Το φθινοπωρινό «σπριντ» και οι ανοιχτοί λογαριασμοί

Αν η «κούρσα» του ελληνικού τουρισμού το 2016 είχε αφετηρία τον Σεπτέμβριο, αυτή τη στιγμή θα γινόταν λόγος για φθινοπωρινό «σπριντ» με ιστορικά ρεκόρ όλων των εποχών. Προηγήθηκε, όμως, ένα δύσκολο οκτάμηνο που άφησε αρκετές ανοιχτές «πληγές».  Τόσες, ώστε θα αποτελούσε άθλο η επούλωσή τους μέσω του εντυπωσιακού «φίνις» του τελευταίου τετραμήνου της χρονιάς, που αρχειοθετείται στα ράφια της ιστορίας σε λίγες μέρες.    

Η τουριστική εξίσωση του 2016 αποδείχθηκε ιδιαίτερα δύσκολη για τον ελληνικό τουρισμό, αφήνοντας αρκετούς ανοιχτούς «λογαριασμούς» ενόψει 2017. Τα νέα δεδομένα που άφησε πίσω του το 2016 αποτυπώνονται ανάγλυφα στα στοιχεία δεκαμήνου της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ).

Η υποχώρηση των βασικών ευρωπαϊκών αγορών της Ελλάδας, η μείωση του ειδικού βάρους των τουριστών από χώρες της Ευρωζώνης, με παράλληλη ενίσχυση του αντίστοιχου των επισκεπτών από χώρες της  Ευρωπαϊκής Ένωσης εκτός ζώνης ευρώ, η… όπισθεν που έβαλε φέτος ο οδικός τουρισμός, η ελεύθερη πτώση στα χρήματα που ξοδεύουν οι ξένοι για να έλθουν στη χώρα μας (μέση δαπάνη ανά ταξίδι), η (συγκυριακή;) εκρηκτική αύξηση της τουριστικής κίνησης από κύριες αγορές της Ευρώπης τον Οκτώβριο, ο «σφυγμός» (αν και αδύναμος ακόμα) που δείχνει η αγορά της Ρωσίας αλλά και η «βουτιά» της κρίσιμης αγοράς των ΗΠΑ.

ΚΥΡΙΕΣ ΑΓΟΡΕΣ: Στους πρώτους δέκα μήνες της χρονιάς, οι εισπράξεις από τουρίστες που προέρχονταν από τη Γερμανία (-62%), το Ηνωμένο Βασίλειο (-1,2%) και τη Γαλλία (-23,7%) μειώθηκαν. Από τις τρεις συγκεκριμένες αγορές, που αποτελούν τις βασικές πηγές εσόδων του ελληνικού τουριστικού τομέα, οι απώλειες ταξιδιωτικών εισπράξεων έναντι του δεκαμήνου του 2015 έφθασαν τα 450 εκατ. ευρώ. Ποσό που αντιστοιχεί στο 80% των συνολικών απωλειών εισπράξεων που καταγράφει φέτος ο τομέας (13,11 δισ. ευρώ φέτος έναντι 13,68 δισ. ευρώ το 2015, μείωση 4,2%).

ΥΠΟΧΩΡΗΣΗ ΕΥΡΩΖΩΝΗΣ: Η υποχώρηση του ευρώ έναντι του δολαρίου στις διεθνείς αγορές και η πορεία προς μια ισοτιμία 1:1 των δύο νομισμάτων διαμορφώνει συνθήκες για ενίσχυση του τουριστικού ρεύματος από τη Βόρεια Αμερική.

Επί ευρωπαϊκού εδάφους, πάντως, το ευρώ υπέστη μια άτυπη «ήττα» από τα εθνικά νομίσματα των χωρών εκτός Ευρωζώνης σε ό,τι αφορά στον ελληνικό τουρισμό. Το γεγονός αποτυπώνεται στη μείωση του ειδικού βάρους των ταξιδιωτών από τις χώρες της Ευρωζώνης έναντι εκείνων από τις χώρες εκτός ζώνης ευρώ.

