Ηλιος: Η ακτινογραφία των συντάξεων

Νέος και σχετικά καλοπληρωμένος, ή μεγάλος και χαμηλοσυνταξιούχος. Τα στοιχεία του συστήματος Ήλιος που έδωσε χθες στη δημοσιότητα το υπουργείο Εργασίας, καθώς η επαναλειτουργία του συστήματος αποτελεί ένα από τα προαπαιτούμενα που οφείλει η χώρα μας να υλοποιήσει προκειμένου να κλείσει η δεύτερη αξιολόγηση, αποτελούν την «ακτινογραφία» του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης. Αποκαλύπτουν τις παθογένειες του παρελθόντος και δείχνουν το μέγεθος της προσαρμογής των τελευταίων ετών. Κυρίως δε, δείχνουν ότι ένα πολύ μεγάλο κομμάτι της κοινωνίας ζει πλέον με συντάξεις πολύ χαμηλές.  

Δείχνουν για παράδειγμα, αφενός, ότι κάτω από 62 ετών είναι το 17,2% των συνταξιούχων της χώρας. Και αφετέρου, ότι η μέση σύνταξη δεν ξεπερνά τα  722 ευρώ ανά μήνα. Πάνω από 1,2 εκατ. συνταξιούχοι προσπαθούν να επιβιώσουν με κάτω από 500 ευρώ κύρια σύνταξη τον μήνα. Συνολικά, τα στοιχεία του Δεκεμβρίου 2016 δείχνουν ότι  ο αριθμός των συνταξιούχων της χώρας ανέρχεται σε 2.631.052 και η μηνιαία δαπάνη για συντάξεις σε 2.336.678.419 ευρώ.

Αναλυτικά, από τα 2,6 εκατ. συνταξιούχους, οι 452.726 είναι κάτω των 62 ετών. Το 24% των συνταξιούχων είναι ηλικίας άνω των 81 ετών, το 31% κυμαίνεται μεταξύ 71 και 80 ετών, το 39% μεταξύ 51 έως 70 ετών, ενώ μόλις το 1% είναι συνταξιούχοι ηλικίας μικρότερης των 25 ετών. Επίσης, τα στοιχεία «φωτογραφίζουν» μια «γενιά» νέων συνταξιούχων, μεταξύ 56-65 ετών, που λαμβάνουν τα υψηλότερα ποσά σύνταξης, από 1.000 έως 1.137 ευρώ.

Επίσης, δείχνουν ότι το μέσο μηνιαίο εισόδημα από συντάξεις γήρατος θα ήταν στα 1.065,15 ευρώ, εάν δεν είχαν επιβληθεί οι προηγούμενες μνημονιακές περικοπές, οι κρατήσεις περίθαλψης και οι φόροι, όπως προκύπτει από τα αποκαλυπτικά στοιχεία του συστήματος Ήλιος, που δόθηκαν χθες στη δημοσιότητα.

Βέβαια, τελικά, στην τσέπη των συνταξιούχων, κατά μέσο όρο, μπαίνουν για την ίδια κατηγορία, δηλαδή σύνταξη γήρατος, 898,62 ευρώ. Παράλληλα, τα στοιχεία δείχνουν ότι 717.500 συνταξιούχοι λαμβάνουν συνολικά εισοδήματα από συντάξεις κάτω από 500 ευρώ. Υπάρχουν μάλιστα και 8.655 συνταξιούχοι που λαμβάνουν συντάξεις άνω των 3.000 ευρώ, εκ των οποίων 43 άτομα έχουν μέσο εισόδημα από συντάξεις που ξεπερνά τις 6.000 ευρώ.  

