσει τελικά με τις αμοιβές διαχειριστών ΟΕ, ΕΕ, και ΕΠΕ, δεδομένου ότι ο νόμος αλλά και όλες οι ερμηνευτικές εγκύκλιοι που έχουν εκδοθεί δεν προβλέπουν κάτι για αυτές τις περιπτώσεις. Για τις Ανώνυμες Εταιρείες για παράδειγμα, οι αμοιβές των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου εξομοιώνονται με μισθωτές υπηρεσίες και ασφαλίζονται βάσει του άρθρου 38, με συνολικές εισφορές 34,10%. Για τους διαχειριστές ΙΚΕ είναι επίσης ξεκάθαρο ότι είναι πρόσωπα υπαγόμενα στην ασφάλιση βάσει άρθρου 39 (ελεύθεροι επαγγελματίες) και καταβάλλουν εισφορές για τις αμοιβές που λαμβάνουν. Για τις ΟΕ, ΕΕ και ΕΠΕ, όλα είναι στον αέρα.