Καυτό τρίγωνο για το ελληνικό χρέος

Μέχρι σήμερα, η Ευρώπη, όταν καλείται να διευθετήσει το θέμα του ελληνικού χρέους, απλώς πετάει το τενεκεδάκι παρακάτω. Το έκανε το 2012, μετά το κούρεμα χρέους του ιδιωτικού τομέα (PSI), το έκανε το 2014, το έκανε το 2016, αναλαμβάνοντας πάντα δεσμεύσεις για επίλυση του προβλήματος «αργότερα».

Ο κίνδυνος να επαναληφθεί το ίδιο σκηνικό μοιάζει ορατός. Ιδίως αν επαληθευθούν στην πράξη όσα ανέφεραν σε δημοσιεύματά τους τόσο η  Handelsblatt όσο και οι Financial Times, αναφορικά με το σχέδιο παράκαμψης των προβλημάτων, με επιβίβαση του ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα όταν το χρέος αποδειχθεί βιώσιμο.

Η πρόταση δεν είναι καινούργια. Τέθηκε στο τραπέζι του Eurogroup στις 22 Μαΐου και απορρίφθηκε σύμφωνα με πληροφορίες από δύο διαφορετικές πηγές, από τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο. Επί της ουσίας, προέβλεπε εκταμίευση της δόσης (γι’ αυτό αναφέραμε χθες ότι η μη εκταμίευση της δόσης δεν είναι απαραίτητα κακή εξέλιξη), με διατήρηση του ρόλου του ΔΝΤ ως «παρατηρητή» και συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα το 2018, αφού νωρίτερα έχουν δοθεί καθαρές διαβεβαιώσεις για το χρέος.

Επιβεβαίωση αυτού του σεναρίου, στο οποίο φαίνεται να επιμένει ο Σόιμπλε, οδηγεί στο ενδεχόμενο να μη βρεθεί λύση για το χρέος ούτε στις 15 Ιουνίου, αλλά να συμφωνηθεί όμως με κάποιο τρόπο η εκταμίευση της δόσης. Η Ελλάδα σε αυτή την περίπτωση μένει με ψηφισμένα μέτρα 4,9 δισ. ευρώ (η κυβέρνηση συνεχίζει να υποστηρίζει ότι δεν θα εφαρμοστούν, αν δεν δοθεί λύση για το χρέος), με υποσχέσεις μελλοντικών διευθετήσεων «εάν χρειαστεί», αλλά κυρίως χωρίς συμμετοχή στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης.

Τις προϋποθέσεις ένταξης της χώρας στο QE περιέγραψε την περασμένη εβδομάδα για μία ακόμα φορά ο Μπενουά Κερέ, με συνέντευξή στο Reuters, όπου άφηνε ανοιχτό το ενδεχόμενο να απαιτηθούν μήνες. Χωρίς ανάλυση βιωσιμότητας χρέους και χωρίς το ΔΝΤ εντός, η ΕΚΤ δεν έχει αφήσει κανένα περιθώριο έως τώρα για ένταξη στο QE.

Η τελευταία αυτή παράμετρος, αν δηλαδή η χώρα μείνει για πολλούς μήνες ακόμα εκτός του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης, είναι καθοριστική και για τη σχεδιαζόμενη σταδιακή επάνοδο της Ελλάδας στις αγορές και για τη δυναμική ανάκαμψης της ελληνικής οικονομίας. Ακόμα χειρότερα όμως, το σενάριο σύμφωνα με το οποίο το ΔΝΤ θα επιβιβαστεί στο ελληνικό πρόγραμμα το επόμενο έτος εγκυμονεί τον κίνδυνο ενός νέου Μνημονίου το 2018. Κεφάλαια χωρίς όρους το ΔΝΤ δεν έχει δώσει πουθενά.

