Τουρισμός: Το 'χρηματιστήριο' των φετινών διακοπών

Όλα φαίνεται πως θα τα έχει η φετινή τουριστική χρονιά. Μα πάνω απ' όλα, σασπένς! Το αποτέλεσμα του πρώτου... ημιχρόνου (α' εξάμηνο) δεν προεξοφλεί το τελικό αποτέλεσμα καθώς καταγράφονται ανατροπές. Τόσες και τέτοιες ώστε να παραμένουν στην «τσίτα» οι κερδισμένοι του πρώτου εξαμήνου και να ελπίζουν για το καλύτερο οι χαμένοι στο ξεκίνημα της χρονιάς.

Τα στοιχεία κρατήσεων, σύμφωνα με κορυφαίους παράγοντες του χώρου, οδηγούν στην εκτίμηση πως το δίμηνο Ιουλίου-Αυγούστου η τουριστική κίνηση από το εξωτερικό θα κινηθεί (με μικρές μεταβολές) στα περυσινά επίπεδα. Οπότε οι φετινές επιδόσεις του ελληνικού τουρισμού θα κριθούν από το «πριν» και «μετά» της περιόδου αιχμής (Ιούλιος-Αύγουστος).

Η «εξίσωση», ωστόσο, δεν μπορεί να έχει λύση αυτή τη στιγμή αφού μόνο το «πριν» είναι δεδομένο ενώ για το «μετά» θα χρειαστεί να περιμένουν όλοι μέχρι την τελευταία στιγμή, ελπίζοντας στη μεγάλη ανατροπή και στο ολικό comeback.

Στο πρώτο τέταρτο της χρονιάς (Ιανουάριος-Απρίλιος) ο ελληνικός τουρισμός κινήθηκε με την όπισθεν, καθώς κατέγραψε μείωση αφίξεων 5,3% και εισπράξεων 3,4% από το εξωτερικό (στοιχεία ταξιδιωτικού ισοζυγίου Τράπεζας της Ελλάδας).

Οι κερδισμένοι και χαμένοι στο ξεκίνημα της περιόδου «φωτογραφίζονται» με σχετική ακρίβεια στον αριθμό ξένων επισκεπτών που έφθασαν στα κυριότερα αεροδρόμια της χώρας στο πρώτο πεντάμηνο (αναμένονται τα στοιχεία Ιουνίου).

Σύμφωνα με τον Σύνδεσμο Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ), στο σύνολο των συγκεκριμένων αεροδρομίων (δεν συμπεριλαμβάνονται στοιχεία του «Ελευθέριος Βενιζέλος» της Αθήνας) καταγράφηκε αύξηση ξένων επισκεπτών της τάξης του 5,9%.

Στην εμπροσθοφυλακή της ομάδας των «κερδισμένων» βρέθηκαν οι Κυκλάδες με άνοδο 19%, οι προορισμοί του Ιονίου με αύξηση 13,1% και η Κρήτη με 11,8% περισσότερους επισκέπτες.

Στην απέναντι «όχθη», των χαμένων, βρέθηκαν η Πελοπόννησος (-29,4%), τα Δωδεκάνησα (-3,4%), ενώ σε αεροδρόμια μικρότερων προορισμών η πτώση έφθασε το 22,8%.

Κάνοντας «ζουμ» στους προορισμούς που κατάφεραν να καταγράψουν άνοδο επισκεπτών (απομένει να δούμε πως θα μεταφραστεί αυτό σε εισπράξεις) στο πρώτο πεντάμηνο βρίσκουμε σε πρώτο πλάνο το Ηράκλειο (+13%), την Κέρκυρα (+13,3%), την Κεφαλονιά (+16,7%), το Άκτιο (+23,2%), τη Μύκονο (+20,9%), τη Σαντορίνη (+18%) και την Καλαμάτα (+17%).

Αξίζει να υποσημειώσουμε την άνοδο των προορισμών του Ιονίου αλλά και του Ακτίου, που υποδηλώνει αύξηση της τουριστικής κίνησης προς τις παραλιακές περιοχές της Δυτ. Ελλάδας και της Ηπείρου.

Το πλήγμα που δέχθηκαν τα νησιά στο ανατολικό τόξο του Αιγαίου από τη σύνδεσή τους με τις προσφυγικές ροές κατά το 2015 και τους πρώτους μήνες του 2016 αποτυπώνεται ανάγλυφα στο γεγονός ότι συγκροτούν την ομάδα των μεγάλων χαμένων της φετινής χρονιάς. Είναι χαρακτηριστικό πως η Λέσβος κατέγραψε στο πρώτο πεντάμηνο πτώση ξένων επισκεπτών 60% ενώ την ακολούθησαν η Σάμος με μείωση 40,6%και η Κως με πτώση 21,9%. Τον τόνο στο πλήγμα που δέχθηκε ο τουρισμός της Πελοποννήσου στο πρώτο πεντάμηνο της χρονιάς δίνει η μείωση 59,9% των ξένων επισκεπτών στο αεροδρόμιο Άραξου.

