Ερχεται το Ταμείο Μικροπιστώσεων για επιχειρήσεις

Τη δυνατότητα «μικροχρηματοδότησης», δηλαδή τη λήψη δανείων έως και 25.000 ευρώ, θα έχουν από το ερχόμενο φθινόπωρο οι ελληνικές μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Ήδη για τη διαμόρφωση των όρων μιας παρέμβασης που εξήγγειλε ο ίδιος ο πρωθυπουργός από το βήμα της ετήσιας συνέλευσης του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης βρίσκεται σε προχωρημένες συζητήσεις με την Τράπεζα της Ελλάδος αλλά  και με το εξειδικευμένο γαλλικό fund Adie.

Πέραν όμως του ταμείου μικροχρηματοδότησης που σχεδιάζει η κυβέρνηση (σ.σ. η Ελλάδα είναι μεταξύ των λίγων χωρών της ΕΕ που δεν έχει  αυτό τον «θεσμό»), σε πλήρη εξέλιξη είναι οι διαδικασίες για το στήσιμο του Ταμείου Συνεπενδύσεων (Equi Fund) αλλά και για την ενεργοποίηση του ΤΕΠΙΧ ΙΙ, του «εμβληματικού» ταμείου για την ενίσχυση της ρευστότητας των ΜμΕ, που θα συνδιαχειρίζεται το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας και Ανάπτυξης με τις τράπεζες.

Με την ενεργοποίηση των παραπάνω ταμείων, το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι θα καλύψει ένα μεγάλο μέρος του χρηματοδοτικού κενού που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, το οποίο ανέρχεται σε περίπου 3,5 δισ. ευρώ.

Συγκεκριμένα, υπολογίζεται  ότι σε βάθος τριετίας θα μπορούσαν να διοχετευθούν στην αγορά, με τη μορφή ανακυκλούμενων πιστώσεων, πόροι άνω των 2 δισ. ευρώ, με αποτέλεσμα να κλείσει σε μεγάλο βαθμό το χάσμα ζήτησης και προσφοράς, ενώ η πλήρης εξομάλυνση θα επέλθει με την επιστροφή του πιστωτικού συστήματος στην κανονικότητα.

Το Ταμείο Μικροχρηματοδότησης

Όπως προαναφέρθηκε, η Ελλάδα είναι από τις ελάχιστες χώρες της ΕΕ που δεν διαθέτει ταμείο μικροπιστώσεων. Παρά το γεγονός ότι η ανάγκη δημιουργίας του έχει τεθεί εδώ και χρόνια, εντούτοις οι διαδικασίες σύστασής του ενεργοποιήθηκαν μόλις το περασμένο φθινόπωρο και «πύκνωσαν» τους τελευταίους μήνες.

Σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, το αργότερο έως τα μέσα του φθινοπώρου, το Ταμείο Μικροπιστώσεων θα είναι γεγονός στην Ελλάδα.

Αυτή τη στιγμή, τα στελέχη του υπουργείου βρίσκονται σε διαβούλευση με την Τράπεζα της Ελλάδος, ώστε να διασαφηνιστεί το πλαίσιο λειτουργίας του Ταμείου καθώς, αν και δεν θα αποτελεί χρηματοπιστωτικό ίδρυμα με τη γνωστή μορφή, σε κάθε περίπτωση θα εμπίπτει υπό την εποπτεία της ΤτΕ. Όπως αναφέρουν τα ίδια στελέχη, τα κριτήρια για τη λειτουργία του θα είναι σαφώς πιο χαλαρά από αυτά που χρειάζεται να λειτουργήσει μια κανονική τράπεζα.

Τα εμπόδια

Αν και το πλαίσιο λειτουργίας και η θεσμοθέτησή του είναι οι πιο εύκολες πτυχές του εγχειρήματος, το πιο δύσκολο είναι να τεθεί σε εφαρμογή, δηλαδή να λειτουργήσει. Για τον λόγο αυτό, το υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης μελετά αρκετά από τα αντίστοιχα ταμεία που δραστηριοποιούνται σε άλλες χώρες της ΕΕ.
Μεγαλύτερη όμως βαρύτητα έχει δοθεί στην τεχνογνωσία του γαλλικού φορέα μικροχρηματοδότησης Adie, η οποία ενδεχομένως να είναι αυτή που θα το στήσει στην Ελλάδα.

