Τράπεζες: Crash test 12μηνου για τα κόκκινα δάνεια

Σε περίπου 12 μήνες από σήμερα, οι επενδυτές θα γνωρίζουν αν οι ελληνικές τράπεζες βαδίζουν εντός των πλάνων για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (Non Performing Exposures - NPEs) τους, ή θα απαιτηθούν διορθωτικές αλλαγές, τόσο στο εφαρμοζόμενο μίγμα μέτρων και στις διευθυντικές ομάδες, όσο και στη μέτρηση του πιστωτικού τους κινδύνου.

Μέχρι το τέλος του τρέχοντος μήνα, οι τράπεζες θα στείλουν στον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό (Single Supervisor Mechanism - SSM) και στην Τράπεζα της Ελλάδος τα επιχειρησιακά τους πλάνα για τη μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (NPEs) κατά 41,9 δισ. ευρώ, αθροιστικά, ως το τέλος του 2019. Ο γενικός στόχος (σ.σ. μείωση στα NPEs κατά 41,9 δισ. ευρώ) οριοθετήθηκε με τη συμμετοχή και της εποπτικής αρχής, ενώ οι τράπεζες θα προσδιορίσουν με αποκλειστικά δική τους ευθύνη το μίγμα των δράσεων για την επίτευξή του.

Τα πλάνα περιλαμβάνουν τριμηνιαίους στόχους με αφετηρία την 1η Ιουλίου της τρέχουσας χρονιάς. Για τα δύο πρώτα τρίμηνα (γ' και δ' τρίμηνο της φετινής χρονιάς), οι στόχοι των τραπεζών για τη μείωση των NPEs είναι αντίστοιχοι αυτών που προβλέπουν τα φετινά τους budgets. Ως εκ τούτου, πρόκειται για περίοδο πιλοτικής λειτουργίας, κατά τη διάρκεια της οποίας θα δοκιμαστεί το μοντέλο υποβολής των επιδόσεων, αλλά και αυτό της αποτίμησής τους, προκειμένου να διορθωθούν διαπιστούμενες δυσλειτουργίες.

Παράλληλα, κατά την περίοδο πιλοτικής εφαρμογής, οι τράπεζες θα πρέπει να ολοκληρώσουν τις αλλαγές στην επιχειρησιακή τους δομή, ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στην υλοποίηση των στόχων για χιλιάδες μακροχρόνιες ρυθμίσεις δανείων, πωλήσεις χαρτοφυλακίων και ρευστοποιήσεις εξασφαλίσεων. Το έργο που πρέπει να υλοποιηθεί, βάσει των στόχων, τα επόμενα τρία χρόνια, είναι τεράστιο και όπως ομολογούν τραπεζικά στελέχη, απαιτείται χρόνος προκειμένου να λειτουργήσουν αποτελεσματικά οι νέες δομές.

Η πρώτη αποτίμηση των τραπεζικών επιδόσεων στη μείωση των NPEs προβλέπεται να διενεργηθεί στα μέσα Νοεμβρίου. Βάσει των δεσμεύσεων του επικαιροποιημένου Μνημονίου, η ΤτΕ θα δημοσιεύσει τον προσεχή Νοέμβριο τριμηνιαία συνοπτική έκθεση, με την εξέλιξη των βασικών δεικτών επιδόσεων ανά τράπεζα. Η ίδια διαδικασία θα επαναλαμβάνεται ανά τρίμηνο. Η ομάδα αξιολόγησης που θα ορίσει η ΤτE θα έχει επίσης το έργο να προσδιορίζει τυχόν εμπόδια που οδηγούν σε μειωμένη απόδοση, συστήνοντας βελτιωτικές παρεμβάσεις στα αρμόδια κυβερνητικά όργανα και στις αρχές.

Όπως αποκάλυψε το Euro2day.gr, οι τέσσερις συστημικές τράπεζες δεσμεύονται να μειώσουν κατά 41,9 δισ. ευρώ τα εγχώρια μη εξυπηρετούμενα ανοίγματά τους ως το τέλος του 2019, ώστε σε απόλυτα νούμερα να υποχωρήσουν από 103,5 δισ. ευρώ (σ.σ. στοιχεία τέλους 2015) σε 61,6 δισ. ευρώ. Το πλάνο προβλέπει ότι οι συνολικές χορηγήσεις στην Ελλάδα θα μειωθούν κατά 5 δισ. ευρώ (200 από 205 δισ.) τα επόμενα τρεισήμισι χρόνια. Επομένως, αν ο στόχος επιτευχθεί, το ποσοστό των NPEs ως προς τις συνολικές χορηγήσεις θα υποχωρήσει στο 30,8%.

Πρόκειται για ένα φιλόδοξο στόχο, τόσο λόγω των μακροοικονομικών δυσκολιών, όσο και εξαιτίας της δυσκολίας που συνεπάγεται η μεγάλη εσωτερική αναδιάρθρωση, ώστε να λειτουργήσουν αποτελεσματικά οι εσωτερικές δομές που θα υλοποιήσουν τις ρυθμίσεις δανείων, τις πωλήσεις χαρτοφυλακίων και τις εκποιήσεις εξασφαλίσεων.

Επιπρόσθετα, το θεσμικό πλαίσιο, με βάση το οποίο θα επιχειρήσουν οι τράπεζες να επιτύχουν μείωση των NPEs, είναι ακόμη ελλιπές. Κρίσιμα ζητήματα όπως η ευχερέστερη μετοχοποίηση χρέους (debt equity swap) επιχειρήσεων και η κάλυψη έναντι κινδύνων απιστίας για όσους υπογράφουν αναδιαρθρώσεις δανείων με «κούρεμα» απαιτήσεων, παραμένουν σε εκκρεμότητα, παρότι η κυβέρνηση είχε δεσμευτεί για την επίλυσή τους ως τις αρχές του καλοκαιριού.

