Τράπεζες: Αποχαιρετισμός στα Βαλκάνια

Τον πικρό επίλογο στο «φιλόδοξο» project της προηγούμενης δεκαετίας για ανάδειξή τους σε περιφερειακούς παίκτες της ΝΑ Ευρώπης και Μεσογείου καλούνται να βάλουν, τον επόμενο ενάμιση χρόνο, οι εγχώριες συστημικές τράπεζες.

Ως τα μέσα του 2018, θα πρέπει να περιορίσουν δραστικά την παρουσία τους στο εξωτερικό, εγκαταλείποντας, μετά την Πολωνία (Eurobank), Τουρκία (Εθνική και Eurobank), Ουκρανία (Alpha, Eurobank) και Αίγυπτο ( Πειραιώς), τις γειτονικές αγορές των Βαλκανίων.

Τα νέα πλάνα αναδιάρθρωσης, που υπέγραψαν το 2015 Εθνική και Πειραιώς, προβλέπουν την αποεπένδυσή τους από το σύνολο σχεδόν των διεθνών τους δραστηριοτήτων, ως αποτέλεσμα της νέας κρατικής ενίσχυσης, την οποία έλαβαν στην τελευταία ανακεφαλαιοποίηση. Σημαντικά ελαφρύτερες σχετικές δεσμεύσεις έχουν αναλάβει Eurobank και Alpha Bank, με την τελευταία, πάντως, να έχει αποχωρήσει ήδη από Βουλγαρία και FYROM.

Με βάση τις δεσμεύσεις των πλάνων αναδιάρθρωσης, η Εθνική αποτελεί τον μεγαλύτερο -εν δυνάμει- πωλητή στα Βαλκάνια. Ως το τέλος Ιουνίου του 2018, πρέπει να αποχωρήσει από όλες τις αγορές εκτός Ευρωζώνης καθώς και από την Κύπρο. Αυτό σημαίνει ότι θα μπουν πωλητήρια στις θυγατρικές της σε Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία, Αλβανία, FYROM και Κύπρο. Έτσι, η παρουσία του ομίλου θα περιορισθεί σε Μάλτα, Λονδίνο (υποκατάστημα) και Κύπρο (υποκατάστημα).

Το εγχείρημα ξεκίνησε με το δεξί. Η Εθνική, με σύμβουλο την Credit Suisse, υπέγραψε προσύμφωνο με τη βελγική KBC για την πώληση του 99.91% της θυγατρικής της τράπεζας στη Βουλγαρία, United Bulgarian Bank A.D. (UBB), και του 100% της θυγατρικής της εταιρίας Interlease E.A.D.

Το συμφωνημένο τίμημα ανέρχεται σε 610 εκατ. ευρώ ενώ η Εθνική έχει ήδη εισπράξει, μέσω επιστροφής κεφαλαίου, 133 εκατ. ευρώ από την UBB και θα εισπράξει πρόσθετο μέρισμα 50 εκατ. ευρώ μετά την έγκριση της ετήσιας γενικής συνέλευσης της βουλγαρικής τράπεζας.

Έτσι, συνολικά θα εισπράξει περίπου 793 εκατ. ευρώ, που αντιστοιχεί σε πολλαπλασιαστή 1.1x P/BV και επιφέρει αύξηση του pro forma δείκτη ιδίων κεφαλαίων (σ.σ. με στοιχεία 30.9. 2016) πρώτης διαβάθμισης (CET Ι) της ΕΤΕ, κατά περίπου 100 μονάδες βάσης (από 16,9 σε 17,9%).

Στον αντίποδα, το εγχείρημα πώλησης της θυγατρικής της στην Κύπρο κατέδειξε τις δυσκολίες που υπάρχουν.

Παρότι η Κύπρος έχει εξέλθει του Μνημονίου και η οικονομία αναπτύσσεται, η Εθνική δέχθηκε μία μόνο προσφορά από το σχήμα Atlas Capital-Elements, η οποία αξιολογείται. Στελέχη της αγοράς εκτιμούν ότι ο διαγωνισμός θα κηρυχθεί άγονος και η διαδικασία θα επαναληφθεί εντός των πρώτων μηνών του νέου έτους.

Άλλωστε, η Εθνική δεσμεύεται να αποεπενδυθεί από την Κύπρο ως το τέλος του 2017.

Αντίστοιχη δέσμευση υπάρχει και για τη θυγατρική στη Ρουμανία ( BCR), για την οποία επίσης έχει προσληφθεί, ως σύμβουλος πώλησης, η Credit Suisse. Η διαδικασία αναμένεται να ξεκινήσει εντός του α' τριμήνου του νέου έτους. Πιο δύσκολο είναι το εγχείρημα αποεπένδυσης από τα Δυτικά Βαλκάνια. Η Εθνική έχει πάντως ξεκινήσει την προεργασία για τη θυγατρική της στη Σερβία.

Στην Ελλάδα επικεντρώνεται η Πειραιώς

Με βάση τις δεσμεύσεις του πλάνου αναδιάρθρωσης, η Πειραιώς θα επικεντρωθεί στις εν Ελλάδι δραστηριότητες, μειώνοντας αισθητά τη διεθνή παρουσία της. Η αναγκαία προεργασία έχει ήδη διενεργηθεί καθώς στο τελευταίο τρίμηνο του 2015 η Πειραιώς πήρε προβλέψεις απομείωσης, ύψους 623 εκατ. ευρώ, για τις θυγατρικές της σε Κύπρο, Ρουμανία, Σερβία, Βουλγαρία, Ουκρανία και Αλβανία.

