ΕΣΠΑ: Πώς ο επενδυτής γλιτώνει τις εγγυητικές

Σημαντική διευκόλυνση ως προς της ρευστότητά τους, θα έχουν όσοι υπαχθούν στα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ, καθώς θα μπορούν να καλύπτουν το πρώτο και δύσκολο μέρος της χρηματοδότησης των επενδυτικών τους σχεδίων, μέσω του Ανοιχτού Καταπιστευτικού Λογαριασμού (escrow account).

Για τη σύσταση και λειτουργία του Λογαριασμού, τον οποίο θα διαχειρίζεται το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων (ΤΠΔ) ήδη υπεγράφη η σχετική υπουργική απόφαση για τους όρους λειτουργίας του από τον υφυπουργό Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού Αλέξη Χαρίτση, ενώ απομένει η υπογραφή της σύμβασης μεταξύ υπουργείου Οικονομίας, του Ταμείου Παρακαταθηκών και Δανείων και του Ενδιάμεσου Φορέα Διαχείρισης (ΕΦΕΠΑΕ).

Στη συνέχεια, για κάθε χρηματοδοτικό πρόγραμμα, θα υπάρχει η αντίστοιχη πίστωση του Λογαριασμού από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ). Δηλαδή, όλα τα ποσά που θα διαχειρίζεται το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για τη λειτουργία του Λογαριασμού, θα προέρχονται από το Ελληνικό Δημόσιο. Υπενθυμίζουμε ότι ο Ανοιχτός Καταπιστευτικός Λογαριασμός αποτελεί έναν μηχανισμό που εξασφαλίζει στους δικαιούχους του, πρόσβαση σε ποσό ίσο με την προκαταβολή που δικαιούνται, χωρίς να απαιτείται η υποβολή εγγυητικής επιστολής.

Όπως προαναφέρθηκε, δικαίωμα χρήσης του Λογαριασμού, θα έχουν αποκλειστικά όσοι υπαχθούν στα προγράμματα του νέου ΕΣΠΑ. Σε πρώτη φάση, η ενεργοποίηση του Λογαριασμού θα γίνει με τους υπαχθέντες στις δράσεις επιχειρηματικότητας του Επιχειρησιακού Προγράμματος Ανταγωνιστικότητα Επιχειρηματικότητα Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ).

Η χρήση του escrow account από του δικαιούχους κρατικών ενισχύσεων δεν είναι υποχρεωτική. Στον κάθε δικαιούχο, δίνεται η δυνατότητα είτε να αξιοποιήσει τον Ανοιχτό Καταπιστευτικό Λογαριασμό, είτε να ακολουθήσει την παραδοσιακή διαδικασία λήψης της προκαταβολής. Όμως, απαραίτητη προϋπόθεση για τη λήψη της προκαταβολής η οποία μπορεί να ανέλθει στο 40% του επιλέξιμου προϋπολογισμού της επένδυσης, είναι η κατάθεση ισόποσης εγγυητικής επιστολής, από πιστωτικό ίδρυμα. Για να λάβει ο επενδυτής (την εγγυητική επιστολή), θα πρέπει να έχει ανάλογες καταθέσεις, ή να υποθηκεύσει περιουσιακά στοιχεία. Και οι δύο προϋποθέσεις, είναι δύσκολες στις παρούσες συνθήκες. Οπότε, η πλέον ενδεδειγμένη εναλλακτική, είναι η χρήση του escrow account.

Πως ανοίγει ο Λογαριασμός

Με την υπογραφή της εγκριτικής απόφασης υπαγωγής ενός δικαιούχου σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα, ενεργοποιούνται και οι διαδικασίες χρήσης του escrow account. Ειδικότερα, μετά από αίτημα του επενδυτή, ανοίγεται ειδική ονομαστική μερίδα στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.

