Πόσο βαθιά μπαίνει το μαχαίρι στις νέες συντάξεις

Συντάξεις μειωμένες κατά μέσο όρο μεταξύ 15% και 20% θα λάβουν οι νέοι συνταξιούχοι, με πρώτα θύματα τις περίπου 55.000 με 60.000 που ήδη, από τις 13 Μαΐου (ημέρα έναρξης της εφαρμογής του νόμου Κατρούγκαλου), έχουν καταθέσει αίτηση συνταξιοδότησης.

Μεγάλοι χαμένοι εκτιμάται ότι είναι οι ασφαλισμένοι στον πρώην ΟΑΕΕ, ελεύθεροι επαγγελματίες που αναμένεται να λάβουν σύνταξη μειωμένη ακόμη και κατά 300 ευρώ σε σχέση με το προηγούμενο σύστημα υπολογισμού, που ίσχυε πριν από την ψήφιση του νέου ασφαλιστικού. Μικρές αυξήσεις ενδέχεται να δουν χαμηλόμισθοι του ΙΚΑ με λίγα έτη ασφάλισης, ενώ σημαντικές θα είναι οι μειώσεις για τους δημόσιους υπαλλήλους με 35 ή και περισσότερα έτη ασφάλισης.

Χθες δημοσιοποιήθηκε η τελευταία εγκύκλιος του υπουργείου Εργασίας που ανοίγει τον δρόμο για την έκδοση των νέων συντάξεων και προβλέπει μικρές βελτιώσεις στο ύψος των συντάξιμων αποδοχών, βάσει των οποίων γίνεται ο νέος υπολογισμός.

Η μείωση των συντάξεων, αν και περιορίζεται κατά 3% με 5%, παραμένει σημαντική, καθώς ο νέος τρόπος υπολογισμού φέρνει «μαχαίρι» 15% και 20% σε σχέση με τον παλαιό, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις αγγίζει ακόμη και το 35%. Μετά την καθυστέρηση και την οριστική διαπίστωση ότι η ΕΛΣΤΑΤ δεν είναι δυνατό να εκδώσει τον αρχικώς προβλεπόμενο Δείκτη Αναπροσαρμογής Μισθών, το υπουργείο Εργασίας ψήφισε τροπολογία σύμφωνα με την οποία από το 2002 έως το 2020 οι συντάξιμες αποδοχές, οι αποδοχές δηλαδή του ασφαλισμένου επί των οποίων θα υπολογιστεί η σύνταξη, θα αναπροσαρμόζονται με βάση τον Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.

Στο υπουργείο εκτιμούν ότι ο ΔΤΚ προκαλεί προσαύξηση των αποδοχών για τα έτη 2002-2010, δεν επηρεάζει καθόλου τις αμοιβές των ετών 2015 και 2016 και έχει αρνητική επίδραση για τα έτη 2011-2014.

Βάσει της εγκυκλίου, η σύνταξη μισθωτού, ασφαλισμένου στο ΙΚΑ που το 2002 είχε μισθό 500 ευρώ, ο οποίος έφτασε στο τέλος του 2016 σε 735 ευρώ, θα υπολογιστεί το 2017 με συντάξιμο μισθό που αναπροσαρμοσμένος με τον πληθωρισμό, θα φθάσει τα 812,65 ευρώ.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς, οι συντάξιμες αποδοχές με τον νέο τρόπο θα είναι αυξημένες έως και κατά 10%, με αποτέλεσμα οι μειώσεις στις συντάξεις να είναι μικρότερες κατά 3%-5%.

Να σημειωθεί εδώ ότι το «μπόνους» τελειώνει το 2020 καθώς η προσαύξηση των συντάξιμων αποδοχών για το διάστημα από το 2021 και μετά θα υπολογίζεται με βάση τον Δείκτη Μεταβολής Μισθών, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι η ΕΛΣΤΑΤ θα έχει προχωρήσει στην έκδοση του απαιτούμενου μαθηματικού τύπου.

Με τη χθεσινή εγκύκλιο, ανοίγει πλέον ο δρόμος για την έκδοση νέων συντάξεων, οι οποίες παρά το μικρό «μπόνους» θα είναι δραματικά μειωμένες.

Σύμφωνα με τον δικηγόρο αρμόδιο για ασφαλιστικά θέματα Διονύση Ρίζο, ασφαλισμένος στο ΙΚΑ που μετά από 15 έτη ασφάλισης και μέσο όρο αποδοχών 840 ευρώ θα λάμβανε με το προηγούμενο σύστημα σύνταξη 486,84 ευρώ, με το νόμο Κατρούγκαλου θα δει την σύνταξή του μειωμένη κατά 44,04 ευρώ, στα 442,8 ευρώ το μήνα.

Μεγάλοι χαμένοι του νέου συστήματος, οι ασφαλισμένοι στον πρώην ΟΑΕΕ, ελεύθεροι επαγγελματίες. Το παράδειγμα είναι χαρακτηριστικό. Μετά από 35 έτη ασφάλισης και μέσο όρο αποδοχών 1.322,01 ευρώ, αντί σύνταξης 1.181,4 ευρώ θα λάβει 880,01 ευρώ, μειωμένη κατά 301,39 ευρώ. Αλλά και δημόσιοι υπάλληλοι πανεπιστημιακής εκπαίδευσης με 40 χρόνια υπηρεσία, με τον παλαιό τρόπο υπολογισμού των συντάξεων θα έπαιρναν σύνταξη κοντά στα 1.320 ευρώ, ενώ πλέον θα λάβουν περίπου 215 ευρώ λιγότερα, ήτοι 1.105 ευρώ το μήνα. Ακόμη και στην περίπτωση υπαλλήλου Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης με 35ετία στο δημόσιο, ενώ με τον παλαιό (προ νόμου Κατρούγκαλου) τρόπο υπολογισμού, η σύνταξη υπολογίζεται σε 1.040,2 ευρώ, μετά τις αλλαγές ανέρχεται σε 855,8 ευρώ, ήτοι μειωμένη κατά 184,4 ευρώ.

Στην εγκύκλιο αναφέρεται ότι όταν το γινόμενο των διαδοχικών μεταβολών του μέσου ετήσιου ΔΤΚ περισσοτέρων του ενός ετών είναι μικρότερο της μονάδας (1), επειδή η διάταξη του νόμου γίνεται λόγος για «προσαύξηση των αποδοχών», λαμβάνεται υπόψη ως τιμή του γινομένου η μονάδα. Ειδικοί βέβαια εκτιμούν ότι η πρόβλεψη αυτή βρίσκεται εκτός πεδίου εφαρμογής του νόμου και ενδέχεται να δημιουργήσει προβλήματα στην έγκριση των οριστικών ποσών σύνταξης.