Κατά τα ίδια στελέχη, οι επαφές μεταξύ των δύο πλευρών είναι τακτικές και κατά πάσα πιθανότητα η Adie είναι αυτή που θα κληθεί να το λειτουργήσει στην Ελλάδα. Υπενθυμίζουμε, αντίστοιχα, ότι το Equi Fund το «τρέχει» το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤαΕ).

Οι πόροι του ταμείου

Οι αρχικοί πόροι του Ταμείου υπολογίζονται στα περίπου 40 εκατ. ευρώ και θα προέλθουν από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) αλλά και από τα  αδιάθετα κονδύλια του JEREMIE. Ωστόσο, οι πόροι αυτοί μπορούν να διευρυνθούν σημαντικά από φορείς που θα θελήσουν να επενδύσουν στο Ταμείο.

Με δεδομένο ότι τα ποσά που θα διατίθενται θα είναι μικρά, δηλαδή έως 25.000 ευρώ, το οικονομικό επιτελείο εκτιμά ότι θα είναι χιλιάδες οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις που θα ωφεληθούν. Μάλιστα, εάν ληφθεί υπόψη ότι οι πόροι αυτοί θα είναι ανακυκλούμενοι, τότε θα υπάρχει μια αέναη πηγή χρηματοδότησης για τις ΜμΕ.

Σε ό,τι αφορά  στον χρόνο αποπληρωμής των δανείων, είναι κάτι το οποίο αυτή τη στιγμή δεν έχει ξεκαθαριστεί, αλλά σε κάθε περίπτωση θα είναι βραχυπρόθεσμα. Αναφορικά με τους όρους χορήγησης, αυτοί θα είναι ευνοϊκοί, καθώς το επιτόκιο θα είναι μηδενικό στο σκέλος του κεφαλαίου που θα συμμετάσχει το δημόσιο, όπως ισχύει σήμερα για τα δάνεια που χορηγούνται με την εγγύηση του ΕΤΕΑΝ.

Το ΤΕΠΙΧ ΙΙ

Σε ό,τι αφορά στο ΤΕΠΙΧ, την περασμένη εβδομάδα ολοκληρώθηκαν οι διαβουλεύσεις του ΕΤΕΑΝ με τις τράπεζες για τη διαμόρφωση των όρων λειτουργίας του Ταμείου και κατά συνέπεια, τις επόμενες ημέρες αναμένεται να αποσταλούν οι σχετικές προσκλήσεις προς τις τράπεζες για την υπογραφή συμβάσεων συνεπένδυσης και διαχείρισης του ΤΕΠΙΧ.  Οπότε η ενεργοποίηση και αυτού του Ταμείου αναμένεται από τον Σεπτέμβριο.

Με αρχικούς δημόσιους  πόρους 400 εκατ. ευρώ και με άλλα 400 εκατ. ευρώ που θα διαθέσουν οι τράπεζες στο πλαίσιο της συνεπένδυσης 1 προς 1, θα δημιουργηθεί ένα χρηματοδοτικό εργαλείο με άμεσα διαθέσιμους πόρους 800 εκατ. ευρώ. Αν συμπεριληφθεί και η αναμενόμενη μόχλευση αλλά και η επανεπένδυση, τότε οι πόροι που θα διοχετευθούν στην αγορά θα μπορούσαν να ανέλθουν και στο διπλάσιο.

Με βάση τον υφιστάμενο σχεδιασμό, στα υποπρογράμματα του ΤΕΠΙΧ ΙΙ θα περιλαμβάνονται το Ταμείο Δανειοδοτήσεων και το Ταμείο Εγγυοδοσίας.

Συνοπτικά οι δράσεις του Ταμείου στοχεύουν στην κάλυψη των εξόδων ίδρυσης ή και ανάπτυξης των επιχειρήσεων, την υλοποίηση επενδύσεων, την κάλυψη αναγκών ρευστότητας, την ενίσχυση εξωστρέφειας και τη δημιουργία νέων ανταγωνιστικών προϊόντων και υπηρεσιών.

