Ενέργεια: Μετά την υπερφορολόγηση, ποντάρισμα στον ανταγωνισμό!

Κριτική στις προηγούμενες κυβερνήσεις για υπερφορολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας και ατελή σχεδίαση και εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων στην αγορά ηλεκτρισμού, ασκεί η έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα.

Ταυτόχρονα, ωστόσο, εκφράζει αισιοδοξία ότι η άμεση προώθηση των μεταρρυθμίσεων που προωθεί η σημερινή κυβέρνηση και κυρίως των δημοπρασιών ηλεκτρικής ενέργειας θα αποκαταστήσουν δικαιότερους όρους ανταγωνισµού ανάμεσα στους ιδιώτες και τη ∆ΕΗ, αίροντας έτσι μακροχρόνιες στρεβλώσεις.

Το ενδιαφέρον βέβαια είναι ότι η «ήπια κριτική» της έκθεσης του Διοικητή της ΤτΕ περιλαμβάνει και τη θητεία του ως υπουργού Εθνικής Οικονομίας της κυβέρνησης Σαμαρά-Βενιζέλου. Όταν δηλαδή επέβαλε βαρύτατη φορολόγηση στην ηλεκτρική ενέργεια και στο φυσικό αέριο, καθιστώντας πολλές βιομηχανίες προβληματικές και με απώλεια χιλιάδων θέσεων εργασίας. Το ίδιο ισχύει βεβαίως και για το άνοιγμα της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και το προηγούμενο Μνημόνιο περιλάμβανε σχετικές αναφορές, τις οποίες ωστόσο οι τότε κυβερνήσεις απέφευγαν να εφαρμόσουν.

Σε ό,τι αφορά στη φορολόγηση της ηλεκτρικής ενέργειας, η έκθεση του Διοικητή της ΤτΕ σημειώνει ότι μεταξύ 2010 και 2014, οι τελικοί χρήστες ηλεκτρικής ενέργειας επιβαρύνθηκαν από μεγάλες αυξήσεις στις τιµές, οι οποίες ήταν υψηλότερες στα νοικοκυριά από ό,τι στη βιομηχανία. Η αύξηση για τα νοικοκυριά ανήλθε σε 48,5% (2014 έναντι 2010), ενώ για τη βιομηχανία ανήλθε σε 25,1%. «Η μεγάλη αύξηση στις τιμές προήλθε εν μέρει από τη μεγάλη αύξηση του επιβαλλόμενου φόρου. Συγκεκριμένα, ο φόρος για τα νοικοκυριά αυξήθηκε κατά 147%, ενώ για τη βιομηχανία κατά 73,1%.

Επίσης, σημαντικά αυξημένη στα νοικοκυριά έναντι της βιομηχανίας εμφανίστηκε και η ποσοστιαία συμμετοχή του φόρου στις τιμές ηλεκτρικής ενέργειας. Ειδικότερα, στη βιομηχανία αυξήθηκε από 14% το 2010 σε 19% το 2014, ενώ στα νοικοκυριά η αντίστοιχη συμμετοχή εκτινάχθηκε από 19% σε 32%.

Σε ό,τι αφορά στην αγορά λιανικής, η έκθεση σημειώνει ότι για το επισκοπούμενο διάστημα «παρατηρούνται κάποιες ακαμψίες, που επιβραδύνουν τις προσπάθειες για την πραγματική απελευθέρωση της αγοράς».

Συμπερασματικά δε τονίζει ότι η απελευθέρωση στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, ιδιαίτερα στην παραγωγή και τη χονδρική, παρουσίασε στασιμότητα, υπό τη συνδυασμένη επίδραση:

* της ατελούς σχεδίασης και εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων

* της επενδυτικής ένδειας λόγω της παρατεταμένης ύφεσης της οικονομίας.

Ωστόσο η έκθεση εκτιμά ότι η άμεση προώθηση των μεταρρυθμίσεων που περιλαμβάνονται στις σχετικές διατάξεις των νομοθετημάτων του 2015 και του 2016 (δημοπρασίες λιγνιτικής και υδροηλεκτρικής παραγωγής, μείωση μεριδίου της ΔΕΗ στη λιανική) θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα της αγοράς και θα ενεργοποιήσουν σοβαρές επενδυτικές προσπάθειες και βέλτιστες επιχειρηματικές πρακτικές, τόσο στον χώρο της παραγωγής όσο και στη διανομή και κατανάλωση της ηλεκτρικής ενέργειας.

Τέλος, έχει ιδιαίτερη σημασία ότι η έκθεση κάνει αναφορά σε επικείμενη ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ, κάτι που δεν προβλέπεται στον πρόσφατο Νόμο, πέραν της διάθεσης ποσοστού 20-24% σε ευρωπαϊκή εταιρεία διαχείρισης δικτύου και του 25% στο επενδυτικό κοινό, με το 51% να παραμένει στο Δημόσιο. Αναφέρει συγκεκριμένα: «Σε αυτή την κατεύθυνση αναμένεται να συμβάλουν κυρίως η πρόσβαση των ανεξάρτητων παραγωγών στη λιγνιτική και υδροηλεκτρική παραγωγή µέσω δημοπρασιών αλλά και η ιδιωτικοποίηση της Α∆ΜΗΕ Α.Ε., η οποία αναμένεται να αποκαταστήσει δικαιότερους όρους ανταγωνισµού ανάμεσα στους ιδιώτες παρόχους και τη ∆ΕΗ».