Σύμφωνα με τα στοιχεία, τον περασμένο Δεκέμβριο πληρώθηκαν 12.465 νέες συντάξεις με μέση σύνταξη 407,3 ευρώ (συνολική δαπάνη 5,07 εκατ. ευρώ), ενώ δόθηκαν και αναδρομικά της τάξης των  54.235.595,92 ευρώ. Επίσης, δόθηκαν και 1.368 προσωρινές συντάξεις, με το συνολικό πληρωτέο ποσό αναδρομικών στους νέους συνταξιούχους με προσωρινή απόφαση συνταξιοδότησης να ανέρχεται σε 3.979.115,30 ευρώ και το συνολικό ποσό συντάξεων σε 694.694,85 ευρώ. Είναι μάλιστα αξιοσημείωτο ότι για τον συγκεκριμένο μήνα Δεκέμβριο, ο μεγαλύτερος αριθμός νέων κύριων συντάξεων εντοπίζεται στο ΙΚΑ σε ποσοστό 41% και αφορά σε συνταξιούχους ηλικίας 56-60 ετών και 61-65 ετών.

Στο υπερ-επικουρικό ΕΤΕΑΕΠ, τα στοιχεία δείχνουν ότι ο χρόνος αναμονής για μια σύνταξη έχει ανέβει στους 34 μήνες (από 23 τον Ιούλιο του 2015). Στην περίπτωση αναπηρίας, η επικουρική κατά μέσο όρο θέλει 36 μήνες.   

Οι επικουρικές και τα μερίσματα

Τις συνέπειες του «νόμου Κατρούγκαλου» στις επικουρικές και στα μερίσματα καταδεικνύουν τα στοιχεία, καθώς μπορεί να γίνει σύγκριση μεταξύ Ιουλίου 2015 και Δεκεμβρίου 2016, όταν και είχαν εφαρμοστεί οι μειώσεις. Αναλυτικά, τα στοιχεία δείχνουν μεσοσταθμική μείωση στις επικουρικές της τάξης του 10,5%. Στα μερίσματα, η μεσοσταθμική μείωση ανέρχεται σε 28%. Οι μειώσεις αυτές αφορούν στο μικτό ποσό, δηλαδή τα ποσά προ φόρου αλλά με τις κρατήσεις υγείας και ΑΚΑΓΕ.

Αναλυτικά, τα στοιχεία δείχνουν ότι η μέση επικουρική σύνταξη διαμορφώθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο στα 170 ευρώ, από τα 190 του Ιουλίου του 2015. Αντίστοιχα το μέσο μέρισμα έπεσε από τα 135 ευρώ στα 97 ευρώ.

Έτσι εξηγείται άλλωστε και η μείωση του μέσου μηνιαίου εισοδήματος από συντάξεις γήρατος (προ φόρων), αφού αυξήθηκαν οι εισφορές υπέρ υγείας και μειώθηκαν οι επικουρικές και τα μερίσματα. Αναλυτικά, τον Ιούλιο του 2015 το μέσο εισόδημα από συντάξεις γήρατος ήταν στα 918,11 ευρώ τον μήνα, ενώ τον Δεκέμβριο του 2016 έπεσε στα 896,93 ευρώ.

Σε σχέση με το καλοκαίρι του 2015, πριν από την ψήφιση του τρίτου Μνημονίου, τα στοιχεία του συστήματος Ήλιος δείχνουν ότι τον Δεκέμβριο του 2016 αυξήθηκαν οι συνταξιούχοι με χαμηλές συντάξεις. Ενώ τον Ιούλιο του 2015 υπήρχαν 43.000 που εισέπρατταν επικουρικές κάτω των 100 ευρώ, τον Δεκέμβρη του 2016 έγιναν 59.000 (αύξηση κατά 16.000, δηλαδή 27%). Ταυτόχρονα στη ζώνη των 100-200 ευρώ έπεσαν 100.000 συνταξιούχοι, αφού οι 426.000 του 2015 έγιναν 528.000 το 2016.  Η ομάδα αυτών που λαμβάνουν 200-300 ευρώ έχασε 37.000 συνταξιούχους (οι 304.000 του 2015 έγιναν 267.000 το 2016). Στα 400-500 ευρώ απέμειναν μόνο 9.000 από τους 21.000 και 8.000 στα 500-1.000 από τις 15.000.

Τέλος, τα στοιχεία δείχνουν ότι υπάρχουν 84.000 άτομα που εισπράττουν από 4 έως και 10 συντάξεις.