Το Ταμείο Δανειοδοτήσεων θα στοχεύσει στην παροχή στοχευμένων χρηματοδοτικών προϊόντων για την ανάπτυξη νέων, βιώσιμων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων και την ενίσχυση των υφιστάμενων μικρομεσαίων επιχειρήσεων της χώρας με την ανάπτυξη κατάλληλων χρηματοδοτικών εργαλείων και προϊόντων. Τα δάνεια θα παρέχονται με ευνοϊκούς όρους και κατά το ποσοστό που θα συμμετέχει το ΕΤΕΑΝ, θα είναι άτοκα.

Τα Ταμείο Εγγυοδοσίας θα απευθύνεται σε μεσαίες, μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις κάθε νομικής μορφής, που βρίσκονται σε οποιοδήποτε στάδιο λειτουργίας (υφιστάμενες, νεοφυείς και υπό σύσταση).

To Equi Fund

Σε προχωρημένο στάδιο βρίσκονται οι διαδικασίες για τη λειτουργία του Ταμείου Συνεπενδύσεων (Equi Fund) που έχει συστήσει το ελληνικό δημόσιο με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤαΕ)

Με αρχικούς πόρους 260 εκατ. ευρώ προερχόμενα από το ελληνικό δημόσιο (200 εκατ. ευρώ) και το ΕΤαΕ (60 εκατ. ευρώ), το Ταμείο αναμένεται να λειτουργήσει  κι αυτό το φθινόπωρο. Για την ακρίβεια, όχι το Ταμείο αυτό καθεαυτό αλλά τα 12 υποταμεία που θα το απαρτίζουν. Αυτή την περίοδο, το ΕΤαΕ που το διαχειρίζεται και το υπουργείο Οικονομίας και Οικονομικών βρίσκονται στη διαδικασία των διαπραγματεύσεων με τους συνεπενδυτές που θα συμμετάσχουν στα 12 υποταμεία. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι περισσότεροι εξ αυτών είναι Έλληνες.

Βάσει του αρχικού σχεδιασμού του Ταμείου Συμμετοχών και του διαγωνισμού που διενεργήθηκε, η επενδυτική πλατφόρμα θα απαρτίζεται από τρία «παράθυρα», και συγκεκριμένα ένα για τον τομέα της καινοτομίας και δύο για τους τομείς της γενικής επιχειρηματικότητας. Πρόκειται για τα «παράθυρα»:

α) Innovation window

β) Early stage Venture Capital Funds και

γ) Growth Stage Private Equity Funds.

Εκ των αρχικών πόρων ύψους 260 εκατ. ευρώ που έχουν δεσμευθεί για το Ταμείο Συμμετοχών (200 εκατ. ευρώ από ευρωπαϊκούς και εθνικούς πόρους και 60 εκατ.  ευρώ από το EIF), τα 80 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για το πρώτο «παράθυρο», τα 100 για το δεύτερο και τα υπόλοιπα 80 για το τρίτο «παράθυρο». Ωστόσο τα ποσά αυτά θα πολλαπλασιαστούν, καθώς αναμένεται και στην πορεία να συμμετάσχουν και άλλοι θεσμικοί επενδυτές και βέβαια από τα κονδύλια που θα εισφέρουν οι ιδιώτες επενδυτές στο πλαίσιο της συνεισφοράς τους στα υποταμεία.

Το πρώτο «παράθυρο»

Στο πρώτο «παράθυρο», δηλαδή το «καινοτομίας», προβλέπεται να δημιουργηθούν αρχικά δύο υποταμεία: Το Ταμείο Μεταφοράς Τεχνολογίας (Technology Transfer Fund - TT Fund) και το Ταμείο Επιτάχυνσης (Accelerator Fund).

Το Ταμείο Μεταφοράς Τεχνολογίας στοχεύει στην ενίσχυση  έργων ή μικρομεσαίων επιχειρήσεων που έχουν προκύψει από ΑΕΙ, ερευνητικά κέντρα ή άλλους οργανισμούς με σημαντική ερευνητική δραστηριότητα. Ο στόχος είναι η αξιοποίηση ερευνητικών αποτελεσμάτων που βρίσκονται σε σχετικό επίπεδο τεχνολογικής ετοιμότητας, η διαμόρφωση επιχειρηματικών σχεδίων και η εμπορική αξιοποίησή τους.

Η ενίσχυση μπορεί να εστιάζει σε επενδυτικά σχέδια υφιστάμενων επιχειρήσεων, στην ίδρυση τεχνοβλαστών (spin-off, spin-out), στην εκμετάλλευση Δικαιωμάτων ευρεσιτεχνίας, εκχωρήσεις δικαιωμάτων κ.λπ. Το Ταμείο αναμένεται να χρησιμοποιήσει κεφάλαια για επενδύσεις pre-seed, proof-of-concept και seed.

