Η Μέρκελ, η Λαγκάρντ και η υπόσχεση του 2012

Βρυξέλλες, ανταπόκριση

Η Ελλάδα το 2012 είχε φθάσει για πρώτη φορά ένα βήμα πριν την έξοδο από την ευρωζώνη, καθώς ΕΕ και ΔΝΤ πάλι είχαν διαφορές για τη βιωσιμότητα του χρέους, με την επικεφαλής του ΔΝΤ να λέει στην κρίσιμη σύνοδο κορυφής αρχηγών κρατών ότι μόνο με ένα γενναίο reprofiling ή και κούρεμα του ονομαστικού χρέους θα μπορέσει η Ελλάδα να σταθεί στα πόδια της.

Το κούρεμα βεβαίως απορρίφθηκε, όπως και τώρα άλλωστε, καθώς δεν το επιτρέπουν οι κανονισμοί. Έτσι η κ. Λαγκάρντ -που μόλις είχε αναλάβει το τιμόνι του Ταμείου- απαίτησε από τους ηγέτες ριζοσπαστικές μεταρρυθμίσεις σχεδόν σε όλους τους τομείς της οικονομίας, σε συνδυασμό με μια μεγάλη αναδιάρθρωση.

Μέχρι τις 5 το πρωί εκείνης της μέρας βρισκόμασταν σε αδιέξοδο, όταν η Γερμανίδα καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ ζήτησε από την κ. Λαγκάρντ να τα πουν οι δυο τους.

Μία ώρα μετά, οι δύο κυρίες -και αφού πρώτα μίλησαν με τους συμβούλους τους- βγήκαν και ανακοίνωσαν στους υπόλοιπους ότι επήλθε συμφωνία.

Τι έγινε όμως τότε;

Καλά πληροφορημένη πηγή, που αργότερα συζήτησε και με τις δύο κυρίες, ανέφερε ότι η συμφωνία βασιζόταν περισσότερο σε «προσωπικές» επιδιώξεις παρά στο καλό της Ελλάδας.

Η κ. Μέρκελ φέρεται να ενημέρωσε τότε την κ. Λαγκάρντ ότι σκόπευε να αποσυρθεί το 2016 -ένα χρόνο πριν τις εκλογές-, ώστε να γραφτεί στην ιστορία ως η καλύτερη καγκελάριος της Γερμανίας -καθώς είχε εμμονή να ξεπεράσει τον Χέλμουτ Κολ.

Ζήτησε δηλαδή πίστωση χρόνου από το ΔΝΤ, να υιοθετήσει το πρόγραμμα του 2012 και ως αντάλλαγμα, το 2016, η κ. Λαγκάρντ, και εφόσον το πρόγραμμα δεν έβγαινε, θα ζητούσε τη μεγάλη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους.

Έκτοτε πολλά άλλαξαν και η μεγάλη κρίση της ευρωζώνης, σε συνδυασμό με τις απρόβλεπτες διαστάσεις που πήρε το μεταναστευτικό, ανάγκασαν την κ. Μέρκελ να αλλάξει γνώμη. Είδε τη δημοτικότητά της να υποχωρεί και να βάλλεται από παντού για τις αποφάσεις της, είδε τα άκρα να κερδίζουν έδαφος και έτσι αναγκάστηκε να ξαναδηλώσει υποψηφιότητα για να υποστηρίξει την υστεροφημία της.

Όμως το 2016 το ΔΝΤ σήκωσε τη σημαία της μη βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Η κ. Λαγκάρντ όχι μόνο δεν ξέχασε τη μεγάλη υποχώρηση που έκανε στην κ. Μέρκελ, αλλά έδωσε και εντολή στους τεχνοκράτες του Ταμείου να διατηρούν σκληρή στάση, με στόχο τη σημαντική αναδιάρθρωση.

Μάλιστα, για όσους θυμούνται καλά, στη συνέντευξη Τύπου που ακολούθησε της συμφωνίας το 2012, η κ. Λαγκάρντ, όταν ρωτήθηκε, ανέφερε ότι το ΔΝΤ θα επανεξέταζε το ελληνικό πρόγραμμα το 2016.

Έτσι, με το πρόγραμμα να μη βγαίνει κατά το ΔΝΤ, ξεκίνησε η διαφορά του ΔΝΤ με την ΕΕ στις προβλέψεις βιωσιμότητας, η οποία συνεχίζεται μέχρι σήμερα.

Τι θα πουν Μέρκελ-Λαγκάρντ

Καλά πληροφορημένες πηγές από το Βερολίνο ανέφεραν στο Euro2day.gr ότι σήμερα το μενού περιέχει και Ελλάδα. Παρά το γεγονός ότι οι δύο πλευρές προσπαθούν να υποβαθμίσουν το θέμα, λέγοντας ότι θα συζητηθούν η προεδρία της Γερμανίας στους G20, η προεδρία Τραμπ και οι οικονομικές εξελίξεις παγκοσμίως, το θέμα του χρέους θα μπει στο τραπέζι. Και μάλιστα θα συζητηθεί συγκεκριμένα το «αγκάθι» που παραμένει στη συμφωνία της Αθήνας με τους δανειστές, που είναι ο προσδιορισμός των μεσοπρόθεσμων μέτρων για το χρέος και οι στόχοι στα πρωτογενή πλεονάσματα.

