Πόκερ για το χρέος και στο βάθος... προσφυγικό

Αυτή τη στιγμή η άποψη στην οποία συγκλίνουν οι πολιτικοί προϊστάμενοι του EuroWorkingGroup -το Eurogroup δηλαδή-, παρά τις περί αντιθέτου διαρροές, είναι ότι αυτό που ενδιαφέρει όλους είναι να κυλήσει η μπάλα όσον αφορά στο χρέος και ιδιαίτερα τα βραχυπρόθεσμα μέτρα.

Πρόκειται για μια θέση που φαίνεται πως ικανοποιεί την ελληνική πλευρά, η οποία θέλει να κατοχυρώσει τη βραχυπρόθεσμη δέσμευση και να ελπίσει -ως παρατηρητής- σε μια μεγάλη αλλαγή της τελευταίας στιγμής, που θα φέρει και τη μεσο-μακροπρόθεσμη λύση. Κάτι που αυτή τη στιγμή φαντάζει εξαιρετικά δύσκολο καθώς οι μεγάλοι παίκτες -ΔΝΤ και Γερμανία- μιλούν μόνο μέσω διαρροών. Κι ας προσπαθούν οι επικεφαλής του EWG και του ESM, Βίζερ και Ρέγκλινγκ, να αποσαφηνίσουν τα μακροπρόθεσμα μέτρα προς χάριν του Ταμείου.

Η διαρροή χθες στη WSJ αναφορικά με την πρόταση του ΔΝΤ για το χρέος ήρθε για να βάλει το κερασάκι στην τούρτα. Θεωρητικά η διαρροή έγινε από το Ταμείο, που τραβάει κι άλλο το σχοινί, καθώς η αρχική του θέση -που απορρίφθηκε από την ΕΕ- ήταν για ορίζοντα ρύθμισης μέχρι το 2060 ενώ η νέα «βελτιωμένη» μιλάει για ορίζοντα μέχρι το 2080 (!) και επιτόκια που δεν μπορεί να στηρίξει πολιτικά η Ευρώπη, ενώ κατεβάζει και τον πήχη των αποπληρωμών σε ετήσια βάση κάτω από το 15% του ΑΕΠ, στο οποίο αρχικά είχε συμφωνήσει η κ. Λαγκάρντ.

Για κάποιους, η διαρροή έγινε από το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών, για να τορπιλίσει κάθε προσπάθεια των μετριοπαθών να βρουν τη χρυσή τομή έστω και με έναν οδικό χάρτη που, όπως είχαμε γράψει, θα απλωνόταν μέχρι το φθινόπωρο.

Τώρα οι σκληροπυρηνικοί κύκλοι αναθάρρησαν και βλέποντας ότι η ελληνική κυβέρνηση ικανοποιείται με τη γραπτή πολιτική δέσμευση και την αποσαφήνιση των βραχυπρόθεσμων μέτρων, επιδιώκουν η συζήτηση να τραβήξει -βάσει χρονοδιαγράμματος- πάντα ώστε να υπάρχει «ηρεμία» μέχρι το 2017 και αφού δουν πώς θα κλείσει ο προϋπολογισμός του 2016.

Επίσης, όπως είχαμε γράψει από την Παρασκευή, ο μηχανισμός έκτακτης ανάγκης είναι ακόμα προϊόν διαπραγμάτευσης (διόλου τυχαίο ότι έγινε γνωστό πως θα κατατεθεί ως τροπολογία στο σχετικό νομοσχέδιο), καθώς συνδέεται άμεσα με την επιλογή που θα γίνει για το χρέος. Αρκετές χώρες επιζητούν την υψηλή εποπτεία (surveillance) και μετά το 2018, ενώ δεν αποκλείουν την αναπροσαρμογή των Memoranda of Understanding που υπογράφηκαν το καλοκαίρι. Ήδη σε ανύποπτο χρόνο, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις το ανέφερε, αν και δεν το τοποθέτησε χρονικά.

Και ενώ ο κ. Ρέγκλινγκ «παλεύει» με την ιδέα ώστε το λεγόμενο «automatic reprofiling» του χρέους μετά το 2018 (που πρότεινε η Κομισιόν και αποδέχθηκε το ΔΝΤ αλλά απέρριψε η Γερμανία) να γίνει τώρα ημιαυτόματος μηχανισμός, ώστε πριν τεθεί σε εφαρμογή να έχει λόγο το Eurogroup, η απόφαση να μη διαταραχθούν τα «νερά» του Αιγαίου πάρθηκε την προηγούμενη εβδομάδα στην Ιταλία, μετά την απομάκρυνση Νταβούτογλου.

Έχουμε γράψει επανειλημμένως ότι αυτή τη στιγμή την ηγεσία της ΕΕ απασχολεί η έλλειψη διαύλου επικοινωνίας με τον Τούρκο πρόεδρο. Η συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας κρέμεται από μια κλωστή και κανείς στις Βρυξέλλες δεν είναι σε θέση να διαβλέψει τα επόμενα βήματα του κ. Ερντογάν. Σίγουρα ήταν μια μεγάλη ήττα τόσο της κ. Μέρκελ όσο και του κ. Γιούνκερ και του κ. Τουσκ, που επέλεξαν την πολιτική γραμμή «ό,τι θέλει η Τουρκία» προκειμένου να διασφαλίσουν τη συμφωνία για το προσφυγικό. Υποτίμησαν τον παράγοντα Ερντογάν και τώρα καλούνται να διαχειριστούν την πολιτική τους ήττα με αλλαγή πλεύσης και στρατηγικής που θα είναι πιο επιθετική -τουλάχιστον στην αρχή.

Ήδη η Γερμανίδα καγκελάριος άναψε φωτιές στην Άγκυρα, με την πρόθεσή της να αναγνωρίσει τη γενοκτονία των Αρμενίων πριν την επίσκεψή της στην Κωνσταντινούπολη την επόμενη εβδομάδα.

Ανώτερος κοινοτικός αξιωματούχος ανέφερε για τις σχέσεις ΕΕ -Τουρκίας: Αρκεί να τηρηθεί η χαμηλή εισροή των προσφύγων μέχρι τον Οκτώβριο, όταν θα εξεταστεί το θέμα της βίζας. Στην ερώτηση τι θα γίνει αν ο κ. Ερντογάν αποφασίσει να μην τηρήσει τη συμφωνία, η απάντηση που δόθηκε πρέπει να προβληματίσει πολύ το μέγαρο Μαξίμου: «Τότε θα γεμίσουμε με 10 Ειδομένες!».

Η απάντηση προκαλεί σοκ καθώς αυτό που υπονοεί ο αξιωματούχος είναι ότι το μέλλον του προσφυγικού όσον αφορά στη χώρα μας περνάει μέσα από τη στρατηγική που θα ακολουθήσει ο κ. Ερντογάν. Αυτό που προκαλεί επίσης τεράστια ερωτηματικά είναι ότι στην απάντηση η Ελλάδα εμφανίζεται περίπου ως «ενδιάμεσος κρίκος» μεταξύ ΕΕ και Τουρκίας αντί για πλήρες μέλος της ΕΕ.

Η ξαφνική, όπως είπαμε, αλλαγή πλεύσης για (έστω) προσωρινό κλείσιμο του ελληνικού θέματος, κυρίως λόγω του προσφυγικού, προμηνύει ένα καυτό καλοκαίρι αλλά και διάθεση εντός της ΕΕ ώστε η Ελλάδα να αισθάνεται ότι «κάτι πήρε» σε οικονομικό επίπεδο, για να υποχωρήσει σε τυχόν νέα «θέματα» που ενδέχεται να προκύψουν στο προσφυγικό.

Κάποιοι μάλιστα έχουν αρχίσει να προεξοφλούν την αποτυχία της συμφωνίας Ευρώπης-Τουρκίας αργά ή γρήγορα και να ανασύρουν πάλι από τα συρτάρια τους το θέμα διάλυσης της Σένγκεν και αναπροσαρμογή της σε μικρότερο, ευέλικτο σχήμα. Σε συνομιλία που είχαμε για το ενδεχόμενο αυτό με Γερμανό αξιωματούχο, μας ανέφερε ότι το baseline scenario είναι να αυξηθούν οι προσφυγικοί καταυλισμοί στην Ελλάδα και να αποκοπεί η ροή προς την Ευρώπη μέχρι να «τελειοποιηθεί» η ιδέα της μικρής Σένγκεν. Σε αυτή την περίπτωση, ανέφερε, δεν αποκλείεται να επανέλθουν στον Τύπο και τα σενάρια Grexit -τα οποία ο Β. Σόιμπλε δεν έχει ξεχάσει-, ως η μοναδική λύση μιας χώρας που χρειάζεται εσωτερική υποτίμηση.

Μέχρι τότε, οι υπουργοί Οικονομικών της G7 και οι κεντρικοί τραπεζίτες αναμένεται να μιλήσουν για το ελληνικό θέμα στις 21-22 Μαΐου στην Ιαπωνία, όμως οι αρχηγοί κρατών των G7 που θα συναντηθούν στις 26-27 Μαΐου έχουν διαμηνύσει ότι δεν θέλουν να ασχοληθούν με την Ελλάδα.

Με άλλα λόγια, το Eurogroup στις 24 Μαΐου πρέπει να κλείσει την αξιολόγηση και να παραθέσει μια πολιτική συμφωνία -οδικό χάρτη- για το χρέος. Όσο για τη δόση, οι Γερμανοί επιμένουν για το μαρτύριο της σταγόνας, έχοντας απέναντί τους τη Κομισιόν (που δεν έχει δικαίωμα ψήφου) και τη Γαλλία.

Πάντως άλλες χώρες που μπορεί να πληγούν από μια αλλαγής πλεύσης της Τουρκίας, όπως η Ιταλία, έχουν ήδη συμφωνήσει με την Κομισιόν όχι μόνο να ενισχυθούν με κονδύλια αλλά και να κατεβάσουν τις δαπάνες του προϋπολογισμού -σιωπηρά-, χωρίς επίπληξη ή επιβολή μέτρων.

Αυτό συμφωνήθηκε μεταξύ του Ιταλού πρωθυπουργού Ματέο Ρέντσι και του Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ σε διμερή συνάντηση την περασμένη εβδομάδα στη Ρώμη και όπως μαθαίνουμε και η Γαλλία απαλλάσσεται από τις προειδοποιήσεις της Κομισιόν, για πολιτικούς κυρίως λόγους.

Σήμερα το Κολέγιο των Επιτρόπων επέπληξε Ισπανία και Πορτογαλία, όμως -και πάλι- πολιτικοί λόγοι οδήγησαν σε μια «ήπια προσέγγιση» (πήραν ένα χρόνο παράτασης για να φέρουν το έλλειμμά τους κάτω από το 3%) ενώ αρχικά γινόταν λόγος για επιβολή προστίμων. Σε όλο αυτό το παζλ, η μοναδική χώρα που δέχεται σκληρή πίεση σε όλους τους τομείς παραμένει η Ελλάδα.