Σφίγγει ο κλοιός για τους μεγάλους μπαταχτσήδες

Έναν κοινό συντονιστικό μηχανισμό για την αντιµετώπιση των οφειλετών µε µεγάλα χρέη ταυτόχρονα προς το ∆ηµόσιο και προς τις τράπεζες, στήνουν κυβέρνηση, Γενική Γραμματεία Δημοσίων Εσόδων και Τράπεζα της Ελλάδος, επιβεβαιώνοντας πλήρως το σχετικό δημοσίευμα του Euro2day.gr.

Όπως αναφέρεται στην ενδιάμεση έκθεση νομισματικής πολιτικής της Τράπεζας της Ελλάδος, η τελευταία συµµετέχει από κοινού µε τα αρµόδια υπουργεία και τη Γενική Γραµµατεία ∆ηµοσίων Εσόδων στη διαμόρφωση ενός συντονιστικού μηχανισμού για τους μεγαλοφειλέτες τραπεζών και Δημοσίου.

Σύμφωνα με πληροφορίες, έχει υπάρξει ήδη σημαντική προεργασία στη βάση δεδομένων και το μητρώο των μεγαλοοφειλετών είναι σχεδόν έτοιμο καθώς έχουν συγκεντρωθεί από τις τράπεζες, τις εφορίες και τα ασφαλιστικά ταμεία οι μεγάλες ληξιπρόθεσμες οφειλές, που προέρχονται κυρίως από επιχειρήσεις και δευτερευόντως από επιχειρηματίες ως φυσικά πρόσωπα.

Κυβέρνηση, ΤτΕ και ΓΓΔΕ θα πρέπει να αξιολογήσουν ποια από τα παραπάνω χρέη μπορούν να εισπραχθούν και πώς μπορούν Δημόσιο και τράπεζες να συντονίσουν τις ενέργειές τους για όσες εκ των επιχειρήσεων κρίνονται βιώσιμες.

Η συμμετοχή της ΤτE στο σχήμα επιτρέπει τον συντονισμό δράσης του τραπεζικού συστήματος με το Δημόσιο. Άλλωστε, οι ίδιες οι τράπεζες θα πρέπει για τα δάνεια μεγάλων και μεσαίων επιχειρηματικών ομίλων να υιοθετήσουν πιο ενεργητική πολιτική διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων μέσω έμφασης σε συντονισμένη αντιμετώπιση των κοινών πιστούχων, όπως η αναφέρει η ενδιάμεση έκθεση της ΤτE.

Η σύνδεση με το σχέδιο δράσης του ΤΧΣ για κόκκινα κοινοπρακτικά δάνεια

Σημειώνεται ότι το ΤΧΣ προτείνει, βάσει της σχετικής μελέτης της McKinsey, τη δημιουργία συντονιστικού οργάνου (forum) μεταξύ των τεσσάρων συστημικών τραπεζών για δάνεια υπερχρεωμένων, πλην όμως βιώσιμων, μεγάλων και μεσαίων επιχειρηματικών ομίλων (σ.σ. τζίρος άνω των 20 εκατ. ευρώ και χρέη άνω των 10 εκατ. ευρώ), ύψους 15 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 11 δισ. ευρώ βρίσκονται σε καθυστέρηση.

Ταυτόχρονα, υπήρξε ξεχωριστή προσέγγιση σε κλαδικό επίπεδο, βάσει της οποίας η μελέτη προτείνει να συμπεριληφθούν στο πεδίο του μόνιμου μηχανισμού συντονισμού δράσης οι επιχειρήσεις των κλάδων τουρισμού, υγείας-φαρμάκων, μεταφορών, τροφίμων-ποτών και ιχθυοκαλλιεργειών. Πρόκειται για κλάδους με συνολική δανειακή έκθεση 7,5 δισ., εκ των οποίων τα 4,5 δισ. είναι δάνεια σε καθυστέρηση.

Αρκετοί από τους παραπάνω ομίλους εμφανίζουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς εφορία και ταμεία. Τα παραπάνω δάνεια μπορούν να αναδιαρθρωθούν με ή χωρίς συμμετοχή του Δημοσίου, εξασφαλίζοντας τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων και την ομαλή εξυπηρέτηση του εναπομείναντος χρέους προς εφορία και ταμεία.

Δεν είναι τυχαίο ότι το επικαιροποιημένο Μνημόνιο περιλαμβάνει δέσμευση της κυβέρνησης να εισάγει νομοθετική πρόβλεψη, βάσει της οποίας «αποφάσεις που ελήφθησαν στο πλαίσιο αναδιαρθρώσεων, από στελέχη των τραπεζών ή κρατικούς λειτουργούς, με καλή πίστη, προς το συμφέρον του πιστωτή και σε συμμόρφωση με τις διαδικασίες που εφαρμόζονται και αντικειμενικά κριτήρια, θεωρούνται νόμιμες όσον αφορά την αστική και ποινική ευθύνη, σύμφωνα με τις γενικές αρχές και τις ασφαλιστικές δικλίδες του υφιστάμενου νομοθετικού πλαισίου».