Αντίστοιχα το Ταμείο Επιτάχυνσης στοχεύει ομάδες-έργα ή και νεοφυείς επιχειρήσεις (start-ups) οι οποίες συνδέονται με δομές στήριξης της επιχειρηματικότητας όπως Θερμοκοιτίδες, Τεχνολογικά Πάρκα, χώρους συν-εργασίας (co-working spaces), Δομές στα ΑΕΙ και στα Ερευνητικά Κέντρα κ.λπ. Στόχος κατά τη λειτουργία του ταμείου επιτάχυνσης είναι να παράσχει την αναγκαία χρηματοδότηση, ώστε δράσεις όπως η συμβουλευτική (mentoring - coaching) και η δικτύωση (networking) μεταξύ των ενδιαφερόμενων ομάδων με το επενδυτικό, επιχειρηματικό, ερευνητικό, ακαδημαϊκό οικοσύστημα να ενδυναμωθούν. Ομοίως το  Ταμείο αναμένεται να χρησιμοποιήσει κεφάλαια για επενδύσεις pre-seed, proof-of-concept και seed.

Η γενική επιχειρηματικότητα

Για την ενίσχυση  της γενικής επιχειρηματικότητας θα «ανοίξουν», όπως προαναφέρθηκε, δύο «παράθυρα» και συγκεκριμένα τα:

- Early stage Venture Capital Funds

- Growth Stage Private Equity Funds

Σημειώνεται ότι σε κάθε «παράθυρο» της γενικής επιχειρηματικότητας θα συσταθούν από 2 έως 4 υποταμεία.

Τα υποταμεία της γενικής επιχειρηματικότητας θα απευθύνονται σε κάθε είδους επιχειρήσεις, με ιδιαίτερη όμως έμφαση στους στρατηγικούς τομείς προτεραιότητας της ελληνικής οικονομίας δηλαδή τουρισμό, ενέργεια, αγροδιατροφή, περιβάλλον, εφοδιαστική αλυσίδα, τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, υγεία και φαρμακευτική βιομηχανία, δημιουργικές και πολιτιστικές βιομηχανίες, υλικά - κατασκευές, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας των επιχειρήσεων, τη μετάβαση στην ποιοτική επιχειρηματικότητα, με αιχμή την καινοτομία και την αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας.

Η μορφή χρηματοδότησης

Εφόσον μια επιχείρηση επιθυμεί να χρηματοδοτηθεί από το ταμείο, μπορεί να υποβάλει σχετική αίτηση η οποία θα αξιολογείται. Αν η αξιολόγηση είναι θετική, τότε το υποταμείο στο οποίο θα εμπίπτει η δραστηριότητα της επιχείρησης θα προχωρά στη χρηματοδότηση της επιχείρησης, με αντάλλαγμα μετοχικό κεφάλαιο. Βέβαια, το ταμείο, ή το κάθε υποταμείο, θα μπορεί να κινείται κι αυτό προς την κατεύθυνση αναζήτησης επιχειρήσεων-επενδυτικών στόχων, ή και ακόμα στη χρηματοδότηση μιας επιχειρηματικής ιδέας.

Οι όροι και οι προϋποθέσεις χρηματοδότησης θα είναι ιδιαίτερα αυστηροί και η παρακολούθηση συνεχής, αφού ο στόχος του ταμείου δεν είναι απλά η ενίσχυση μιας επιχείρησης αλλά και η δημιουργία υπεραξίας-κερδών, ώστε εν συνεχεία, με τη μορφή της ανακύκλωσης των πόρων, να υπάρχει η δυνατότητα χρηματοδότησης κι άλλων επιχειρήσεων.

Η συμμετοχή του ταμείου στο μετοχικό κεφάλαιο των επιχειρήσεων θα είναι περιορισμένου χρόνου (σ.σ. κατά μέσο όρο πέντε έτη). Μετά την παρέλευση αυτού του διαστήματος, το ταμείο θα αποχωρεί από την επιχείρηση, είτε πουλώντας τις μετοχές του στην ίδια (την επιχείρηση) είτε σε κάποιο άλλον επενδυτή.