Η απομείωση της αξίας ανοίγει τον δρόμο για πώληση του συνόλου σχεδόν των παραπάνω δραστηριοτήτων, χωρίς την εγγραφή κεφαλαιακής ζημίας, «δέσμευση» που έχει αναλάβει με το ενημερωτικό δελτίο της τελευταίας αύξησης κεφαλαίου η τράπεζα, έναντι των επενδυτών.

Η Πειραιώς έχει ήδη συμφωνήσει την αποεπένδυσή της από τη θυγατρική της στην Κύπρο (Τράπεζα Πειραιώς Κύπρου).  Ειδικότερα, πώλησε το 26% της Τράπεζας Κύπρου Πειραιώς (ΤΠΚ) έναντι τιμήματος 3,2 εκατ. ευρώ στη Holding M. Sehnaoui SAL (HMS), η οποία κάλυψε και αύξηση κεφαλαίου 40 εκατ. ευρώ. Έτσι το ποσοστό της Πειραιώς περιορίζεται στο 17,6% της ΤΠΚ.

Αναμένεται να ακολουθήσουν κινήσεις σε Βουλγαρία, Ρουμανία και Σερβία. Παρότι το ενδιαφέρον των επενδυτών είναι χαμηλό, το μικρό μέγεθος των θυγατρικών της Πειραιώς επιτρέπει την εξέταση εναλλακτικών λύσεων (συγχωνεύσεις ή πώληση ποσοστού σε επενδυτή, ο οποίος θα ενισχύσει εν συνεχεία το ποσοστό του μέσω αύξησης κεφαλαίου που θα καλύψει εξ ολοκλήρου).

Στις 30 Ιουνίου 2016 το συνολικό ενεργητικό των θυγατρικών της Πειραιώς σε Ρουμανία, Βουλγαρία, Σερβία, Ουκρανία και Αλβανία ανερχόταν σε 4,46 δισ. ευρώ, με τις καταθέσεις να διαμορφώνονται στα 2,8 δισ. και τις χορηγήσεις στα 2 δισ. ευρώ. Το δίκτυό της στις ίδιες αγορές αριθμούσε 259 καταστήματα και το προσωπικό ανερχόταν σε 3.536 άτομα.

H προχωρημένη Alpha Bank

Η Alpha Bank έχει ήδη αποχωρήσει από τις αγορές Ουκρανίας, Βουλγαρίας και FYROM και ετοιμάζεται να πράξει το ίδιο στην αγορά της Σερβίας. Αν το κάνει, θα έχει υλοποιήσει το μεγαλύτερο μέρος των σχετικών δεσμεύσεων του πλάνου αναδιάρθρωσης, διατηρώντας ισχυρή παρουσία στις αγορές Ρουμανίας και Κύπρου.

Πέραν των πωλήσεων, η Alpha μείωσε τα τελευταία χρόνια το δίκτυο και τον αριθμό του προσωπικού της στις δραστηριότητες εξωτερικού, κίνηση που σε συνδυασμό με τη δραστική μείωση των προβλέψεων συνέβαλε στην εμφάνιση κερδών πριν από φόρους ύψους 10,6 εκατ. ευρώ.

Χωρίς μεγάλη πίεση η Eurobank

Τέλος, η Eurobank πρέπει να μειώσει το ενεργητικό των δραστηριοτήτων εξωτερικού, έως τις 30 Ιουνίου 2018, κάτω από τα 8,77 δισ. ευρώ (σ.σ. η δέσμευση αφορά σε στοιχεία ενεργητικού που σχετίζονται με τις δραστηριότητες πελατών εκτός Ελλάδας, ανεξαρτήτως της χώρας στην οποία είναι καταχωρισμένα). Με στοιχεία 30ής Ιουνίου 2016, οι θυγατρικές της τράπεζας σε Ρουμανία, Βουλγαρία, Σερβία και Κύπρο διέθεταν, αθροιστικά, ενεργητικό 11,6 δισ. ευρώ.

Η Eurobank ανακοίνωσε προ ημερών τη συμφωνία πώλησης της θυγατρικής της στην Ουκρανία (Universal Bank), κίνηση που επιδίωκε από το 2014. Κατά την προηγούμενη διετία υλοποίησε την αναδιάρθρωση της τράπεζας με συρρίκνωση δικτύου και προσωπικού, ενώ κάλυψε εξ ολοκλήρου δύο αυξήσεις κεφαλαίου.

Παρότι η τράπεζα δεν έχει δώσει αναλυτικά στοιχεία για το πώς θα μειωθεί το ενεργητικό των δραστηριοτήτων του εξωτερικού κατά περίπου 3 δισ. ευρώ, οι αναλυτές εκτιμούν ότι θα επιδιώξει να αποεπενδυθεί από την αγορά της Ρουμανίας και αν βρεθεί αγοραστής και από αυτή της Σερβίας.

Οι δραστηριότητες του εξωτερικού είναι πάντως κερδοφόρες από το 2015 ενώ οι μέχρι τώρα κινήσεις δείχνουν ότι η Eurobank θα διατηρήσει την ισχυρή της θέση στις αγορές Βουλγαρίας και Κύπρου.