Ασφαλείς πληροφορίες από την Ουάσινγκτον αναφέρουν ότι η κ. Λαγκάρντ θα ζητήσει να εφαρμοστεί η συμφωνία των δύο κυριών του 2012. Και μέσα από αυτή να μειωθούν οι στόχοι για το 2019 και μετά, αλλά και να αλλάξει ο τρόπος παρακολούθησης της υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων από την Αθήνα, που κατά το ΔΝΤ είναι ελλιπής, με αποτέλεσμα να υπάρχει κωλυσιεργία.

Και ενώ ο κ. Σόιμπλε μαζί με τους δορυφόρους εντός του Eurogroup αναφέρει ότι η συζήτηση αυτή θα γίνει σε δύο χρόνια, η κ. Λαγκάρντ θα θέσει ως όρο τη συζήτηση και τη συμφωνία, ώστε να παραμείνει το ΔΝΤ.

Υπάρχει όμως ένα σημείο που, όπως μαθαίνουμε, μπορεί να κάνει την κ. Λαγκάρντ να περιμένει πάλι για μετά τις γερμανικές εκλογές. Και δεν είναι άλλο από μια προσωπική της υπόθεση.

Οι φιλοδοξίες της κ. Λαγκάρντ είναι γνωστές -κάτι που συνδέει μάλιστα τις δύο κυρίες ως κοινό χαρακτηριστικό. Μια ισχυρή γερμανική ασπίδα εντός του ΔΝΤ είναι χρήσιμη γι' αυτήν τώρα που βάλλεται και που ίσως πιεστεί ακόμα περισσότερο από τον νέο Αμερικανό πρόεδρο. Επίσης η κ. Μέρκελ μπορεί να χρησιμοποιήσει τη δική της επιρροή, δεδομένων των εμπλοκών που δημιουργήθηκαν για τη γενική διευθύντρια του Ταμείου μετά την καταδίκη της από τη γαλλική δικαιοσύνη.

Σε αυτή την περίπτωση δεν αποκλείεται η κ. Λαγκάρντ να ενδώσει για μερικούς μήνες ακόμα. Διαφορετικά, το χάσμα  μεταξύ της ΕΕ και του ΔΝΤ θα παραμείνει, ναρκοθετώντας και πάλι τη συμφωνία.

Ο Τόμσεν και η σιωπή…

Πάντως ο σκληρός του ΔΝΤ, Πολ Τόμσεν, δεν έκρυβε την ικανοποίησή του εδώ και μέρες, λέγοντας σε συγκεκριμένους δημοσιογράφους ότι «η Ελλάδα φαίνεται να υποχωρεί χωρίς ιδιαίτερα ανταλλάγματα».

Μάλιστα στη συνεδρίαση του Eurogroup, όπως μας μετέφεραν αξιωματούχοι που ήταν στην αίθουσα, παρακολουθούσε σιωπηλός χωρίς να δεσμεύεται σε τίποτα και ιδιαίτερα όταν συζητιούνταν τα επόμενα βήματα.

Με άλλα λόγια, το ΔΝΤ -μέσω Τόμσεν τουλάχιστον- δεν έδωσε καμία υπόσχεση στους Ευρωπαίους ότι εάν τα μέτρα αποφασιστούν, νομοθετηθούν και κλείσει η αξιολόγηση και όταν η Eurostat τον Απρίλιο επικυρώσει πρωτογενές πλεόνασμα το 2016 κοντά στο 2%, τότε το ΔΝΤ θα επανεξετάσει τη βιωσιμότητα του χρέους με γνώμονα πιο αισιόδοξες προβλέψεις. Κάτι τέτοιο δεν έχει συμφωνηθεί και συνεπώς εγείρει ερωτήματα για το πώς θα προχωρήσουν τα πράγματα μετά το κλείσιμο της αξιολόγησης και εάν υπάρχουν δικλίδες ασφαλείας.

Πάντως, όπως μας μετέφερε αξιωματούχος από το Eurogroup, το Staff Level Agreement είναι περίπου έτοιμο -παρά τα όσα λέγονται περί διαπραγμάτευσης στην Αθήνα- και ότι οι θεσμοί θα χρειαστούν μόλις μία εβδομάδα για να το «κλείσουν», αν όλα πάνε όπως έχουν συμφωνηθεί.

Το θέμα που παραμένει άλυτο είναι τι θα γίνει αμέσως μετά και πώς θα τα βρουν ΕΕ και ΔΝΤ στο χρέος. Για αυτό το ερώτημα κανείς δεν είχε ξεκάθαρη απάντηση.

Ο μεγάλος κερδισμένος πάντως από το Eurogroup της Δευτέρας δεν είναι άλλος από τον Γερούν Ντάισελμπλουμ, που κατάφερε με αυτή τη συμφωνία και βγάλει την Ελλάδα από το κάδρο των εκλογών στην Ολλανδία και να δείξει ότι κατάφερε να συμβιβάσει όλες τις πλευρές, έστω και με «γκρίζες ζώνες». Οι οποίες όμως κάποια στιγμή θα πρέπει να λυθούν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο και αυτό ακριβώς θα συζητήσουν Μέρκελ και Λαγκάρντ.

Όσο για τη συμμετοχή της χώρας μας στο QE της ΕΚΤ, θα χρειαστεί να περιμένουμε αρκετά καθώς το Governing Council θέλει να κλείσουν όλα τα μέτωπα πριν εξεταστεί το θέμα, καθώς μεγάλη μερίδα δεν θέλει να πάρει μεγάλο ρίσκο.

Ορισμένοι κεντρικοί τραπεζίτες βλέπουν την ένταξη της χώρας μας ίσως και τον Σεπτέμβριο, κάνοντας χρήση του QE κάτι παραπάνω από έξι μήνες.