«Μπουμ» αλλά και αβέβαιο μέλλον στη ζήτηση φυσικού αερίου

Η σημαντική αύξηση της κατανάλωσης φυσικού αερίου στην Ελλάδα, όπως και η πραγματοποίηση για πρώτη φορά εισαγωγών από ανεξάρτητους προμηθευτές, μέσω αγωγών, αποτελούν τα χαρακτηριστικά της συγκεκριμένης αγοράς τη χρονιά που πέρασε.

Ωστόσο το γεγονός ότι η αύξηση της κατανάλωσης προήλθε αποκλειστικά από την ηλεκτροπαραγωγή, περιορίζει στο ελάχιστο την αισιοδοξία για ανάλογη συνέχεια, καθώς δεν είναι δομική, αλλά καθαρά συγκυριακή, επισημαίνουν παράγοντες της αγοράς, αξιολογώντας τα μέχρι στιγμής δεδομένα.

Συγκεκριμένα, η κατανάλωση φυσικού αερίου ξεπέρασε έστω και οριακά το όριο των 3,8 δισ. κυβικών μέτρων το 2016, εμφανίζοντας αύξηση κατά 29% έναντι του 2015. Βασικός συντελεστής της αυξημένης κατανάλωσης, ήταν η πτώση της τιμής του φυσικού, ιδίως κατά τα πρώτα τρία τρίμηνα του έτους.

Το γεγονός αυτό, κατέστησε την ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο απολύτως ανταγωνιστική έναντι του λιγνίτη, οπότε τόσο η ΔΕΗ, όσο και οι ανεξάρτητοι ηλεκτροπαραγωγοί, αύξησαν σημαντικά την λειτουργία των εργοστασίων τους.

Η αυξημένη λειτουργία των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο, συνεχίστηκε και το τρίτο τρίμηνο του έτους, παρά το ότι κατά το διάστημα αυτό η τιμή του φυσικού αερίου ήταν αυξημένη. Ο λόγος είναι ότι οι ελληνικές μονάδες πραγματοποιούσαν μεγάλες εξαγωγές, λόγω της αυξημένης ζήτησης στην Κεντρική Ευρώπη η οποία προκλήθηκε από την μείωση της παραγωγής στα πυρηνικά της Γαλλίας.

Έτσι το 2016 το εργοστάσιο της ΔΕΗ στην Κομοτηνή αύξησε 3,5 φορές την κατανάλωση φυσικού αερίου έναντι του 2015 (3,57 εκατ. μεγαβατώρες φυσικού αερίου έναντι 1,014 εκατ. μεγαβατωρών το 2015), της Μεγαλόπολης κατά 3 φορές (0.9 εκατ. μεγαβατώρες έναντι 2,7 εκατομμυρίων το 2015).

Από τους ανεξάρτητους παραγωγούς, η μονάδα Ήρων ΙΙ (GdFSuez, ΤΕΡΝΑ, QPI) τριπλασίασε και αυτή την κατανάλωσή της (2,726 εκατ. μεγαβατώρες έναντι 0,919 εκατ. το 2015), η Ενεργειακή Θεσσαλονίκης (Elpedison) αύξησε την κατανάλωση φυσικού αερίου κατά 71,4%, η μονάδα της Θίσβης (Elpedison) σχεδόν διπλασίασε την κατανάλωσή της, η μονάδα της KorinthosPower (65% Μυτιληναίος-35% Μότορ Όιλ) αύξησε την κατανάλωσή της 2,5 φορές (3,2 εκατ. μεγαβατώρες έναντι 1,33 εκατ. το 2015) και η μονάδα της Protergia (Μυτιληναίος) την υπερδιπλασίασε (2,95 εκατ. μεγαβατώρες έναντι 1,26 εκατ. το 2105).

Στις υπόλοιπες καταναλώσεις φυσικού αερίου, δηλαδή δίκτυα πόλεων, μεγάλες βιομηχανίες, συμπαραγωγή ηλεκτρισμού θερμότητας οι καταναλώσεις είτε παρέμειναν αμετάβλητες έναντι του 2015, είτε μειώθηκαν, γεγονός που πρέπει να προβληματίσει, ιδίως όταν το δεύτερο εξάμηνο η κυβέρνηση προχώρησε σε μεγάλη μείωση του ειδικού φόρου.