Πώς διαμορφώνεται τώρα η ζήτηση σε όλη τη χώρα

Ισχυρή ένδειξη για το πώς εξελίσσεται φέτος η τουριστική περίοδος αποτελεί η ζήτηση που καταγράφεται στις δημοφιλέστερες περιοχές της χώρας.

Σε μια προσπάθεια να αποτυπώσουμε την τουριστική κίνηση, χρησιμοποιήσαμε την πλατφόρμα κρατήσεων Booking.com για να διαπιστώσουμε τη διαθεσιμότητα δωματίων. Για τον σκοπό αυτό πραγματοποιήσαμε εικονικές κρατήσεις σε 70 προορισμούς της χώρας, προκειμένου να έχουμε μια αίσθηση της πληρότητας των περιοχών. Οι κρατήσεις έγιναν στο διάστημα 7-8 Ιουλίου και αφορούσαν το διάστημα Παρασκευής-Κυριακής 22-24 Ιουλίου. Στην απόλυτη περίοδο αιχμής, δηλαδή.

Σημειώνουμε εξ αρχής ότι η εικόνα των περιοχών με βάση το Booking.com είναι ενδεικτική και έχει σχετική και μόνο αξία.

Από τις κρατήσεις που πραγματοποιήσαμε, επιβεβαιώνονται σε γενικές γραμμές οι τάσεις που καταγράφονται στα στοιχεία του πρώτου πενταμήνου. Έτσι, οι υψηλότερες πληρότητες καταγράφηκαν στους προορισμούς που βρίσκονται γύρω και πολύ κοντά στην Αθήνα, στο Ιόνιο, στη Μεσσηνία, στα νησιά των Κυκλάδων που βρίσκονται κοντά στην Αθήνα, στη Χαλκιδική, στη Σκιάθο.

Οι δύο προορισμοί-ναυαρχίδες του ελληνικού τουρισμού, Μύκονος και Σαντορίνη, εμφανίζονται με πληρότητες κατώτερες άλλων εποχών και η Σαντορίνη κινείται στα επίπεδα του 60%. Σημειώνουμε στο σημείο αυτό πως οι πληρότητες αφορούν στο σύνολο της περιοχής και όχι συγκεκριμένα καταλύματα όπου μπορεί να μη βρίσκει κανείς ούτε δωμάτιο.

Με δύο ταχύτητες δείχνει να κινείται η Κρήτη καθώς στη δυτική πλευρά της (Ηράκλειο, Λασίθι) η πληρότητα των περιοχών εμφανίζεται να μην ξεπερνά το 60%. Στην άλλη άκρη του νησιού (Χανιά, Ρέθυμνο) η ζήτηση φαίνεται πως είναι μεγαλύτερη και η πληρότητα των περιοχών φθάνει το 70-75% για το συγκεκριμένο διάστημα που εξετάσαμε.

Στο ανατολικό τόξο του Αιγαίου είναι εμφανείς οι συνέπειες στα νησιά από το προσφυγικό ρεύμα του 2015 έως τις αρχές του 2016. Κως και Σάμος εμφανίζονται να καταγράφουν πληρότητες γύρω στο 35% ενώ η Ρόδος κάτω από 60%.

Στο σύμπλεγμα των νησιών του Βόρειου Αιγαίου η Λέσβος μετράει τις μεγαλύτερες απώλειες (δεν υπάρχει εκτίμηση πληρότητας). Και πώς θα μπορούσε να είναι αλλιώς, όταν το νησί καταγράφει μείωση των πτήσεων τσάρτερ της τάξης του 65% σε σύγκριση με πέρυσι. Κάτω από 50% εμφανίζεται η πληρότητα στη Χίο ενώ η Λήμνος κινείται με πληρότητα 60%.

Μόνο τυχαίο, πάντως, δεν είναι το γεγονός πως οι υψηλότερες πληρότητες καταγράφονται σε προορισμούς που απέχουν μια ανάσα από την Αθήνα. Ενδεικτικά, το Αγκίστρι εμφανίζει πληρότητα 94% στο διάστημα 22-24 Ιουλίου (Παρασκευή-Κυριακή), η Ύδρα 87%, το Πόρτο Χέλι, τα Μέθανα, ο Πόρος και οι Σπέτσες 70%-74%. Πρώτες σε ζήτηση στις Κυκλάδες εμφανίζονται η Κέα (92% πληρότητα το συγκεκριμένο ΠΣΚ), η Κύθνος (94%) και η Ανδρός (89%). Ακριβώς επειδή προσφέρονται για σύντομες αποδράσεις του Σαββατοκύριακου και με σχετικά φθηνό εισιτήριο με πλοίο.

