Τριμερής Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ για το αέριο στη σκιά των... ΗΠΑ

Κρίσιμη τριμερής υπουργική συνάντηση με Ισραήλ και Κύπρο πραγματοποιείται την Τετάρτη 28 Σεπτεμβρίου στην Αθήνα, με οικοδεσπότη τον υπουργό Ενέργειας Πάνο Σκουρλέτη.

Στη συνάντηση θα παραστούν οι υπουργοί Γιώργος Λακκοτρύπης και Yuval Steinitz. Μέχρι στιγμής δεν έχει δημοσιοποιηθεί η ακριβής ατζέντα της συνάντησης, ωστόσο είναι γνωστό ότι οι τρεις χώρες έχουν κάνει «συμμαχία» για την από κοινού αντιμετώπιση θεμάτων όπως η μεταφορά αερίου από τα κοιτάσματα της ισραηλινής (Tamar, Leviathan) και κυπριακής ΑΟΖ (Αφροδίτη) προς τις χώρες κατανάλωσης.

Υπό τις παρούσες συνθήκες, όμως, δύσκολα θα μπορέσει να βρεθεί κοινός τόπος. Η Ελλάδα ευνοεί την κατασκευή υποθαλάσσιου αγωγού από τα κοιτάσματα προς Κύπρο, Κρήτη, ηπειρωτική Ελλάδα, Ιταλία.

Η Κύπρος, στις όποιες λύσεις -με εξαίρεση αυτή που προβλέπει παρεμβολή Τουρκίας-, βάζει ως προτεραιότητα την τροφοδοσία της με αέριο. Το Ισραήλ συζητά συνδυασμό λύσεων με τερματικούς υγροποιημένου αερίου, πλωτούς και μη, και αγωγούς προς τις ακτές του.

«Κλειδί» για τις εξελίξεις θα είναι οι τιμές φυσικού αερίου, που σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις θα παραμείνουν σε χαμηλά επίπεδα για μεγάλο χρονικό διάστημα. Καταλύτης όμως θα είναι και η στάση των ΗΠΑ, που χαράσσεται ευνοώντας «οικονομικές» λύσεις με εμπλοκή και της Τουρκίας.

Στις 8 Σεπτεμβρίου, ενημερώνοντας την αρμόδια επιτροπή της Αμερικανικής Βουλής, οι Amos Hochstein και Jonathan Elkind, ειδικός απεσταλμένος του State Department για τις διεθνείς ενεργειακές υποθέσεις και υπηρεσιακός υφυπουργός του υπουργείου Ενέργειας αντιστοίχως, δεν μπορούσαν να γίνουν πιο σαφείς ως προς τις επιδιώξεις και τις λύσεις που προωθεί η διπλωματία της υπερδύναμης.

Ο πρώτος σημείωσε επιγραμματικά: «Το μέλλον για την περιοχή (σ.σ. Ανατ. Μεσόγειος) όπως το βλέπω, περιλαμβάνει νέους και παλαιούς αγωγούς που θα συνδέουν τα κοιτάσματα του Ισραήλ με Ιορδανία, Αίγυπτο, Τουρκία και Παλαιστινιακή Αρχή. Σε αυτά περιλαμβάνω και τις εξαγωγές κυπριακού αερίου προς την Τουρκία ή/και την Αίγυπτο, κάτι που θα επιτρέψει στην Αίγυπτο να ικανοποιήσει τις δικές της ανάγκες και το πλεόνασμα να εξάγει στις διεθνείς αγορές μέσω υφιστάμενων αλλά αδρανών σήμερα τερματικών υγροποιημένου αερίου. Οι νέες πηγές επιπλέον θα επιτρέψουν στην Τουρκία να μειώσει τη μεγάλη εξάρτησή της από ένα μικρό αριθμό προμηθευτών (σ.σ. Ρωσία) και να αξιοποιήσει το εκτεταμένο της δίκτυο για να προσεγγίσει την Ευρώπη. Η επιτυχία των παραπάνω σχεδίων εξαρτάται από τη συνεργασία μεταξύ των κρατών. Τα κράτη θα εξοικονομήσουν δισεκατομμύρια, εφόσον "μοιραστούν" υποδομές και εμπορικά κανάλια. Αν δεν τα μοιραστούν, το μεγαλύτερο μέρος του αερίου θα μείνει ανεκμετάλλευτο (most of the gas will have to stay in the ground)».

Ο δεύτερος, αφού κάνει εκτεταμένη αναφορά στη στενή συνεργασία των ΗΠΑ με το Ισραήλ, επισημαίνει: «Η κυβέρνηση του Ισραήλ εξετάζει επίσης την ιδέα μεταφοράς του δικού της και του κυπριακού αερίου μέσω ενός υποθαλάσσιου αγωγού, ο οποίος θα κατευθυνθεί προς την Ελλάδα. Αυτός θα είναι μια πολύ μακρά και ακριβή διαδρομή και ως εκ τούτου δύσκολα υλοποιήσιμη υπό τις τρέχουσες συνθήκες της αγοράς».

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον οι τρεις υπουργοί θα συνεχίσουν τις συζητήσεις που ξεκίνησαν τον περασμένο Ιανουάριο στη Λευκωσία, στη συνάντηση Τσίπρα, Αναστασιάδη και Νετανιάχου.