Σύμφωνα με τα στοιχεία δεκαμήνου της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), οι ταξιδιωτικές εισπράξεις από κατοίκους που προέρχονταν από χώρες της Ευρωζώνης κατέγραψαν μείωση 5,9% και διαμορφώθηκαν στα 5,5 δισ. ευρώ. Την ίδια στιγμή, οι εισπράξεις από τουρίστες που προέρχονταν από χώρες της Ε.Ε-28 εκτός ζώνης ευρώ σημείωσαν αύξηση 7,1% και έφθασαν τα 3,5 δισ. ευρώ.

 ΟΔΙΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ: Ο οδικός τουρισμός αναδείχθηκε τα προηγούμενα χρόνια σε ανερχόμενη «συνιστώσα» του ελληνικού τουρισμού. Φέτος, ωστόσο, υποχώρησε 10% σε σύγκριση με το δεκάμηνο του 2015, γεγονός που έπληξε κυρίως τους προορισμούς της Βόρειας Ελλάδας.

ΔΑΠΑΝΕΣ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ: Η γενική διεθνής τάση σύμφωνα με την οποία οι  τουρίστες πραγματοποιούν περισσότερα ταξίδια αλλά μικρότερης διάρκειας και κόστους, επιβεβαιώνεται και στην περίπτωση της Ελλάδας. Οι μεγάλες προσφορές που έκαναν φέτος οι Έλληνες ξενοδόχοι φαίνεται πως αποτέλεσαν το «κερασάκι» στην τούρτα των εισπράξεων, που φέτος ήταν μικρότερη. Το αποτέλεσμα είναι να συνεχίζεται η ελεύθερη πτώση της δαπάνης ανά ταξίδι που πραγματοποιούν οι ξένοι επισκέπτες στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ για το δεκάμηνο, η δαπάνη ανά ταξίδι μειώθηκε από τα επίπεδα των 605,5 ευρώ το 2014 σε 589,9 ευρώ το 2015 και 537 ευρώ φέτος.

ΕΠΙΜΗΚΥΝΣΗ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ: Φέτος καταγράφεται σημαντική αύξηση τουριστικής κίνησης και εισπράξεων από τις δύο κύριες ευρωπαϊκές αγορές (Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο), μετά τον Σεπτέμβριο. Τον Οκτώβριο, ιδιαίτερα, οι επισκέπτες από τη Γερμανία σημείωσαν αύξηση 45,6%, ενώ από το Ηνωμένο Βασίλειο 81,8%. Η άνοδος επισκεπτών μεταφράστηκε σε αύξηση ταξιδιωτικών εισπράξεων 36,7% από τη Γερμανία και 73,2% από το Ηνωμένο Βασίλειο. Η άνοδος του Οκτωβρίου, όμως, δεν συνιστά επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου αλλά μετατόπιση του τουριστικού ρεύματος από το α’ στο β’ εξάμηνο της χρονιάς. Τουλάχιστον φέτος.

ΗΠΑ-ΡΩΣΙΑ: Αντίρροπες τροχιές ακολούθησαν φέτος οι δύο βασικές αγορές εκτός Ευρώπης του ελληνικού τουρισμού.  Η αγορά της Ρωσίας έδειξε και πάλι «σφυγμό» ύστερα από μια περίοδο παρατεταμένης πτώσης. Ωστόσο, οι «παλμοί» της παραμένουν ακόμα αδύναμοι καθώς αποτυπώθηκαν στην αύξηση 15,1% των Ρώσων επισκεπτών αλλά και την «αναιμική» άνοδο 4,8% των εισπράξεων στο δεκάμηνο φέτος έναντι του 2015.

Στον αντίποδα κινήθηκε η αγορά των ΗΠΑ. Οι υψηλές προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί στα τέλη του 2015 για τη χρονιά που φεύγει, διαψεύστηκαν. Κι αυτό είναι το λιγότερο. Το ακόμα πιο οδυνηρό για τον ελληνικό τουρισμό είναι πως  στο δεκάμηνο ήρθαν στην Ελλάδα 3,3% περισσότεροι Αμερικανοί σε σύγκριση με το 2015 (734 χιλ. στο δεκάμηνο), αλλά οι ταξιδιωτικές εισπράξεις από κατοίκους των ΗΠΑ κατέγραψαν μείωση 23,8%.