Στον αντίποδα, ιδιαίτερα χαμηλή εμφανίζεται να είναι η ζήτηση για χερσαίους, παραθαλάσσιους προορισμούς, όπου θα πρέπει κανείς να επωμιστεί το κόστος της ολοένα ακριβότερης μετακίνησης με Ι.Χ. Έτσι, η Μονεμβασιά εμφανίζει πληρότητα στα επίπεδα του 35%, η Αχαΐα κάτω του 50% και το Γαλαξίδι κάτω του 40%.

Πού κρύβονται οι «ευκαιρίες»

Στους δύσκολους καιρούς που διανύουμε, μια τουριστική περιοχή που είναι γεμάτη και τα δωμάτια δυσεύρετα σημαίνουν ένα πράγμα: κακά μαντάτα για την τσέπη του ταξιδιώτη.

Αντίθετα, όταν η πληρότητα μιας περιοχής μειώνεται, τα ελεύθερα δωμάτια είναι περισσότερα και αυτός που αναζητά δωμάτιο ενισχύει τη διαπραγματευτική του θέση έναντι του ξενοδόχου ή του ιδιοκτήτη του καταλύματος.

Οι επιλογές που έχει, λοιπόν, κανείς είναι πρακτικά δύο: είτε να επιλέξει έναν προορισμό με χαμηλή πληρότητα ώστε να βρει τις καλύτερες τιμές, είτε να επιδιώξει να βρει τις ευκαιρίες στις περιοχές υψηλής ζήτησης.

Στη δεύτερη περίπτωση, ο δρόμος που συνήθως οδηγεί σε... «ξέφωτο» (καλό κατάλυμα, προσιτή τιμή) είναι εκείνος που αποφεύγει τα ΠΣΚ (Παρασκευή-Κυριακή). Αν από Δευτέρα έως Πέμπτη η πληρότητα σε μια περιοχή πέφτει σημαντικά, τότε προκύπτει έδαφος για «παζάρι» με τον ιδιοκτήτη του καταλύματος. Αυτό, όμως, δεν συμβαίνει πάντα. Υπάρχουν περιοχές όπως διαπιστώσαμε που η πληρότητα δεν «χλωμιάζει» με τίποτα!

Για να διαπιστώσουμε πώς διαμορφώνεται η πληρότητα τις καθημερινές στους ίδιους προορισμούς, κάναμε και πάλι εικονικές κρατήσεις για το διάστημα Δευτέρα-Πέμπτη (18-21 Ιουλίου).

Λοιπόν, τα νέα είναι μάλλον καλά. Στο Αγκίστρι η πληρότητα που τα σαββατοκύριακα είναι 94% έπεφτε για τις μέρες από Δευτ.-Πεμ. στα επίπεδα του 56%. Αντίστοιχα στον Πόρο η πληρότητα της περιοχής μειωνόταν στο 37% ενώ ήταν 73% το αμέσως επόμενο Σαββατοκύριακο. Στις Σπέτσες, μάλιστα, η πληρότητα έπεφτε στο 25% έναντι 75% το Σαββατοκύριακο που ακολουθούσε.

Δεν συνέβη, όμως, κάτι ανάλογο σε προορισμούς υψηλής ζήτησης όπως οι Παξοί και η Ιθάκη. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και στις καθημερινές (Δευτ.-Πέμ.) στους Παξούς η πληρότητα δεν έπεφτε κάτω από 83% (89% το σαββατοκύριακο) ενώ στην Ιθάκη παρέμεινε «καρφωμένη» στο 79% ανεξαρτήτως ημέρας.

«Παράθυρο» ευκαιριών δημιουργείται και στην Κέα, όπου η πληρότητα πέφτει από το 92% στο 62% τις καθημερινές όπως και στην Τήνο, που κινείται κάτω από 50% από Δευτ.-Πέμπ. (στο διάστημα που εξετάσαμε πάντα).

Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και αν δεν βρει κανείς σημαντικά χαμηλότερες τιμές, είναι βέβαιο πως θα βρει καλύτερο κατάλυμα, θα αποφύγει τη μεγάλη φασαρία του Σαββατοκύριακου και θα εξυπηρετηθεί καλύτερα όπου πάει για τον καφέ, το φαγητό ή τα ψώνια του. Κι επιπλέον, θα είναι πολύ λιγότερες οι ρακέτες στην παραλία...