ΟΑΕΕ: Σενάρια ανταλλαγής χρέους με... συντάξεις

Σχέδιο έμμεσης διαγραφής οφειλών, αλλά και αντίστοιχου χρόνου ασφάλισης, με ό,τι αυτό συνεπάγεται στο ύψος των συντάξεων, επεξεργάζεται το υπουργείο Εργασίας σε συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών.

Το "πάγωμα" των ληξιπρόθεσμων ασφαλιστικών οφειλών με ανάλογη μείωση των μελλοντικών συντάξεων για όσους χρωστούν στον ΟΑΕΕ και αδυνατούν να αντεπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους, επανέρχεται στο προσκήνιο καθώς η κατάσταση στον Οργανισμό κρίνεται άκρως ανησυχητική. Από τους 701.148 ασφαλισμένους του, οι 538.087 είναι είτε οφειλέτες (296.720 άτομα), είτε έχουν κάνει διακοπή και οφείλουν εισφορές στο Ταμείο (241.367 άτομα), με τα ληξιπρόθεσμα χρέη να αγγίζουν πλέον τα 12 δισ. ευρώ.

Η... πατρότητα της πρότασης που επεξεργάζονται τα συναρμόδια υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών με στόχο να κατατεθεί στους εκπροσώπους των δανειστών με την έναρξη της φθινοπωρινής διαπραγμάτευσης, ανήκει στην ΕΣΕΕ.

Προβλέπει το πάγωμα των οφειλών προς τον ΟΑΕΕ που δημιουργήθηκαν εντός της κρίσης και την κεφαλαιοποίησή τους με συνυπολογισμό όλων των χρεών, καθώς και τις κάθε είδους προσαυξήσεις, πρόσθετα τέλη και λοιπές επιβαρύνσεις σε ενιαίο κεφάλαιο.

Από την κεφαλαιοποίηση και εφεξής, το ενιαίο κεφάλαιο θα επιβαρύνεται με ένα τυπικό επιτόκιο ύψους 1% με 1,5%, ενώ ο ασφαλισμένος θα πρέπει να καταβάλει εμπρόθεσμα τις τρέχουσες εισφορές του.

Ο χρόνος ασφάλισης που αντιστοιχεί στην κεφαλαιοποιημένη οφειλή θα μπορεί, εφόσον το επιθυμεί ο ασφαλισμένος, να διαγράφεται από τον ασφαλιστικό χρόνο βάσει του οποίου θα υπολογιστεί τελικά η σύνταξη. Στην πράξη, ο οφειλέτης ως συνταξιούχος θα εισπράξει τελικά την αναλογία αυτών που έχει καταβάλει στον ΟΑΕΕ, καθώς τα οφειλόμενα ποσά θα μειώσουν κατά αναλογία τη σύνταξή του.

Είναι χαρακτηριστικό πως μόλις 163.061 ασφαλισμένοι του ΟΑΕΕ πληρώνουν εισφορές της τάξης των 231,5 εκατ. ευρώ το δίμηνο, αντί ποσού 454,8 εκατ. ευρώ που αντιστοιχούν στις τρέχουσες υποχρεώσεις. Γίνεται εύκολα αντιληπτό ότι η εισπραξιμότητα των τρεχουσών εισφορών κινείται πέριξ του 50%, με τη μέση εισφορά να εκτιμάται στα 326 ευρώ. Το μεγάλο στοίχημα, συνεπώς, για τον επόμενο χρόνο που θα είναι και ο χρόνος μετάβασης από το παλαιό στο νέο σύστημα, είναι η αύξηση των εσόδων μέσω της αύξησης της εισπραξιμότητας.

