Ο «σεβντάς» του φυσικού αερίου έφερε κοντά Τουρκία-Ισραήλ

Στρώνεται σταδιακά ο δρόμος για να περάσει το ισραηλινό αέριο στις αγορές της Ευρώπης, μέσω του δικτύου αγωγών που κατασκευάζονται σε Τουρκία καταρχήν και σε Ελλάδα κατά δεύτερο λόγο και οι οποίοι αποτελούν τον λεγόμενο «Νότιο Διάδρομο Φυσικού Αερίου».

Τα «μίση και οι έχθρες» της Τουρκίας με το Ισραήλ παραμερίσθηκαν, όπως και με τη Ρωσία εξ άλλου, μπροστά στα κοινά οικονομικά συμφέροντα και έτσι σιγά σιγά διαμορφώνονται συνθήκες για έλεγχο της διέλευσης του μεγαλύτερου μέρους του φυσικού αερίου της Ανατολικής Μεσογείου από το τουρκικό δίκτυο.

Η χρήση του τουρκικού δικτύου ΤΑΝΑΡ από το Ισραήλ, ήταν πολύ ψηλά στην ατζέντα των συζητήσεων του πρωθυπουργού του Ισραήλ Μπένγιαμιν Νετανιάχου, με τον Πρόεδρο του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ, στο πλαίσιο της επίσημης επίσκεψής του πρώτου στο Μπακού.

Σύμφωνα με το επίσημο ανακοινωθέν, ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ συζήτησε με τον Αζέρο ηγέτη για την δυνατότητα χρήσης του αγωγού που κατασκευάζεται στην Τουρκία, του ΤΑΝΑΡ και με αζέρικα κεφάλαια (η Socar είναι ο μεγαλύτερος μέτοχος της εταιρείας του ΤΑΝΑΡ με 58%), για τη μεταφορά του Ισραηλινού αερίου.

Αυτή η προοπτική μπορεί να ενδυναμώσει τις οικονομίες και των δύο κρατών τόνισε ο ίδιος, προβάλλοντας τα κοινά οικονομικά συμφέροντα. Η παρέμβαση προς την κυβέρνηση του Αζερμπαϊτζάν εμφανίζεται ως υποβοηθητική των αντίστοιχων κινήσεων που γίνονται προς την Τουρκία και τη στιγμή που η γραφειοκρατία του State Department υποστηρίζει αναφανδόν μια παρόμοια λύση.

Εξ άλλου σε χθεσινές δηλώσεις του στο Bloomberg, ο γενικός γραμματέας του ισραηλινού υπουργείου Ενέργειας, Σαούλ Μεριντόρ, ανέφερε ότι οι εξαγωγές φυσικού αερίου του Ισραήλ προς την Τουρκία θα μπορούσαν να ξεκινήσουν ήδη από το 2019.

Μάλιστα με τις δηλώσεις του θέλησε να στείλει μήνυμα, ότι η όποια συμφωνία με την Τουρκία, θα περιλαμβάνει μηχανισμό για την προστασία της από πιθανή νέα κρίση στις σχέσεις των δύο κρατών. Όπως δε τόνισε, η διαμόρφωση παρόμοιου μηχανισμού, έχει κριθεί απαραίτητη από τις τράπεζες που θα χρηματοδοτούν κάθε συναλλαγή που σχετίζεται με τη συγκεκριμένη συμφωνία. Ο ίδιος επεσήμανε ακόμη ότι το θέμα αυτό, δηλαδή η «τουρκική» λύση για το αέριο του Ισραήλ έχει συζητηθεί και με τους Κύπριους, καθώς ο αγωγός από τα κοιτάσματα της Ισραηλινής ΑΟΖ, θα χρειαστεί να διέλθει και από την ΑΟΖ της Κύπρου.

Από την πλευρά της η Τουρκία, καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την ενίσχυση του ρόλου της ως κεντρικού κόμβου διαμετακόμισης αερίου από διάφορες πηγές (Ρωσία, Αζερμπαϊτζάν, Ιράκ, Ισραήλ) προς τις αγορές. Ο αγωγός ΤΑΝΑΡ ο οποίος είναι το σημαντικότερο έργο για την διέλευση του αζέρικου αερίου από το τουρκικό έδαφος, κατασκευάζεται με τα ταχύτατους ρυθμούς και ήδη η ολοκλήρωσή του έχει φτάσει σε ποσοστό το 55%.

Στον αγωγό αυτό μήκους 1.800 χιλιομέτρων και δυναμικότητας 16 δισ. κυβικών μέτρων αερίου το χρόνο, το 58% των μετοχών ελέγχει η αζέρικη Socar, το 30% η τουρκική BOTAS και το 12% η BP. Ο αγωγός αυτό θα καταλήξει στα Τουρκοελληνικά σύνορα στο ύψος των Κήπων, όπου θα συνδεθεί με τον αγωγό ΤΑΡ ο οποίος αφού διασχίσει τη Βόρεια Ελλάδα και την Αλβανία, θα καταλήξει με υποθαλάσσιο τμήμα στην Ιταλία και με δυναμικότητα περίπου 10 δις. κυβικών μέτρων το χρόνο.

Τέλος, να σημειωθεί ότι έναντι της λύσης αυτής, που από ότι φαίνεται είναι η πιο «φθηνή» για την αξιοποίηση του αερίου του Ισραήλ, άλλη λύση την οποία προωθεί και η ελληνική διπλωματία, είναι η κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού από τα κοιτάσματα της περιοχής προς την Κύπρο και από εκεί προς Κρήτη, ηπειρωτική Ελλάδα και Ιταλία.

Συχνά η λύση αυτή παρουσιάζεται από τους Έλληνες υπουργούς ως εφικτή τεχνικά και ως έχουσα την στήριξη της ΕΕ. Ωστόσο προς διερεύνηση παραμένει ποιος θα αναλάβει το τεράστιο κόστος ενός παρόμοιου αγωγού και πόσο ανταγωνιστική τιμή θα διαμορφώνεται λόγω του υψηλού κομίστρου για το φυσικό αέριο αερίου που θα διέρχεται από τον αγωγό.