ΣΕΒ: Μόνο στα χαρτιά η χωροταξία στην Ελλάδα

Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, η χώρα μας έχει άμεση ανάγκη από παραγωγικές επενδύσεις (100 δισ. ευρώ μέχρι το 2021), που δημιουργούν θέσεις εργασίας και αυξάνουν το ΑΕΠ της χώρας, τονίζει ο ΣΕΒ σε ανάλυση για τη χωροταξία.

Αυτές, όμως, οι επενδύσεις χρειάζονται χώρους για να κτίσουν τις εγκαταστάσεις τους, γρήγορα και με ασφάλεια δικαίου. Δυστυχώς, οι χωροταξικοί και πολεοδομικοί κανόνες που ισχύουν στη χώρα μας, παρότι θα έπρεπε να αποτελούν προϋπόθεση ασφάλειας δικαίου τόσο για τον επενδυτή όσο και για τον πολίτη, αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στην πραγματοποίηση επενδύσεων και μια από τις μεγαλύτερες αιτίες διάρρηξης των σχέσεων εμπιστοσύνης μεταξύ κράτους, πολιτών και επιχειρήσεων.

O χωρικός σχεδιασμός στη χώρα μας και κυρίως ο τρόπος που υλοποιείται αλλά και η μη υλοποίησή του, όντας αποκομμένος από τις ανάγκες της πραγματικής οικονομίας και τον ευρύτερο αναπτυξιακό σχεδιασμό, δεν αποτελεί εγγύηση για τον επενδυτή, δεν προστατεύει το αστικό και φυσικό περιβάλλον, δεν μειώνει τις περιφερειακές ανισότητες και δεν προάγει, εντέλει, τους εθνικούς στόχους που περιλαμβάνει και εξειδικεύει.

Η αδυναμία προτεραιοποίησης περιοχών προς ανάπτυξη ή και κλάδων προτεραιότητας προσδιορισμένων στον χώρο, στη χωροταξική στρατηγική και στα επιμέρους σχέδια που την εξειδικεύουν, καταδεικνύει ότι η πολιτική ηγεσία και η διοίκηση δεν αναγνωρίζουν την πολιτική ρύθμισης του χώρου ως ένα βασικό αναπτυξιακό εργαλείο, ευθυγραμμισμένο με τις παραγωγικές ανάγκες της οικονομίας και της κοινωνίας.

Ενώ υπάρχουν πάρα πολλές περιπτώσεις επενδύσεων που ακυρώθηκαν μετά από μακροχρόνιες δικαστικές διαμάχες στο Συμβούλιο της Επικρατείας για χωροταξικές διαφορές, τα υψηλά ποσοστά αυθαιρέτων και η εικόνα των ελληνικών πόλεων αποδεικνύουν ότι ακόμα και αν ο χωρικός σχεδιασμός υπάρχει στα χαρτιά, η υλοποίησή του απουσιάζει ή είναι ανεπαρκής.

Η διαμόρφωση του χώρου, όπως είναι σήμερα, είναι συνεπώς αποτέλεσμα της διαχρονικής πορείας της οικονομίας, της διακυβέρνησης, της αισθητικής και της συνολικής εξέλιξης της κοινωνίας. Η σημερινή της κακή εικόνα όμως, με τη σειρά της, επηρεάζει όλα τα προηγούμενα: και την οικονομία και την αισθητική και την κοινωνία μας.

Οι αριθμοί μιλάνε από μόνοι τους:

Η χώρα διαθέτει ένα Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασµού και Αειφόρου Ανάπτυξης, το οποίο δεν έχει αναθεωρηθεί από το 2008 παρόλο που έχουν αλλάξει ραγδαία οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες.

-12 Περιφερειακά Χωροταξικά Πλαίσια εγκεκριμένα κατά την περίοδο 2003-4, δηλαδή 5 χρόνια πριν το Γενικό Πλαίσιο, τα οποία βρίσκονται από το 2012 σε αναθεώρηση, χωρίς να γνωρίζουμε πότε και βάσει ποιων κατευθύνσεων αυτά θα αναθεωρηθούν. Αξίζει να σημειωθεί πάντως ότι καθώς το Γενικό και τα Ειδικά Πλαίσια (που αναφέρονται στη συνέχεια) θεσμοθετήθηκαν μετά από τα Περιφερειακά Πλαίσια, η εφαρμογή των κατευθύνσεων του εθνικού επιπέδου σχεδιασμού παρέμεινε ανεκπλήρωτη καθώς ακυρώθηκε η δυνατότητα εναρμόνισης των τελευταίων με τις κατευθύνσεις του υπερκείμενου σχεδιασμού.

