Ποια επιδόματα μπαίνουν τώρα στο στόχαστρο

Όχι έναν αλλά τρεις πονοκεφάλους έχει η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας ενόψει της δεύτερης αξιολόγησης. Η χθεσινή δημοσιοποίηση του εγγράφου του επικεφαλής του Eurogroup Γερούν Ντάισελμπλουμ ενόψει της συνεδρίασης των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης, της ερχόμενης Δευτέρας, έδωσε ένα μήνυμα στην κυβέρνηση ότι το εργασιακό, η κοινωνική πρόνοια αλλά και το ασφαλιστικό παραμένουν στο επίκεντρο της β' αξιολόγησης από το κουαρτέτο των δανειστών.

Μήνυμα που φαίνεται πως έλαβε το οικονομικό επιτελείο, με αποτέλεσμα χθες να πραγματοποιηθούν στο υπουργείο Οικονομικών συνεχείς συσκέψεις με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, προκειμένου να αξιολογηθεί η μέχρι σήμερα πορεία τόσο της υλοποίησης του πρόσφατου ασφαλιστικού νόμου, με αιχμή την ενοποίηση των ταμείων υπό την ομπρέλα των ΕΦΚΑ (κύρια ασφάλιση) και ΕΤΕΑΕΠ (επικούρηση και εφάπαξ), όσο και των διαπραγματεύσεων για τα εργασιακά και να καθοριστούν τα επόμενα βήματα.

Στον δύσκολο τομέα της αναδιάρθρωσης της κοινωνικής πρόνοιας, το σχέδιο της κυβέρνησης περιλαμβάνει την καλύτερη στόχευση των προνοιακών επιδομάτων, προκειμένου αφενός να μην επικαλύπτονται από το Κοινωνικό Εισόδημα Αλληλεγγύης (ΚΕΑ), αφετέρου να διοχετευθούν σε αυτούς που πραγματικά τα έχουν ανάγκη.

Σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό Εργασίας, στο πλαίσιο της αναδιάρθρωσης της κοινωνικής πρόνοιας, που εξετάζεται τόσο παράλληλα με την εξεύρεση πόρων για την υλοποίηση του ΚΕΑ όσο και ξεχωριστά, ως μνημονιακή υποχρέωση, δεν αποκλείεται η κατάργηση των προνοιακών επιδομάτων που επικαλύπτονται από τη λειτουργία του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης. Μια πιθανή περικοπή τους μάλιστα θα έχει δημοσιονομικά ουδέτερο αποτέλεσμα καθώς οι δικαιούχοι που θα τα χάσουν, θα λάβουν το ΚΕΑ.

Βάση της προσπάθειας για αναδιάρθρωση των προνοιακών επιδομάτων, με στόχο την εξοικονόμηση των απαιτούμενων κονδυλίων (μεταξύ 570 και 760 εκατ. ευρώ) για την καθολική εφαρμογή του ΚΕΑ εντός του 2017, αποτελεί η έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, που μεταξύ άλλων προτείνει τη μείωση του αφορολόγητου ορίου, ενώ θέτει υπό επανεξέταση μια σειρά επιδομάτων, όπως είναι τα κατασκηνωτικά επιδόματα, η επιδότηση κοινωνικού τουρισμού κ.λπ.

Πρόκειται για επιδόματα ανταποδοτικού χαρακτήρα, για τα οποία καταβάλλονται εισφορές μέσω του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και σύμφωνα με την κυβέρνηση δεν μπορούν να κοπούν. Να σημειωθεί βέβαια εδώ ότι ανταποδοτικού χαρακτήρα ήταν και οι παροχές των Οργανισμών Εργατικής Κατοικίας και Εστίας που καταργήθηκαν το 2012, με τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα μάλιστα να εξακολουθούν να καταβάλλουν εισφορές.

Μια από τις δεξαμενές από την οποία πιθανά θα μπορούσε να εξοικονομηθούν κονδύλια είναι τα επιδόματα που παρέχονται σε ειδικές ομάδες πολιτών από τα υπουργεία Παιδείας, Πολιτισμού (π.χ. επιδόματα σε φοιτητές) ενώ στο στόχαστρο τόσο της Παγκόσμιας Τράπεζας όσο και των δανειστών έχουν μπει και μια σειρά από φοροαπαλλαγές.

«Καίνε» τα εργασιακά

Στα εργασιακά, η σκληρή στάση των πιστωτών, όπως αποκαλύφθηκε από την έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής δεν αφήνει πολλά περιθώρια αλλαγών, τουλάχιστον στη βάση που επιδιώκει ο αρμόδιος υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος, στο θέμα των συλλογικών διαπραγματεύσεων, του κατώτατου μισθού και των ομαδικών απολύσεων. Καθώς μάλιστα οι δανειστές ζητούν περαιτέρω αλλαγές, με αιχμή την κατάργηση των προσαυξήσεων - τριετιών στον κατώτατο μισθό και την αύξηση του ορίου των επιτρεπόμενων απολύσεων, το οικονομικό επιτελείο "τρέχει" να βρει το αναγκαίο σημείο ισορροπίας, ώστε και η δεύτερη αξιολόγηση να κλείσει σύντομα και η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ -ΑΝΕΛ να μην είναι αυτή που θα βάλει την υπογραφή της στη θεσμοθέτηση νέων μειώσεων στους μισθούς και περαιτέρω ευελιξίας στην εγχώρια αγορά εργασίας.

Πρόκειται για ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα, με την κυβέρνηση να αναγνωρίζει πλέον πως το εργασιακό μπορεί να αποτελέσει τη θρυαλλίδα που θα πυροδοτήσει έντονες κοινωνικές και πολιτικές εξελίξεις.

Πιέσεις και για τον ΕΦΚΑ

Αλλά και η υλοποίηση της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης εξακολουθεί να βρίσκεται στο μικροσκόπιο των δανειστών, οι οποίοι έχουν διαπιστώσει καθυστερήσεις στην έκδοση μιας σειράς από σημαντικές υπουργικές αποφάσεις που καλύπτουν όλο το φάσμα του νόμου Κατρούγκαλου.

Πριν από μερικές ημέρες, ο υπουργός Εργασίας χαρακτήρισε «προσωπικό του στοίχημα» την υλοποίηση του νόμου 4387/2017, επισημαίνοντας ότι θα κάνει ό,τι είναι δυνατό για να προλάβει την έναρξη λειτουργίας του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) εντός του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος.

Έως το τέλος του 2016 απομένουν κάτι λιγότερο από δύο μήνες και οι δανειστές, από την προηγούμενη επίσκεψή τους στην Αθήνα, έχουν ζητήσει την έκδοση των υπουργικών αποφάσεων που απαιτούνται για την περικοπή του ΕΚΑΣ το 2017, τις αλλαγές στις εισφορές των ελεύθερων επαγγελματιών, την έναρξη λειτουργίας του ΕΦΚΑ αλλά και την ένταξη των ταμείων πρόνοιας στο Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης, που θα μετονομαστεί σε ΕΤΕΑΕΠ.