Γραφείο Προϋπολογισμού Βουλής: Ερχεται βαριά φοροκεντρική λιτότητα

Πέρυσι τέτοια εποχή, ο προϋπολογισμός του 2016 ενσωμάτωνε δημοσιονομικές παρεμβάσεις ύψους 4,191 δισ. ευρώ, με αυξήσεις φόρων και περικοπές δαπανών.

Το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού του 2017 προσγειώνει την απόδοση των συγκεκριμένων δημοσιονομικών παρεμβάσεων στο 1,387 δισ. ευρώ ή 66,9% χαμηλότερα. Επιμέρους, η απόκλιση της απόδοσης των παρεμβάσεων στο μέτωπο των δαπανών αγγίζει το 60,2% και στο σκέλος των εσόδων το 73%.

Τα στοιχεία αυτά αποτυπώνονται στην έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής, αναφορικά με το προσχέδιο προϋπολογισμού του 2017, εισάγοντας την έννοια της «φοροκεντρικής λιτότητας» στη δημόσια συζήτηση και αποδυναμώνοντας αισθητά τις προβλέψεις δυναμικής ανάπτυξης 2,7% το επόμενο έτος. Για να επιβεβαιωθούν, θα πρέπει να συντρέξουν μια σειρά από προϋποθέσεις.

Πέραν των εκτιμήσεων για «τουλάχιστον συζητήσιμες» προβλέψεις οικονομικής μεγέθυνσης και «βραχυπρόθεσμα έντονα υφεσιακού χαρακτήρα του προϋπολογισμού», τις εντυπώσεις κερδίζουν μάλλον οι αναλύσεις επί των μέτρων που ελήφθησαν μετά τη συμφωνία του περασμένου καλοκαιριού και η αποδοτικότητά τους.

Το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής επισημαίνει την απόκλιση κατά 66,9% της προβλεπόμενης απόδοσης των μέτρων που περιλαμβάνονταν στον προϋπολογισμό του 2016 και των ίδιων μέτρων όπως αποτυπώνονται στο προσχέδιο προϋπολογισμού του 2017, σημειώνοντας χαρακτηριστικά: «Συνεπώς τίθεται εύλογα το ζήτημα της πολύ μικρότερης από το αναμενόμενο απόδοσης των δημοσιονομικών παρεμβάσεων, τουλάχιστον για το 2016»...

Όλα τα λεφτά σε φόρους

Η συνέχιση της λιτότητας το 2017 στηρίζεται στην αύξηση των φορολογικών βαρών. Ο προϋπολογισμός περιλαμβάνει νέες παρεμβάσεις για το 2017, τόσο στο σκέλος των δαπανών (μειώσεις), όσο και των εσόδων (αυξήσεις), συνολικού ύψους 2,59 δισ. ευρώ (3,98 δισ. ευρώ σωρευτικά στη διετία 2016-2017). Μόλις το 3,04% των νέων παρεμβάσεων για το 2017 αφορά εξοικονομήσεις δαπανών (78,8 εκατ.) ενώ το 96,96% αφορά αυξήσεις εσόδων (2,51 δισ. ευρώ).

«Οι αναλογίες αυτές κάνουν εμφανή τον φοροκεντρικό χαρακτήρα του Προσχεδίου», επισημαίνει το Γραφείο Προϋπολογισμού, παραθέτοντας στη συνέχεια στοιχεία που υποδεικνύουν τη δραστική μετατόπιση των δημοσιονομικών παρεμβάσεων από τις δαπάνες προς τα έσοδα.

Το 2016 η αναλογία των νέων παρεμβάσεων στα έσοδα σε σχέση με αυτών στις δαπάνες ήταν 0,7, ενώ το 2017 η αναλογία αυτή αυξήθηκε δραματικά στο 31,9. Σωρευτικά στη διετία 2016-2017 ο λόγος εσόδων προς δαπάνες διαμορφώνεται στο 3,55.

Το συνολικό ύψος των νέων αυξήσεων στα έσοδα το 2017 θα είναι σημαντικά μεγαλύτερο, κατά 324,5%, σε σχέση με αυτές του 2016. Το συνολικό ύψος των νέων μειώσεων στις δαπάνες το 2017 θα είναι μικρότερο κατά 90,1% σε σχέση με αυτές του 2016.

Μειώστε τους φόρους για να αυξήσετε τα έσοδα

Αξιολογώντας τα στοιχεία, το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής σημειώνει ότι η υπερφορολόγηση «τελικά θα οδηγήσει σε μείωση των εσόδων από άμεσους και έμμεσους φόρους, τόσο σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη όσο και με τους στόχους που έχουν τεθεί στο πλαίσιο των συγκεκριμένων παρεμβάσεων. Προτρέπει δε με σαφήνεια την κυβέρνηση να δώσει απόλυτη πολιτική και οικονομική προτεραιότητα στην κατεύθυνση της βελτίωσης του φοροεισπρακτικού μηχανισμού και της αντιμετώπισης της παραοικονομίας, στο πλαίσιο του ισχύοντος φορολογικού καθεστώτος.

«Φωτιά» οι έμμεσοι

Στην έκθεση αποτυπώνονται στοιχεία και για τη σχέση άμεσων - έμμεσων φόρων.

Οι άμεσοι φόροι θεωρούνται δικαιότεροι από τους έμμεσους, καθώς είναι φόροι ανάλογοι του εισοδήματος και όχι φόροι στην κατανάλωση, όπως οι έμμεσοι. Ο λόγος τους αποτελεί ένδειξη της πρόθεσης της δημοσιονομικής πολιτικής να ενισχύσει την αναδιανομή του εισοδήματος προς όφελος των χαμηλών εισοδημάτων.

Αυτό σημαίνει ότι όσο μικρότερος είναι ο λόγος τόσο πιο κοινωνικά δίκαιη είναι η φορολογία. Τα στοιχεία τα οποία επικαλείται η έκθεση δείχνουν ότι ο λόγος των έμμεσων προς άμεσους φόρους, ενώ μειωνόταν συνεχώς μετά το 2009 (1,53 - πραγματοποιήσεις-απολογιστικά στοιχεία), το 2015 αυξήθηκε σημαντικά (σε 1,20 από 1,15) και το 2016 εκτιμάται ότι επίσης θα αυξηθεί σημαντικά (σε 1,24 από 1,20 το 2015).

*Δείτε την έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής στη δεξιά στήλη "Συνοδευτικό Υλικό".