Πως γίνεται η εκταμίευση

Για την αποδέσμευση της χρηματοδότησης, ο δικαιούχος, αφού πρώτα έχει ολοκληρώσει ένα μέρος του επενδυτικού σχεδίου (καθορίζεται από τον εκάστοτε Οδηγό Εφαρμογής του χρηματοδοτικού προγράμματος) θα πρέπει να υποβάλλει στο Πληροφοριακό Σύστημα Κρατικών Ενισχύσεων (ΠΣΚΕ) αίτημα επαλήθευσης - καταβολής των εξόδων του, συνυποβάλλοντας τα μερικώς εξοφλημένα τιμολόγια. Το μη εξοφλημένο ποσό των τιμολογίων, θα καταβληθεί στη συνέχεια από τον Ανοικτό Καταπιστευτικό Λογαριασμό.

Ωστόσο, ο δικαιούχος υποχρεούται να έχει εξοφλήσει πλήρως τον ΦΠΑ, (δεν είναι επιλέξιμος προς χρηματοδότηση) την τυχόν ιδιωτική συμμετοχή και την τυχόν μη επιλέξιμη δαπάνη). Δηλαδή, τα τιμολόγια που θα προσκομίσει πρέπει να αφορούν δαπάνες που κρίνονται επιλέξιμες προς χρηματοδότηση

Διευκρινίζεται ότι στα προγράμματα όπως π.χ η ενίσχυση της Νεοφυούς Επιχειρηματικότητα που το ύψος της επιδότησης ανέρχεται στο 100%, δεν απαιτείται τα τιμολόγια να είναι μερικώς εξοφλημένα. Αρκεί μόνο η πληρωμή του ΦΠΑ. Σημειώνεται ότι σε κάθε περίπτωση, ο δικαιούχος θα πρέπει να έχει ασφαλιστική και φορολογική ενημερότητα.

Μετά από έλεγχο των προσκομισθέντων δικαιολογητικών από τα αρμόδια για την επαλήθευση όργανα του Φορέα Διαχείρισης, δίνεται εντολή στο Ταμείο, να αποδεσμεύσει - εκταμιεύσει από το λογαριασμό του δικαιούχου συγκεκριμένο ποσό υπέρ κάθε παρόχου - προμηθευτή του δικαιούχου και για λογαριασμό του και μέχρι το ανώτατο ύψος της δημόσιας δαπάνης. Δηλαδή, τα χρήματα, δεν πάνε στον δικαιούχο, όπως γινόταν στα προηγούμενα προγράμματα, αλλά απ' ευθείας στους προμηθευτές του.

Στη συνέχεια η εντολή αποστέλλεται σε έντυπη ή και ηλεκτρονική μορφή από το Φορέα Διαχείρισης στο Ταμείο, που εκτελεί τις πληρωμές καταβάλλοντας άμεσα τα σχετικά ποσά στους λογαριασμούς, που τηρούν οι πάροχοι - προμηθευτές του δικαιούχου σε πιστωτικά ιδρύματα. Η εντολή πληρωμής περιλαμβάνει τουλάχιστον τα στοιχεία του δικαιούχου, του παρόχου - προμηθευτή (ονοματεπώνυμο, ΑΦΜ, ΙΒΑΝ), αριθμός τιμολογίου, κωδικό έργου και το ποσόν της πληρωμής.

Η ελεγκτική διαδικασία

Από την πλευρά του, ο Φορέας Διαχείρισης τηρεί την εντολή και σε έντυπη μορφή στο αρχείο του. Στη συνέχεια, το Ταμείο συνδέεται με το ΠΣΚΕ, έτσι ώστε να καταχωρεί κάθε φορά την πληροφορία της πληρωμής του παρόχου - προμηθευτή του δικαιούχου και να ενημερώνει σχετικά το Φορέα Διαχείρισης.

Μετά την ολοκλήρωση των παραπάνω διαδικασιών, η έκθεση επαλήθευσης οριστικοποιείται από το Φορέα Διαχείρισης, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις προσκλήσεις της κάθε δράσης και δηλώνεται η δαπάνη στο Ολοκληρωμένο Πληροφοριακό Σύστημα (ΟΠΣ).

