Οι «γκρίζες ζώνες» στις μελέτες για το ασφαλιστικό

Σημαντικές ελλείψεις και θολά σημεία περιλαμβάνει η μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής που συνοδεύει την ασφαλιστική μεταρρύθμιση, παρότι πρόκειται για την πρώτη μελέτη που κατατέθηκε ταυτόχρονα με ασφαλιστικό νομοσχέδιο στη Βουλή.

Αφενός, η μελέτη δεν περιλαμβάνει τα επικουρικά ταμεία, τα εφάπαξ, αλλά και τα ταμεία κύριας ασφάλισης των επιστημόνων (ΕΤΑΑ), των δημοσιογράφων (ΕΤΑΠ-ΜΜΕ) και των ναυτικών (ΝΑΤ).

Αφετέρου, οι εκτιμήσεις στηρίζονται σε στοιχεία με έτος βάσης το 2013, δηλαδή ΑΕΠ ύψους 187,9 δισ. ευρώ, έναντι ΑΕΠ 180 δισ. το 2015. Και μάλιστα, βάσει των προβολών, το ΑΕΠ αυτό το 2017 αυξάνεται κατά 1,59%, το 2018 κατά 2,38%, ο ρυθμός ανάπτυξης πέφτει στο 1,59% το 2019 και ανεβαίνει εκ νέου στο 2,03% το 2020.

Εντύπωση προκαλεί μάλιστα ότι στην αντίστοιχη "οικονομική μελέτη" που κατατέθηκε από το αρμόδιο υπουργείο Εργασίας στη Βουλή, παράλληλα με την "αναλογιστική μελέτη", για τα ίδια έτη, η αύξηση του ΑΕΠ είναι τελείως διαφορετική.

Συγκεκριμένα, στην οικονομική μελέτη που κατατέθηκε παράλληλα με την αναλογιστική μελέτη, στη Βουλή, το 2017 το ΑΕΠ αυξάνεται κατά 3,4%. Το 2018 η οικονομία εκτοξεύεται και ο ρυθμός ανάπτυξης φθάνει το 4,09%, για να ανέβει στο 4,24% το έτος 2019. Και μάλιστα, παρά τους υπεραισιόδοξους στόχους για ρυθμό ανάπτυξης πέριξ του 4% τα επόμενα χρόνια, η συνταξιοδοτική δαπάνη παραμένει τόσο υψηλή που θέτει σε κίνδυνο και το νέο ασφαλιστικό οικοδόμημα. Να σημειωθεί ότι στην αναλογιστική μελέτη της Εθνικής Αναλογιστικής Αρχής, το +4% επιτυγχάνεται ετησίως για το διάστημα 2030-2035.

Αλλά και οι βουλευτές της αντιπολίτευσης, κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων των ειδικών επιτροπών της Βουλής, έκαναν λόγο για μελέτη που είναι μεθοδολογικά λανθασμένη, χωρίς επαρκή τεκμηρίωση και δίχως εμπεριστατωμένα επιχειρήματα. Ακόμη και η αναφορά στην αξιολόγηση από το ILO δεν συνεπάγεται ότι ήταν θετική, υποστήριξε ο βουλευτής της ΝΔ και πρώην υφυπουργός Παιδείας Γ. Στύλιος, σημειώνοντας παράλληλα ότι σε ολόκληρη μελέτη δεν υπάρχει η προβολή της συνταξιοδοτικής δαπάνης ως ποσοστό του ΑΕΠ έως το 2060.

Να σημειωθεί επίσης ότι από τη μελέτη "εξαφανίζονται" οι περίπου 140.000 με 150.000 συνταξιούχοι σε αναμονή, που έχουν καταθέσει αίτηση συνταξιοδότησης και περιμένουν για χρόνια την έκδοση της σύνταξής τους.

Το δημογραφικό

Ταυτόχρονα, η μελέτη δείχνει τη δραματική και άκρως ανησυχητική δημογραφική εξέλιξη του πληθυσμού των συνταξιούχων της Ελλάδος στα τέσσερα μεγάλα ασφαλιστικά ταμεία της χώρας, σε σχέση με τους ασφαλισμένους.

Το 2016 η αναλογία συνταξιούχων/ασφαλισμένων εκτιμάται στο 0,63. Η σχέση αυτή βελτιώνεται κατά τι μέχρι το 2035 (0,55) και στη συνέχεια επιδεινώνεται αισθητά, για να ανέλθει σε 0,73 το σωτήριον έτος 2060. Την ίδια στιγμή ωστόσο, ο συνολικός αριθμός των συνταξιούχων το 2016 εκτιμάται σε 2,625 εκατομμύρια ανθρώπους, με τους αναλογιστές να επισημαίνουν ότι, όπως προαναφέρθηκε, δεν υπολογίζονται σε αυτούς οι περίπου 150.000 συνταξιούχοι σε αναμονή που έχουν καταθέσει αίτηση συνταξιοδότησης η οποία δεν έχει εκδοθεί. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι συγκεκριμένοι συνταξιούχοι "χάνονται" από το σύστημα, καθώς δεν εμφανίζονται ούτε τις επόμενες χρονιές.

Μάλιστα, παρά τη βελτίωση της αναλογίας συνταξιούχων/ασφαλισμένων που οφείλεται κυρίως στις παρεμβάσεις της κυβέρνησης κατά το περασμένο καλοκαίρι, με την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης έως και κατά 17 χρόνια, ο αριθμός των ασφαλισμένων αυξάνεται με πολύ αργό ρυθμό. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2016, όταν οι ασφαλισμένοι ανέρχονταν σε 4,159 εκατ. άτομα, έως το 2019, που υπολογίζονται να φθάνουν τα 4,218 εκατ. άτομα, η αύξηση είναι πολύ μικρή, κάτι λιγότερο από 60.000 ανθρώπους, καθώς η ανεργία θα παραμείνει σε δραματικά υψηλά επίπεδα.

Και βέβαια, ενδεικτικό του μεγέθους του δημογραφικού προβλήματος είναι το γεγονός ότι το μακρινό 2060, η απασχόληση θα μειωθεί περαιτέρω και ο αριθμός των ασφαλισμένων θα πέσει στα 3,813 εκατ. άτομα, έναντι 2,767 εκατ. συνταξιούχους, με αποτέλεσμα η αναλογία συνταξιούχων/ασφαλισμένων να εκτοξευθεί στο 0,73.