Ρωγμές στα φορο-έσοδα του προϋπολογισμού

Οι σημαντικές υστερήσεις στα έσοδα αποκρατικοποιήσεων και του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων το πρώτο τετράμηνο του έτους οδήγησαν σε υστέρηση των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού κατά 827 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο, σύμφωνα με τα στοιχεία Απριλίου.

Τα επιμέρους στοιχεία όμως για τις εισπράξεις των φορολογικών εσόδων, παρά τη γενικά καλή τους εικόνα, αναδεικνύουν ενδεχόμενα βαθύτερα προβλήματα, τα οποία μένει να φανεί αν είναι συγκυριακού χαρακτήρα ή θα επηρεάσουν ευρύτερα την εκτέλεση του προϋπολογισμού, σε ένα ιδιαίτερα κρίσιμο -δημοσιονομικά- έτος.

Από τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών προκύπτει ότι τα έσοδα από φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων εμφανίζουν αξιοσημείωτη υστέρηση 190 εκατ. ευρώ ή 8,7% σε σχέση με τον στόχο τετραμήνου, εξέλιξη η οποία θα πρέπει ενδεχομένως να αξιολογηθεί υπό το πρίσμα και των αυξημένων ασφαλιστικών εισφορών. Μπλοκάκια έκλεισαν κατά χιλιάδες τους προηγούμενους μήνες, ενώ η λύση της έκδοσης απόδειξης δαπάνης ή, ακόμα χειρότερα, χωρίς κανένα παραστατικό (μαύρα) για να γλιτώσουν οι εργαζόμενοι από τις εισφορές ενδέχεται να συνδέεται με τη σημαντική μείωση των εσόδων από φόρο εισοδήματος μέσω της μηνιαίας παρακράτησης.

Σήμα κινδύνου εκπέμπουν και οι εισπράξεις από ΦΠΑ σε πετρελαιοειδή, καπνό και λοιπά προϊόντα, με το συνολικό μέγεθος της υστέρησης στο τετράμηνο να υπερβαίνει τα 230 εκατ. ευρώ ενώ σε περίπου 300 εκατ. ευρώ ανέρχεται η υστέρηση από φόρους κατανάλωσης, μετά την καταιγίδα αυξήσεων στους έμμεσους φόρους.

Μέρος αυτών των υστερήσεων καλύφθηκε από τις καλύτερες επιδόσεις άλλων κατηγοριών φορολογικών εσόδων, όπως για παράδειγμα ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων (21 εκατ. ευρώ), αλλά κυρίως των άμεσων και έμμεσων φόρων παρελθόντων οικονομικών ετών κατά περίπου 500 εκατ. ευρώ. Η τελευταία αυτή παράμετρος συνδέεται τόσο με το πρωτοφανές κύμα κατασχέσεων όσο και τη ρύθμιση για την οικειοθελή αποκάλυψη αδήλωτων κεφαλαίων, η προθεσμία για την οποία όμως εκπνέει στα τέλη Μαΐου.

Συνολικά τα καθαρά έσοδα του τακτικού προϋπολογισμού εμφανίζουν υστέρηση 161 εκατ. ευρώ στο τετράμηνο σε σχέση με τον στόχο, με τα έσοδα προ επιστροφών φόρων να είναι υψηλότερα κατά 534 εκατ. ευρώ, τα έσοδα αποκρατικοποιήσεων μειωμένα κατά 411 εκατ. ευρώ και τις επιστροφές φόρων αυξημένες κατά 284 εκατ. ευρώ.

Οι αρρυθμίες στα έσοδα δεν στάθηκαν ικανές να διαταράξουν τη θετική πορεία του πρωτογενούς πλεονάσματος, για τον απλό λόγο ότι σε χρόνο παράλληλο και οι δημόσιες δαπάνες έχουν υποστεί την κλασική πλέον υπερσυμπίεση (-1,159 δισ. ευρώ οι δαπάνες του τακτικού προϋπολογισμού, -1,728 δισ. ευρώ οι δαπάνες του κρατικού).

Κάπως έτσι, το πρωτογενές πλεόνασμα στο τετράμηνο έφτασε το 1,726 δισ. ευρώ, χαμηλότερο από το 1,906 δισ. ευρώ του αντίστοιχου περυσινού διαστήματος, αλλά υπερδιπλάσιο σε σχέση με τον στόχο για πλεόνασμα 798 εκατ. ευρώ.

* Δείτε αναλυτικά στοιχεία στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.