Αμετακίνητοι

Η απόσταση ανάμεσα σε Βερολίνο και ΔΝΤ στη συνεδρίαση του Eurogroup παρέμεινε χαοτική, σύμφωνα με πηγή με γνώση των διεργασιών. Άλλη πηγή ανέφερε σχηματικά ότι «έπεσε πολύ ξύλο»…

Ο Σόιμπλε άλλωστε με δηλώσεις του αναγνώρισε ότι το ΔΝΤ αποδείχθηκε πολύ σκληρός διαπραγματευτής, ενώ ο Τόμσεν επέμεινε ότι χρειάζεται περισσότερος ρεαλισμός και εξειδίκευση.

Οι διαφορές ανάμεσα στις δύο πλευρές μπορούν να μορφοποιηθούν στο εξής απλό σχήμα: το Βερολίνο, υιοθετώντας αισιόδοξες παραδοχές για ανάπτυξη και πλεονάσματα έως το 2060, υποστηρίζει ότι δεν χρειάζονται ουσιαστικές παρεμβάσεις στο χρέος, ενώ το ΔΝΤ υιοθετεί ένα πολύ πιο απαισιόδοξο σενάριο, για να αιτιολογήσει την ανάγκη δραστικών παρεμβάσεων.

Στην ουσία, όλες οι προβλέψεις είναι στον αέρα. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει ούτε με σχετική ασφάλεια τι θα γίνει την επόμενη τριετία, πόσο μάλλον σε ορίζοντα 43 ετών. Τα νούμερα προσαρμόζονται από την κάθε πλευρά ανάλογα με το πού θέλει να καταλήξει.

Στη μάχη Βερολίνου - ΔΝΤ, ανησυχητικό μπορεί να θεωρηθεί το στοιχείο ότι ακόμα και η πλευρά της Κομισιόν θεωρεί τις παραδοχές του ΔΝΤ πάνω στις οποίες στήνει την ανάλυση βιωσιμότητας χρέους, διεκδικώντας καθαρές λύσεις, «πολύ συντηρητικές», όπως αναφέρουν πληροφορίες. Η Κομισιόν έχει σταθεί έντονα υποστηρικτικά έως τώρα στην ανάγκη διευθέτησης του χρέους, αλλά η δύναμη παρέμβασής της έχει αποδειχθεί αρκετές φορές ασθενέστερη σε σχέση με αυτή του Βερολίνου. Και επί του παρόντος, το Βερολίνο δεν κάνει πίσω. Κάθε άλλο.

Τα τελευταία μηνύματα Σόιμπλε

Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών δήλωσε χθες ότι τις επόμενες τρεις εβδομάδες η ευρωπαϊκή πλευρά θα προσπαθήσει να πείσει το Ταμείο να συνεχίσει να μετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα, βάζοντας κεφάλαια μετά τη λήξη του προγράμματος το 2018. Προσπαθήσαμε να βρούμε μια λύση, είπε «ψάχνοντας έναν τρόπο να συμμετάσχει τώρα το ΔΝΤ, αλλά η οικονομική συμμετοχή του να ξεκινήσει μετά το τέλος του προγράμματος».

Εξήγησε παράλληλα ότι οι επόμενες τρεις εβδομάδες θα αξιοποιηθούν, «ώστε οι Ευρωπαίοι να πείσουν το ΔΝΤ να τηρήσει αυτά τα οποία συμφωνήθηκαν ήδη από την αρχή της συμμετοχής του στα προγράμματα σωτηρίας στα οποία λαμβάνει μέρος από το 2010» και πρόσθεσε: «Γι' αυτό και πρέπει να συνεχίσει να συμμετέχει σε αυτή τη γραμμή, διότι διαφορετικά θα πρόκειται για ένα άλλο πρόγραμμα, το οποίο θα χρειάζεται την έγκριση μιας σειράς ευρωπαϊκών κοινοβουλίων, κάτι το οποίο δεν θα ήθελε κανείς στην Ευρώπη. Γι' αυτό κινηθήκαμε σε αυτό το πλαίσιο».

Οι δηλώσεις του αυτές καθόλου δεν αναδεικνύουν διάθεση γερμανικής υπαναχώρησης.