Κατά την τμηματική χρηματοδότηση των λογαριασμών των δράσεων του Ταμείου διενεργείται από το Φορέα Διαχείρισης έλεγχος των παρακάτω δικαιολογητικών:

α. Αναλυτική κατάσταση καταβληθεισών χρηματοδοτήσεων από το Ταμείο.

β. Αντίγραφα τραπεζικών αποδεικτικών συναλλαγής των παραπάνω καταβληθεισών χρηματοδοτήσεων ή λογιστικών παραστατικών που πιστοποιούν την μεταφορά ολοκλήρου του ποσού της εντολής.

γ. Αντίγραφο κίνησης του Ανοικτού Καταπιστευτικού Λογαριασμού

δ. Για τον έλεγχο και την παρακολούθηση του επιτρεπόμενου ποσοστού προκαταβολής, του ορίου της εκάστοτε εγκεκριμένης πίστωσης και του διαθέσιμου ποσού του έργου, αντίγραφα των αιτημάτων χρηματοδότησης (προκαταβολής ή της τμηματικής).

Τι γίνεται στην περίπτωση αθέτησης

Εάν ο δικαιούχος της ενίσχυσης δεν υλοποιήσει το επενδυτικό σχέδιο για το οποίο έχει εγγράφως δεσμευθεί σε μέρος ή στο σύνολό του, τότε το ελληνικό δημόσιο μπορεί να διεκδικήσει το ποσό που χορηγήθηκε ως αχρεωστήτως καταβληθέν. Την ανάκτηση του ποσού, αναλαμβάνει η οικεία ΔΟΥ. Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση χορήγησης προκαταβολής.

Σύμφωνα με στελέχη του υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, με τη χρήση του escrow account, θα μειωθούν κατακόρυφα οι περιπτώσεις μη υλοποίησης επενδυτικών σχεδίων και κατάχρησης του δημοσίου χρήματος, αφού η χρηματοδότηση θα γίνεται μετά από εξονυχιστικό έλεγχο και δια μέσω του τραπεζικού συστήματος, κάτι που δεν γινόταν στο παρελθόν. Τονίζουν επίσης, ότι με το νέο σύστημα, θα παταχθεί σε ένα μεγάλο βαθμό η κομπίνα των υπερτιμολογήσεων και των πλαστών τιμολογίων. Μάλιστα επισημαίνουν ότι απώτερος στόχος, είναι η καταβολή των κρατικών ενισχύσεων, να γίνεται στο σύνολό τους, μέσω του escrow account.

Η σύσταση του λογαριασμού, όπως προαναφέρθηκε, ολοκληρώνεται με την υπογραφή ειδικής σύμβασης των ενδιαφερόμενων μερών, ήτοι του Υπουργείου Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού (καταθέτης), του Ταμείου και του Φορέα Διαχείρισης (Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης ή Ενδιάμεσου Φορέα Διαχείρισης). Με τη σύμβαση αυτή θα ορίζονται τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του Ταμείου από τη λειτουργία και διαχείριση του λογαριασμού, όπως θα εξειδικεύονται κάθε φορά με απόφαση του Δ.Σ. αυτού, το κόστος του Ταμείου για την παροχή των υπηρεσιών του στο πλαίσιο του Προγράμματος, το οποίο δεν συνδέεται με τη συνήθη και τρέχουσα δραστηριότητά του καθώς και ο τρόπος καταβολής αυτού.

Σημειώνεται ότι η διαχείριση του escrow account δεν ενέχει κανένα κίνδυνο επισφαλειών για το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων, αφού στο Λογαριασμό, θα μεταφέρονται τμηματικά, με βάση την πρόοδο των πληρωμών των πράξεων ή με τη μορφή της προκαταβολής, οι εγκεκριμένες πιστώσεις του αντίστοιχου έργου του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων και στη συνέχεια θα κατανέμονται στους δικαιούχους.