Στο ετήσιο συνέδριο της Ελληνο-αμερικανικής Ένωσης με τίτλο ”Η ώρα της ελληνικής οικονομίας” που έγινε το διήμερο 3 και 4 Δεκεμβρίου, μίλησε ο Οικονομικός Σύμβουλος του Ομίλου της Eurobank και καθηγητής στο Τμήμα Χρηματοοικονομικής του Πανεπιστημίου Πειραιώς, κ. Γκίκας Χαρδούβελης, με θέμα ”Οι αναταράξεις στην παγκόσμια οικονομία, οι τάσεις των αγορών & οι επιπτώσεις τους στην ελληνική οικονομία”.

Ο κ. Χαρδούβελης αναφέρθηκε στη σημερινή κρίση στις πιστωτικές αγορές και την αναμενόμενη – με μεγάλη πιθανότητα, περίπου 47% με το υπόδειγμα της Eurobank – ύφεση στις Η.Π.Α.

Η αγορά κατοικίας αναμένεται να υποχωρήσει ακόμα περισσότερο στις Η.Π.Α. με συνέπεια να επιδεινωθεί ακόμα περισσότερο η αγορά τιτλοποιήσεων στεγαστικών δανείων υψηλού κινδύνου και ο υπόλοιπος χρηματοοικονομικός τομέας.

Συνεπώς, η ρευστότητα θα συνεχίσει να διοχετεύεται στη διατραπεζική αγορά της μιας μόνον ημέρας, κάνοντας δύσκολο τον δανεισμό για μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα.

Τα νοικοκυριά θα μειώσουν το ρυθμό αύξησης της κατανάλωσης, ενώ ο γενικότερος περιορισμός στον δανεισμό αναμένεται να πλήξει και τις επενδύσεις.

Η αύξηση του κόστους κεφαλαίου για τις τράπεζες και οι αυξημένες ανάγκες τους για εποπτικά ίδια κεφάλαια αναμένεται να ασκήσουν περαιτέρω πίεση, που θα εκδηλωθεί το 2008.

Η Fed αναμένεται να μειώσει τα επιτόκια παρέμβασης στο 3,5% ή και στο 3,25% έως το τέλος του 2008, ενώ το δολάριο θα συνεχίσει να τελεί υπό πτωτική πίεση.

Οι αρνητικές εξελίξεις στις ΗΠΑ και η πτώση του δολαρίου αναμένεται να επιδράσουν αρνητικά και στις υπόλοιπες οικονομίες, καθώς οι εξαγωγές προς τις ΗΠΑ θα μειωθούν, ενώ το κόστος χρήματος θα αυξηθεί διεθνώς.

Η παγκόσμια οικονομία έχει όμως γερά θεμέλια, κυρίως στις αναδυόμενες αγορές της Ασίας, των οποίων το μερίδιο στο παγκόσμιο ΑΕΠ αυξάνεται διαρκώς.

Η κρίση στην αγορά ομολόγων και στον δανεισμό των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών έχει αυξήσει και τη διακύμανση στα διεθνή χρηματιστήρια.

Οι χρηματιστηριακοί δείκτες, όμως, των αναδυόμενων αγορών δεν επηρεάστηκαν από την πιστωτική κρίση, αφού προβλέπουν ότι η επίπτωση στις αναδυόμενες οικονομίες θα είναι μικρή. Πιθανόν να είναι υπέρ-αισιόδοξα.

Για την Ελλάδα το 2008 θα είναι μια σχετικά δύσκολη χρονιά και η πρόβλεψη για ανάπτυξη 4% είναι αισιόδοξη. Οι αρνητικοί παράγοντες υπερτερούν των θετικών σε σχέση με το 2007. Οι αρνητικοί παράγοντες είναι:

- Αύξηση του κόστους κεφαλαίου για τις επιχειρήσεις λόγω διεθνούς πιστωτικής κρίσης και αύξησης πιστωτικού κινδύνου χωρίς αντίστοιχου ύψους μείωση επιτοκίων παρέμβασης από ΕΚΤ

- Μείωση ρυθμού αύξησης της πιστωτικής επέκτασης προς νοικοκυριά και επιχειρήσεις

- Σκληρότερο ευρώ

- Υψηλότερη τιμή πετρελαίου

- Εντονότερες πληθωριστικές πιέσεις

- Μειωμένη ζήτηση από το εξωτερικό για ελληνικά αγαθά και υπηρεσίες λόγω επιβράδυνσης της διεθνούς οικονομικής δραστηριότητας

- Αύξηση φορολογικής επιβάρυνσης λόγω στόχου μείωσης του ελλείμματος Γενικής Κυβέρνησης.

Οι θετικοί παράγοντες σε σχέση με το 2007 είναι:

- Ξεκίνημα νέας 4ετίας και συνεπώς μικρότερο το πολιτικό κόστος για γενναίες μεταρρυθμίσεις, σε συνδυασμό με την συσσώρευση εμπειρίας διακυβέρνησης

– Εντονότερη προσπάθεια διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων

– Αναμενόμενη αυξημένη παραγωγικότητα στις δημόσιες επιχειρήσεις, π.χ. ΔΕΗ

- Οι ελληνικές επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται και στη Νέα Ευρώπη, η οποία δεν θα επηρεαστεί τόσο πολύ από τη διεθνή πιστωτική κρίση.

- Γενικότερα, η Ευρώπη δεν επηρεάζεται τόσο όσο οι ΗΠΑ από την πιστωτική κρίση

Στο προϋπολογισμό υπάρχει μια υπέρμετρη εξάρτηση από το στόχο αύξησης των εσόδων: Συγκεκριμένα αναμένεται μια βελτίωση των εσόδων ως % του ΑΕΠ κατά 1,11 μονάδες, τόση όση και η συνολική αναμενόμενη βελτίωση του ελλείμματος Γενικής Κυβέρνησης για το 2008, τη στιγμή που την τριετία 2005, 2006 και 2007 η συνολική βελτίωση στα έσοδα σε σχέση με το 2004 ήταν μόνον 0,36 μονάδες.

Υπάρχει, επίσης, μια αισιόδοξη πρόβλεψη για το ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ στο 4%, δηλαδή θεωρείται ότι οι παραπάνω αρνητικοί παράγοντες, πολλοί από τους οποίους εμφανίστηκαν μετά τον Αύγουστο, δεν θα επηρεάσουν την αρχική εκτίμηση για το ρυθμό ανάπτυξης.

Στην Ελλάδα σήμερα υπάρχει έντονη η αναγκαιότητα για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στο δημόσιο τομέα και στις αγορές αγαθών & υπηρεσιών, αφού μετά την ένταξη στην Ευρωζώνη δεν υπάρχουν εργαλεία μακροοικονομικής πολιτικής (Βλέπετε Eurobank Research, Οικονομία & Αγορές, Οκτώβριος 2007).

Η σταθερή επιδείνωση του ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών κρούει τον κώδωνα του ελλείμματος ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας.