Στουρνάρας: Προτεραιότητα για ΤτΕ η αντιμετώπιση των NPEs

Η δημοσιονομική κρίση που έπληξε την Ελλάδα ήταν αυτή που προκάλεσε και την κρίση του ελληνικού τραπεζικού τομέα, υποστήριξε ο Γιάννης Στουρνάρας, σε ομιλία του στην Αμερικάνικη Σχολή Κλασσικών Σπουδών στην Αθήνα.

Όπως ανέφερε ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας, η επιδείνωση του μακροοικονομικού περιβάλλοντος, οι υποβαθμίσεις της αξιολόγησης του κρατικού χρέους και η άνοδος των spreads κατέστησαν αδύνατη την πρόσβαση των τραπεζών και του Δημοσίου στις αγορές κεφαλαίου.

Ως εκ τούτου, τόνισε ο κ. Στουρνάρας, οι δυσμενείς εξελίξεις για τον τραπεζικό τομέα ήταν πρωτοφανείς. Συγκεκριμένα, τα θεμελιώδη μεγέθη των τραπεζών και η ποιότητα των στοιχείων ενεργητικού τους κατακρημνίστηκαν.

«Η έκταση της επιδείνωσης μπορεί να αποτυπωθεί από τον αντίκτυπο της αναδιάρθρωσης των ελληνικών κρατικών ομολόγων που ήταν στα χέρια του ιδιωτικού τομέα (το λεγόμενο PSI): oι ελληνικές τράπεζες υπέστησαν απώλειες περίπου 38 δισ. ευρώ το 2011 ή περίπου το 170% των συνολικών κεφαλαίων Core Tier 1 (CT1) εκείνη την στιγμή» σημείωσε ο ίδιος. Επιπρόσθετα, οι καταθέσεις μειώθηκαν κατά €117 δισ. ανάμεσα στο Σεπτέμβριο του 2009 και το Δεκέμβριο του 2015.

Ο κ. Στουρνάρας υπογράμμισε πως παρά τις θετικές συνέπειες από την επεκτατική νομισματική πολιτική που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, οι χρηματοπιστωτικές συνθήκες στην Ελλάδα παραμένουν ουσιαστικά αμετάβλητες από το 2013 και μετά.

Ο ρόλος της Τράπεζας της Ελλάδας

Σε όλη την διάρκεια της κρίσης η Τράπεζα της Ελλάδας αποτελεί τον φύλακα της χρηματοπιστωτικής σταθερότητας, προστατεύοντας πλήρως όλους τους καταθέτες και στηρίζοντας την οικονομία και το δημόσιο συμφέρον, τόνισε ο κ. Στουρνάρας.

«Όσον αφορά την παροχή ρευστότητας, η Τράπεζα έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην διασφάλιση της διαρκούς παροχής ρευστότητας στις τράπεζες μέσω της χρήσης ενός εκ των παλιότερων μακροοικονομικών εργαλείων που είναι διαθέσιμα, αυτό του δανειστή έσχατης ανάγκης. Σε αρκετές περιπτώσεις, η Τράπεζα της Ελλάδας επέκτεινε τον ELA στο τραπεζικό σύστημα. Αυτό βοήθησε να διατηρηθεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα με την διασφάλιση ότι τα προβλήματα ρευστότητας δεν θα μετατραπούν σε προβλήματα φερεγγυότητας» επισήμανε.

Σχετικά με την διαχείριση των ανακεφαλαιοποιήσεων, των αναδιαρθρώσεων και των εξυγιάνσεων, ο κ. Στουρνάρας υποστήριξε ότι η στρατηγική της Τράπεζας της Ελλάδας στο πλαίσιο των προγραμμάτων διάσωσης ήταν να ενισχύσει τις βιώσιμες λύσεις και να εκκαθαρίσει τις μη βιώσιμες.

Όπως υπενθύμισε, ο πρώτος γύρος ανακεφαλαιοποίησης ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2013 με την χρήση ιδιωτικών κεφαλαίων και πόρων από το ΤΧΣ. Το 2014 ακολούθησε δεύτερος γύρος ανακεφαλαιοποίησης, με την χρήση μόνο ιδιωτικών κεφαλαίων.

Στο τέλος του 2015 ακολούθησε και τρίτος γύρος ανακεφαλαιοποίησης, εξαιτίας της αβεβαιότητας που επικράτησε στο δεύτερο μισό του έτους, η οποία είχε αρνητικό αντίκτυπο στα μακροοικονομικά και χρηματοπιστωτικά θεμελιώδη μεγέθη. «Χάρη στις συντονισμένες προσπάθειες των ελληνικών αρχών και της Τράπεζας της Ελλάδας, οι επιτυχημένες εκδόσεις δικαιωμάτων οδήγησαν στην πλήρη κάλυψη του κεφαλαιακού ελλείμματος ως το Δεκέμβριο του 2015, με τους ιδιώτες επενδυτές να συνεισφέρουν περίπου 9 δισ. ευρώ. Οι προσπάθειες αυτές ελαχιστοποίησαν την συμμετοχή του ΤΧΣ και βοήθησαν στην ανάκτηση της εμπιστοσύνης στην μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα των τραπεζών» τόνισε ο κ. Στουρνάρας σχετικά με την τρίτη ανακεφαλαιοποίηση.

Οι προκλήσεις για το μέλλον

Με την επιτυχημένη ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης, αναμένονται θετικές εξελίξεις για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, υποστήριξε ο κ. Στουρνάρας.

Όπως ανέφερε, η επαναφορά του waiver (εξαίρεση) θα επιτρέψει ξανά την χρήση των ελληνικών κρατικών ομολόγων να χρησιμοποιηθούν ως ενέχυρα (collateral) στις επιχειρήσεις αναχρηματοδότησης του ευρωσυστήματος.

Επιπλέον, οι ελληνικές τράπεζες αναμένεται να συμμετάσχουν στον επερχόμενο γύρο TLTRO’s.

Οι εξελίξεις αυτές θα βοηθήσουν να μειωθεί σημαντικά το κόστος χρηματοδότησης για τις ελληνικές τράπεζες.
Την ίδια στιγμή, τα ελληνικά κρατικά ομόλογα αναμένεται να καταστούν επιλέξιμα για το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, πρόσθεσε ο κ. Στουρνάρας. Η πτώση των spreads θα έχει θετικό αντίκτυπο στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, σημείωσε.

Προειδοποίησε ωστόσο πως δεν υπάρχει χώρος για επανάπαυση, τονίζοντας ότι το σύστημα παραμένει αντιμέτωπο με προκλήσεις. Το μακροοικονομικό περιβάλλον παραμένει εύθραυστο και οι κεφαλαιακοί έλεγχοι παραμένουν σε ισχύ, τόνισε.

Σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα ένα μεγάλο μέρος των προκλήσεων για τα νέα επιχειρηματικά μοντέλα των τραπεζών αφορά την αύξηση των NPEs (μη εξυπηρετούμενων εκθέσεων) και την διαχείριση τους.

Οι εκθέσεις αυτές αποτελούν ένα βασικό εμπόδιο στην προσπάθεια των τραπεζών να αναδιοργανώσουν τα επιχειρηματικά τους μοντέλα.

Ο ίδιος τόνισε πως η βασική προτεραιότητα της Τράπεζας της Ελλάδας αυτήν την στιγμή είναι να συμβάλλει σε μια βιώσιμη λύση στην διαχείριση των NPEs. Όπως ανέφερε έχουν ξεκινήσει μια σειρά από πρωτοβουλίες με στόχο την συγκρότηση ενός αποτελεσματικού πλαισίου για την εκκαθάριση του ιδιωτικού χρέους.

Με βάση πρόσφατη μελέτη της Τράπεζας της Ελλάδας, τα εγχώρια NPEs είναι κατά κύριο λόγο αποτέλεσμα της ύφεσης. Σύμφωνα με τον ίδιο, το εύρημα αυτό σημαίνει πως μια ενεργητική αναδιάρθρωση δανείων και η συμμετοχή private equity funds μπορεί να προσθέσουν αξία.