-5 Ειδικά Χωροταξικά Πλαίσια (ΕΠΧΣΑΑ) για συγκεκριμένους κλάδους της οικονομίας τα οποία επίσης δεν έχουν επικαιροποιηθεί. Σημειώνεται ότι η αναθεώρηση του Ειδικού Χωροταξικού του τουρισμού έχει καταπέσει στο Συμβούλιο της Επικρατείας ενώ δεν έχουν εκπονηθεί νέα σχέδια για άλλους δυναμικούς κλάδους της οικονομίας.

-Το 53% της έκτασης της χώρας δεν έχει Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο (ΓΠΣ) ή Σχέδιο Χωρικής και Οικιστικής Οργάνωσης Ανοικτών Πόλεων (ΣΧΟΟΑΠ). Σύμφωνα με παλαιότερη μελέτη του Παρατηρητηρίου Επιχειρηματικού Περιβάλλοντος ΣΕΒ ο χρόνος εκπόνησης & θεσμοθέτησης ενός ΓΠΣ/ΣΧΟΟΑΠ είναι από 6,5 έως και 10 χρόνια, ενώ δεν είναι σπάνιο το φαινόμενο να μην ολοκληρωθεί ποτέ. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι περισσότεροι δήμοι παραμένουν χωρίς κανένα ειδικό χωρικό σχεδιασμό, δηλαδή χωρίς οικιστική/πολεοδομική μελέτη, και η εξέλιξη των περιοχών αυτών απλά προχωρεί με βάση τους γενικούς κανόνες της νομοθεσίας, όπως γίνονται κατανοητοί από τις τοπικές αρχές και χωρίς συγκεκριμένο αναπτυξιακό σχεδιασμό για την περιοχή. Στα 17 και πλέον χρόνια που ίσχυσε το προηγούμενο νομικό πλαίσιο για την εκπόνηση των γενικών πολεοδομικών σχεδίων ΓΠΣ ολοκληρώθηκε μόλις το 16% των μελετών που ανατέθηκαν, ενώ το 31% αυτών βρίσκεται ακόμα σε εξέλιξη.

-Οι νομοί Αττικής και Βοιωτίας που φιλοξενούν το 40-45% της εθνικής μεταποιητικής δραστηριότητας, διαθέτουν το μόλις 2,86% της πολεοδομημένης έκτασης της χώρας, εντός επιχειρηματικών πάρκων.

-Η κατάσταση ως προς την κτηματογράφηση της χώρας είναι εξίσου απογοητευτική. Η κτηματογράφηση έχει ολοκληρωθεί μόλις για το 20,1% των δικαιωμάτων της χώρας (~7.600.000 δικαιώματα), ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη έργο για ακόμη 7.700.000 δικαιώματα της χώρας (20,3% των δικαιωμάτων) και ο στόχος είναι να έχει ολοκληρωθεί το 2020 

-Και η ολοκλήρωση του δασολογίου δεν αναμένεται στο άμεσο μέλλον καθώς μέχρι σήμερα έχουν καταρτιστεί δασικοί χάρτες για συνολική έκταση 71.876.755 στρεμμάτων της χώρας, δηλαδή για το 54,58% της επικράτειας, αλλά έχουν κυρωθεί λιγότεροι από το 1%.

Ο χωρικός σχεδιασμός πρέπει να γίνει συνώνυμο της ασφάλειας δικαίου στους επενδυτές για να μπορέσουν να εγκατασταθούν στο ελληνικό έδαφος και να δημιουργήσουν αξία. Το αρμόδιο Υπουργείο μαζί με τους φορείς της επιχειρηματικότητας, την περιφερειακή και τοπική αυτοδιοίκηση και την τοπική κοινωνία οφείλουν να αναλάβουν δράση επιλύοντας τα προβλήματα που λιμνάζουν εδώ και καιρό, τονίζει ο ΣΕΒ.