Τις αποκλίσεις μεταξύ προβλέψεων και πραγματοποιήσεων των δημοσιονομικών μεγεθών της Κεντρικής Κυβέρνησης, όπως αυτά εμφανίζονται στις εισηγητικές εκθέσεις του Π/Υ των ετών 1992-2008 παρουσίασε η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών & Προβλέψεων της Eurobank.

Συντάκτες του σημειώματος είναι ο Καθηγητής στο Τμήμα Χρηματοοικονομικής και Τραπεζικής Διοικητικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς και Οικονομικός Σύμβουλος του Ομίλου της Eurobank EFG, κ. Γκίκας Χαρδούβελης, καθώς και ο Οικονομικός Αναλυτής της Eurobank EFG κ. Θεοδόσιος Σαμπανιώτης.

Το Δεκέμβριο του 2006, η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών & Προβλέψεων της Eurobank EFG εξέδωσε στο τεύχος 9 της περιοδικής έκδοσης Οικονομία & Αγορές μελέτη με τίτλο: ”Ο Προϋπολογισμός του κράτους και οι αποκλίσεις στην εκτέλεση του”.

Στο νέο σημείωμα γίνεται μια επικαιροποίηση των σχετικών μεγεθών, με δύο σημαντικές διαφορές. Η μελέτη του Δεκεμβρίου 2006 ανέλυε τις αποκλίσεις για τα έτη 1982 – 2005. Στην μελέτη αυτή για λόγους συγκρισιμότητας είχαν συμπεριληφθεί οι πληρωμές χρεολυσίων στα έξοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού (ΤΠ) για όλα τα έτη της περιόδου 1982 – 2005. Στο νέο σημείωμα, τα χρεολύσια δεν συμπεριλαμβάνονται στα έξοδα του ΤΠ και η παρουσίαση αφορά τα έτη 1992 – 2007.

Τέλος ως πραγματοποιήσεις για τα μεγέθη του 2007 χρησιμοποιούνται οι εκτιμήσεις για την εξέλιξη αυτών των μεγεθών από τον Π/Υ 2008.

Όπως αναφέρει, το ισοζύγιο της ΚΚ ήταν πάντοτε, με εξαίρεση την περίοδο 1998 – 2000 (κορύφωση της προσπάθειας για την είσοδό μας στην Ευρωζώνη), υπερεκτιμημένο, δηλαδή το έλλειμμα της ΚΚ ήταν πάντα μεγαλύτερο από αυτό που είχε προϋπολογιστεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι στο διάστημα αυτό δεν είχε ποτέ προϋπολογιστεί πλεόνασμα για το ισοζύγιο της ΚΚ.

Η χρήση εκτιμήσεων, αντί των μη διαθέσιμων πραγματοποιήσεων, για τα μεγέθη του 2007, όπως αυτές δίνονται στον Π/Υ 2008, χρήζει ιδιαίτερης προσοχής. Οι διαφορές μεταξύ των εκτιμήσεων για το Ισοζύγιο ΚΚ που δίνονται στο τέλος του κάθε έτους στην παρουσίαση του Π/Υ του επόμενου έτους, δεν διαφέρουν σημαντικά από τις πραγματοποιήσεις, αν και υπάρχουν εξαιρέσεις.

Κατά μέσο όρο η απόκλιση των πραγματοποιήσεων ως ποσοστό του μεγέθους του Π/Υ είναι -0,88% (τυπική απόκλιση: 1,28). Επίσης, για τα 9 από τα 15 έτη το τελικό έλλειμμα ήταν υψηλότερο από τις εκτιμήσεις, ενώ για 6 έτη ήταν μικρότερο από τις εκτιμήσεις.

Επίσης, παρουσιάζεται διαγραμματικά η συνεισφορά στη συνολική απόκλιση του Ισοζυγίου ΚΚ από την απόκλιση του Ισοζυγίου του ΤΠ και από την απόκλιση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Το μερίδιο του ΤΠ είναι συντριπτικά μεγαλύτερο. Ο μέσος όρος των αποκλίσεων του ΤΠ ήταν -3,59%, ενώ του ΠΔΕ μόνον -0,004%.

Την περίοδο 2003 – 2005 τόσο το έλλειμμα του ΤΠ όσο και του ΠΔΕ ήταν μεγαλύτερα από ότι είχαν προϋπολογιστεί, επιτείνοντας τη συνολική απόκλιση. Όμως, τα τελευταία 2 χρόνια το έλλειμμα του ΠΔΕ ήταν μικρότερο του προϋπολογισθέντος, μειώνοντας τη συνολική απόκλιση στο έλλειμμα ΚΚ.

Παράλληλα, εξετάζεται η συνεισφορά στην απόκλιση του Ισοζυγίου του ΤΠ που έχουν τα επιμέρους σφάλματα στην πρόβλεψη των Εσόδων και των Δαπανών.

Τα έσοδα υπερεκτιμούνται, ενώ οι δαπάνες υποεκτιμούνται. Έτσι οι επιμέρους αποκλίσεις συμβάλλουν αθροιστικά στη συνολική απόκλιση του ΤΠ. Οι εκτιμήσεις για το 2007 εμφανίζουν τα έσοδα υψηλότερα από αυτά που είχαν προϋπολογιστεί, ένα θετικό γεγονός που έχει να συμβεί ουσιαστικά από το 2000.

Όμως, στο 2007 οι δαπάνες εμφανίζονται επίσης υψηλότερες από αυτές που είχαν προϋπολογιστεί. Αυτό είναι σε αντίθεση με το 2006, όταν η απόκλιση των δαπανών εμφανίζονταν εντυπωσιακά μειωμένη σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια.

Όπως παρατηρείται, το μικρό σφάλμα στην πρόβλεψη του Ισοζυγίου του ΠΔΕ οφείλεται στο γεγονός ότι τα λάθη πρόβλεψης στα έσοδα και τις δαπάνες αλληλοεξουδετερώνονται: Τα έσοδα είναι κατά μέσο όρο μικρότερα από τα προϋπολογισθέντα μεγαλώνοντας το έλλειμμα, ενώ αντιθέτως οι δαπάνες είναι και αυτές μικρότερες, μειώνοντας το έλλειμμα.

Τα δύο τελευταία έτη, όμως, το πραγματοποιηθέν έλλειμμα είναι καλύτερο από αυτό που προϋπολογίστηκε και αυτό οφείλεται και στη πλευρά των εσόδων όσο και στην πλευρά των δαπανών. Τα υψηλότερα του αναμενόμενου έσοδα το 2007 οφείλονται στις εισροές περισσότερων από τους προϋπολογισθέντες κοινοτικούς πόρους.