Ηδη, τα χρέη προς τον ΟΑΕΕ ανέρχονται σε 11 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 2,7 δισ. ευρώ προέρχονται από ασφαλισμένους που έχουν διακόψει την επαγγελματική τους δραστηριότητα και θα αναζητηθούν μόνο εάν οι συγκεκριμένοι «διακοπέντες οφειλέτες» καταθέσουν αίτηση συνταξιοδότησης, καθώς αποτελεί βασική προϋπόθεση για την έκδοση της σύνταξης η πληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Από τα υπόλοιπα 8,5 δισ. ευρώ χρέη, σε διακανονισμό εντάχθηκαν 2,6 δισ. ευρώ, το 1 δισ. βγήκε εκτός, μόλις 48 εκατ. ευρώ εξοφλήθηκαν, άλλα 146 εκατ. ευρώ εισπράχθηκαν ως δόσεις και πλέον, ανεξόφλητες παραμένουν οφειλές ενταγμένες σε ρύθμιση, της τάξης του 1,1 δισ. ευρώ..

Για την ώρα, οι εκπρόσωποι των δανειστών κρατούν τα χαρτιά τους κλειστά, έχοντας βέβαια ήδη αντιδράσει αρνητικά σε αντίστοιχες προτάσεις του παρελθόντος, είτε από εκπροσώπους των μικρομεσαίων, είτε από τις προηγούμενες κυβερνήσεις.

Σύμφωνα με πληροφορίες, την πρόταση επανέφερε στο προσκήνιο το οικονομικό επιτελείο κατά τη συνάντησή του με τον Ευρωπαίο επίτροπο Π. Μοσκοβισί, με την ελληνική πλευρά να θεωρεί την αντίδρασή του ιδιαίτερα θετική. Με προσοχή άκουσε την πρόταση, αυτή τη φορά από το προεδρείο της ΕΣΕΕ, και ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο κουαρτέτο των θεσμών Ντ. Κοστέλο, χωρίς όμως και αυτός να πάρει θέση. Άλλωστε, οι εκπρόσωποι των δανειστών έχουν κατά καιρούς υποστηρίξει ότι η πιθανότητα αποποίησης ασφαλιστικού χρόνου, η εκούσια αφαίρεση του μη πληρωμένου χρόνου ασφάλισης από τον υπολογισμό της σύνταξης, αναιρεί στην πράξη την υποχρεωτικότητα της κοινωνικής ασφάλισης.

Στον αντίποδα, η ΕΣΕΕ εκτιμά ότι κάτι τέτοιο όχι μόνο δεν ισχύει, αλλά προβλέπεται και στον πρόσφατο ασφαλιστικό νόμο, καθώς ορίζεται ρητά ότι για τον υπολογισμό της σύνταξης των ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ λαμβάνεται υπόψη ο χρόνος ασφάλισης κατά τον οποίο καταβλήθηκαν ασφαλιστικές εισφορές.

Το εναλλακτικό σενάριο

Η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες κι εφόσον η αρχική πρόταση απορριφθεί από τους εκπροσώπους των δανειστών, εξετάζει το σενάριο μόνο κεφαλαιοποίησης της οφειλής για μερικά χρόνια, καθώς έχει θέσει ως νούμερο ένα στόχο της, την αύξηση της εισπραξιμότητας του ΟΑΕΕ, κυρίως κατά τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του νέου συστήματος υπολογισμού των εισφορών, βάσει των πραγματικών εισοδημάτων των ελεύθερων επαγγελματιών.

Το διοικητικό συμβούλιο του Οργανισμού μάλιστα έχει καταθέσει ήδη στο υπουργείο Εργασίας πρόταση για μια άλλη παραλλαγή του παγώματος - κεφαλαιοποίησης των οφειλών. Αφορά αυτούς που βρίσκονται κοντά στην ηλικία θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος και προβλέπει την αποπληρωμή του συσσωρευμένου χρέους, ακόμη κι αν είναι άνω των 20.000 ευρώ, είτε μέσω της εφάπαξ καταβολής του απαιτούμενου ποσού, είτε μέσω αναλογικής παρακράτησης της χορηγούμενης σύνταξης για χρονικό διάστημα μέχρι και την πλήρη αποπληρωμή του χρέους. Τότε θα προσαρμόζεται η σύνταξη στα προβλεπόμενα επίπεδα.

Το θέμα επανέφερε στο προσκήνιο η ΕΣΕΕ, με νέα επιστολή που απέστειλε στο γραφείο του πρωθυπουργού,στην ηγεσία του υπουργείου Εργασίας και στους αρχηγούς των κομμάτων.