Και αυτό επειδή η κατανάλωση φυσικού αερίου, όπως και ηλεκτρικής ενέργειας στην πρωτογενή παραγωγή, στην μεταποίηση και τις υπηρεσίες, αποτελεί δείκτη ανάπτυξης, ενώ οι διακυμάνσεις στις καταναλώσεις του οικιακού τομέα (μετά τις διορθώσεις λόγω καιρικών συνθηκών), μπορούν να αποτελέσουν δείκτη για την οικονομική κατάσταση των νοικοκυριών. Από μία πρώτη γενική προσέγγιση στις τις καταναλώσεις αυτές προκύπτει ότι το 2016 δεν προσφέρει αισιόδοξες ενδείξεις.

Η εικόνα στα αστικά κέντρα και τις βιομηχανίες

Ειδικότερα, οι καταναλώσεις στα αστικά κέντρα έμειναν σταθερές ή μειώθηκαν. Στην Αθήνα μειώθηκαν κατά περίπου 8% έναντι του 2015, στην Θεσσαλονίκη μειώθηκαν κατά περίπου 4%, στην Λάρισα κατά 7% και στο Βόλο έμειναν σταθερές.

Από τις βιομηχανίες, το Αλουμίνιο διατήρησε σταθερές τις καταναλώσεις για την παραγωγή αλουμίνας και τη συμπαραγωγή ηλεκτρισμού θερμότητας, οι βιομηχανίες των Οινοφύτων είχαν ελαφρά μειωμένη κατανάλωση (-2%), ενώ και η ΒΦΛ μείωσε την κατανάλωση κατά περίπου 40% (η βιομηχανία έχει ανεξόφλητους λογαριασμούς αρκετών δεκάδων εκατομμυρίων προς τη ΔΕΠΑ).

Οι εισαγωγές

Σε ό,τι αφορά στην δραστηριότητα του ιδιωτικού τομέα, θα πρέπει να σημειωθεί ότι το 2016, για πρώτη φορά κατέστη δυνατή η εισαγωγή φυσικού αερίου από τα βόρεια σύνορα (διασύνδεση με Βουλγαρία) και αφού προηγουμένως οι διαχειριστές των δύο κρατών, ο ΔΕΣΦΑ και η Bulgartransgaz, υπέγραψαν την συμφωνία διαχείρισης της διασύνδεσης.

Οι εισαγωγές ξεκίνησαν τον περασμένο Ιούλιο από την Μ+Μ (μικτή εταιρεία των ομίλων Μυτιληναίου και Μότορ Όιλ) ενώ τον Οκτώβριο ακολούθησε και η Prometheus Gas (μικτή εταιρεία της Gazprom και του ομίλου Κοπελούζου). Οι εισαγωγές υγροποιημένου αερίου ήταν περιορισμένες και έγιναν από την Μ+Μ, τη μόνη μέχρι στιγμής εταιρεία που έχει πραγματοποιήσει παρόμοιες εισαγωγές.

Σύμφωνα με ανεπίσημα στοιχεία, οι εισαγωγές φυσικού αερίου μέσω αγωγού το 2016 ανήλθαν σε περίπου 120 εκατομμύρια κυβικά μέτρα και του υγροποιημένου αερίου σε περίπου 80 εκατομμύρια κυβικά μέτρα.

Έτσι από το σύνολο των 3,8 δισ. κ.μ. που εισήχθησαν, μόνο το 5,2% αντιστοιχεί σε ανεξάρτητη εισαγωγή, με τη ΔΕΠΑ να είναι φορέας εισαγωγής του υπόλοιπου ποσοστού, έστω και αν η κρατική εταιρεία υποχρεώνεται να προσφέρει (σταδιακά) μέσω δημοπρασιών έως και το 20% της ετήσιας ζήτησης φυσικού αερίου (gas release).