Σχεδόν ένα στα δύο δάνεια έχει καταγγελθεί

Η ποιότητα του χαρτοφυλακίου δανείων των τραπεζών επιδεινώθηκε το 2015. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανήλθαν τον Δεκέμβριο του 2015 σε 35,6% από 33,8%, ένα χρόνο πριν, ενώ τα μη εξυπηρετούµενα ανοίγµατα (Non-Performing Exposures – NPEs) στο 44,2% από 39,9%, αντίστοιχα.

Το 44% των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων είναι δάνεια των οποίων οι συμβάσεις έχουν ήδη καταγγελθεί από τις τράπεζες, σύμφωνα με την ενδιάμεση έκθεση της ΤτΕ. Για μέρος από αυτά έχουν ήδη ξεκινήσει διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης (κατάσχεση και πλειστηριασµός κινητών και ακινήτων, κατάσχεση απαιτήσεων εις χείρας τρίτων).

Προς το παρόν πάντως οι διαδικασίες προχωρούν αργά. Όπως προκύπτει από την έρευνα της McKinsey σε δείγμα 1.153 ομίλων, με συνολικό δανεισμό 36,2 δισ. και μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα 19,9 δισ., μόλις για 51 ομίλους οι τράπεζες έχουν κινήσει διαδικασία εκκαθάρισης. Τα δάνεια σε -οριστική- καθυστέρηση των παραπάνω ομίλων ανέρχονται μόλις σε 1,5 δισ. ευρώ.

Ποιοι κλάδοι αντιμετωπίζουν το μεγαλύτερο πρόβλημα

Με βάση τα στοιχεία, το υψηλότερο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων καταγράφεται στα καταναλωτικά δάνεια (54,7%) και ακολουθούν τα επιχειρηµατικά δάνεια (43,8%) και τα στεγαστικά δάνεια (41%).

Κλάδοι όπως η ενέργεια/πετρελαιοειδή (3,5%) εµφανίζουν αισθητά χαµηλότερα ποσοστά καθυστερήσεων σε σύγκριση µε τους υπόλοιπους κλάδους. Από τους κλάδους µε σηµαντικά υπόλοιπα τραπεζικών δανείων, ενδεικτικά, το εµπόριο καταγράφει ποσοστό µη εξυπηρετούµενων ανοιγµάτων 48,5%, οι κατασκευές 52,5%, η εστίαση 76,3% και οι βιοµηχανικοί κλάδοι της κλωστοϋφαντουργίας και ξυλείας 73% και 72,5% αντίστοιχα.

Όσον αφορά στη διάρθρωση των µη εξυπηρετούµενων ανοιγµάτων, το 1/4 περίπου χαρακτηρίζεται ως αβέβαιης είσπραξης ("unlikely to pay"). Είναι, δηλαδή, είτε δάνεια που επί του παρόντος δεν εµφανίζουν καθυστέρηση µεγαλύτερη των 90 ηµερών, εντούτοις οι τράπεζες θεωρούν ότι υπάρχουν βάσιµες ενδείξεις για δυσκολίες των δανειοληπτών σχετικά µε την εµπρόθεσµη αποπληρωµή τους, είτε δάνεια που έχουν ρυθµιστεί πρόσφατα αλλά δεν έχει παρέλθει 12μηνο ομαλής εξυπηρέτησης.

Απαιτούνται μακροχρόνιες ρυθμίσεις

Η ενδιάμεση έκθεση τονίζει για άλλη μια φορά την ανάγκη να αναληφθούν ενεργητικότερες πολιτικές διαχείρισης από τις τράπεζες, για την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση του προβλήματος μη εξυπηρετούμενων δανείων, ζητώντας να υπάρξει στροφή σε µακροχρόνιες ρυθµίσεις, συντονισµένη αντιµετώπιση των κοινών πιστούχων, καθώς και έµφαση στην αναδιάρθρωση των βιώσιµων επιχειρήσεων.

Τα στοιχεία της ενδιάμεσης έκθεσης είναι ενδεικτικά: Από το σύνολο των ρυθμίσεων που έχουν κάνει οι τράπεζες, λύσεις βραχυπρόθεσµου χαρακτήρα εφαρµόστηκαν στο 61% των περιπτώσεων, λύσεις µακροπρόθεσµου χαρακτήρα στο 33% και λύσεις οριστικής διευθέτησης µόνο στο 6%. Αποτέλεσμα είναι το 70% περίπου των δανείων που ρυθμίστηκαν στο παρελθόν να εµφανίζει εκ νέου καθυστέρηση.