Βελτιώσεις θα πρέπει να υπάρξουν τόσο στο πλαίσιο εξωδικαστικής διευθέτησης χρέους επιχειρήσεων, όσο και στο πτωχευτικό δίκαιο, αλλά και στον νόμο για την αφερεγγυότητα των νοικοκυριών (νόμος Κατσέλη), ως τα τέλη του έτους. Οι παραπάνω καθυστερήσεις εξηγούν και το ότι δεν έχουν ακόμη δοθεί άδειες στις εταιρείες που διεκδικούν ή έχουν ήδη συμφωνήσει με τις τράπεζες την ανάληψη διαχείρισης μέρους του χαρτοφυλακίου των NPEs.

Ο χρόνος μετρά αντίστροφα από τις αρχές του 2017

Ο χρόνος για τις τράπεζες, σε σχέση με την επίτευξη των στόχων, θα αρχίσει να μετρά αντίστροφα από το α' τρίμηνο του 2017. Σύμφωνα με πληροφορίες, το μείγμα ενεργειών που προτείνουν οι τράπεζες, για το 2017, προβλέπει μεγάλο όγκο μακροχρόνιων ρυθμίσεων και περιορισμένη συμμετοχή των πωλήσεων κόκκινων δανείων (σ.σ. κυρίως καταναλωτικά χωρίς εξασφαλίσεις και μεμονωμένα επιχειρηματικά δάνεια) καθώς και της εκποίησης εξασφαλίσεων.

Με δεδομένο ότι το μείγμα των δράσεων εναπόκειται, προς το παρόν, στην αποκλειστική ευθύνη των τραπεζών, δεν αναμένεται να ζητηθούν πριν από την οριστικοποίηση των στόχων σημαντικές αλλαγές από την εποπτική αρχή. Οι πωλήσεις χαρτοφυλακίων με μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα προβλέπεται να ενταθούν από το 2018. Η ένταση θα είναι ακόμη μεγαλύτερη εφόσον διαπιστωθούν σημαντικές αποκλίσεις έναντι των στόχων, εντός του 2017, και απαιτηθεί αναμόρφωση του πλάνου.

Μέσω ρυθμίσεων το 70% της μείωσης των NPEs

Το αρχικό πλάνο προβλέπει ότι η μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων κατά 41,9 δισ. ευρώ θα έλθει κατά κύριο λόγο από μακροχρόνιες ρυθμίσεις. Στόχος είναι να ρυθμιστούν και να καταστούν εξυπηρετούμενα δάνεια περίπου 29 δισ. ευρώ. Προβλέπεται επίσης μείωση κατά 5,5 δισ. ευρώ από πωλήσεις δανείων και κατά 7,5 δισ. από ρευστοποιήσεις εξασφαλίσεων.

Τραπεζικά στελέχη εκτιμούν ότι αν οι επιδόσεις των τραπεζών είναι υποδεέστερες των στόχων για ένα-δύο τρίμηνα θα υπάρξει ανοχή από την πλευρά του επόπτη, ιδιαίτερα αν οι δυσκολίες οφείλονται και στις χαμηλότερες του εκτιμωμένου επιδόσεις της οικονομίας.

Εφόσον η τάση, όμως, συνεχισθεί, θα επιβάλλονται «ποινές». Η βασικότερη απ' αυτές θα είναι η αναμόρφωση των στόχων και του μίγματος των δράσεων, σε συνδυασμό με την αύξηση του πιστωτικού κινδύνου της τράπεζας που εμφάνισε σημαντική απόκλιση. Η αύξηση του πιστωτικού κινδύνου οδηγεί και σε αυτόματη αναπροσαρμογή του εξατομικευμένου Common Equity I, όπως τον ορίζει η εποπτική αρχή με βάση τον Πυλώνα ΙΙ της Βασιλείας ΙΙΙ.

Όλα αυτά σημαίνουν, πρακτικά, ότι το διάστημα μεταξύ Σεπτεμβρίου 2017 και Ιανουαρίου 2018, θα διενεργηθεί το πρώτο ισχυρό crash test για τις επιδόσεις των τραπεζών. Με δεδομένο ότι όλες διαθέτουν ισχυρό capital buffer, εκτιμάται ότι δεν θα απαιτηθούν νέα κεφάλαια, ακόμη και αν υπάρξουν σημαντικές αποκλίσεις στις επιδόσεις τους έναντι των στόχων. Η αναμόρφωση όμως του πιστωτικού κινδύνου και του CET I του Πυλώνα ΙΙ θα λειτουργήσει ως ισχυρή προειδοποίηση για τους επενδυτές.

Χρονοδιάγραμμα

- Στις 30 Σεπτεμβρίου οριστικοποιούνται οι επιχειρησιακοί στόχοι των τραπεζών για τη μείωση των NPEs.

- Τον Οκτώβριο υποβάλλουν τις επιδόσεις τους κατά το γ' τρίμηνο της τρέχουσας χρήσης στην ΤτΕ.

- Τον Νοέμβριο η ΤτΕ εκδίδει την πρώτη τριμηνιαία αξιολόγηση για τις επιδόσεις των τραπεζών.

- Ως το τέλος του έτους οι τράπεζες πρέπει να ολοκληρώσουν τις αναδιαρθρώσεις στις δομές τους.

- Από το α' τρίμηνο του 2017 οι στόχοι «ψηλώνουν» και μαζί τους η δυσκολία επίτευξης.

- Crash test για την πορεία των επιδόσεων το τελευταίο τρίμηνο του 2017.