«Κόκκινη κάρτα» από την ΟΚΕ για το ασφαλιστικό

Αντίθετο με την κοινωνικοασφαλιστική λογική που οδηγεί συνταξιούχους οι οποίοι πλήρωναν υψηλές εισφορές σε δυσανάλογα χαμηλές συντάξεις σε σχέση με αυτούς που κατέβαλαν μικρότερα ποσά, χαρακτηρίζει το ασφαλιστικό νομοσχέδιο η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ). Σε μια σκληρή γνωμοδότηση, στην οποία παρά τα περί του αντιθέτου κυβερνητικά επιχειρήματα, επισημαίνεται ότι οι επίμαχες διατάξεις οδηγούν τελικά στη διάρρηξη της αλληλεγγύης των γενεών, η Επιτροπή υποστηρίζει ότι, τελικά, τα μέτρα του υπουργείου Εργασίας αποδομούν την ίδια την κοινωνική ασφάλιση.

Η ΟΚΕ χαρακτηρίζει το νομοσχέδιο φοροεισπρακτικό, με δημοσιονομικής υφής μέτρα, και εκτιμά ότι ενώ η επιβάρυνση σε συγκεκριμένες ομάδες ασφαλισμένων-φορολογούμενων φθάνει αθροιστικά το 55% με 56% του ακαθάριστου εισοδήματός τους, το αποτέλεσμά του θα είναι εξαιρετικά αμφίβολαο.

Διατυπώνει μάλιστα, οικονομικές, κοινωνικές αλλά και συνταγματικές ενστάσεις, αποδομώντας ακόμη και ιδεολογικά επιχειρήματα που χρησιμοποιεί ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος, όπως είναι ότι το νέο σύστημα λειτουργεί ως μηχανισμός αναδιανομής υπέρ των χαμηλών και μεσαίων στρωμάτων.

Σύμφωνα με την Επιτροπή, μέτρα που εξομοιώνουν την κοινωνική ασφάλιση, ως μηχανισμό αναδιανομής, με τη φορολογία δεν κάνουν τίποτε άλλο παρά να αποδομούν τον θεσμό της κοινωνικής ασφάλισης αντί να τον μεταρρυθμίζουν.

Η ΟΚΕ επισημαίνει εξαρχής ότι απουσιάζουν οι αναγκαίες και απαιτούμενες αναλογιστικές μελέτες και υπογραμμίζει την ανάγκη να ληφθεί υπόψη η νομολογία των ανωτάτων δικαστηρίων και ιδίως του Συμβουλίου Επικρατείας. Χαρακτηρίζει εσφαλμένη την εκτίμηση ότι το νομοσχέδιο πρέπει να προστατεύσει τους συνταξιούχους, καθώς οδηγεί στην υπέρμετρη επιβάρυνση των ασφαλισμένων και ξεκαθαρίζει την ανάγκη ισορροπίας μεταξύ της αλληλεγγύης (προστασίας των χαμηλών στρωμάτων) και της αναλογικότητας (προστασίας αυτών που συνεισέφεραν περισσότερα).

Αναλυτικά, η Επιτροπή εκτιμά ότι δημιουργείται ένας συνδυασμός διατάξεων ασφαλιστικής και φορολογικής φύσης που εάν εφαρμοσθούν, θα οδηγήσουν σε μια μεγάλη επιβάρυνση των ασφαλισμένων και φορολογουμένων, που αθροιστικά θα ανέλθει σε 55%-56% του ακαθάριστου εισοδήματος».

Μεγάλοι χαμένοι είναι το σύνολο όσων πολιτών σήμερα πληρώνουν φόρους και καταβάλλουν εισφορές, σε μια χώρα, μάλιστα, που σύμφωνα με την ΟΚΕ η ποιότητα των παρεχόμενων κρατικών και κοινωνικών υπηρεσιών είναι πολύ χαμηλή. Μάλιστα, η επιτροπή θεωρεί ότι είναι «εξαιρετικά αμφίβολο εάν θα επιτευχθούν και τα εισπρακτικά αποτελέσματα που προσδοκώνται από το νομοθέτη, αφού η όλη αυτή εξέλιξη θα εντείνει την τάση 
αναζήτησης εναλλακτικών λύσεων προς αποφυγή των επιβαρύνσεων, όπως η μεταφορά της επαγγελματικής δραστηριότητας (πραγματική ή όχι) εκτός Ελλάδος».

Η ΟΚΕ θεωρεί ότι ενώ το νομοσχέδιο έχει ως κύριο στόχο την αντιμετώπιση ενός άμεσου δημοσιονομικού στόχου (εξοικονόμηση 1% του ΑΕΠ), επιχειρεί να μεταβάλει όλες τις βασικές σταθερές του ασφαλιστικού συστήματος στο όνομα μιας μεταρρύθμισης "αμφίβολης αποτελεσματικότητας και διατηρησιμότητας".

Το επιχείρημα του υπουργείου Εργασίας ότι προστατεύονται οι χαμηλές συντάξεις αποδομείται από την Επιτροπή με την παρατήρηση ότι το διάστημα 1960-2008 ήταν για την Ελλάδα μια περίοδος υψηλής απασχόλησης και μεγάλης ανάπτυξης και κατά συνέπεια «οι χαμηλές συντάξεις που αφορούν σε λίγα χρόνια ασφάλισης στη διάρκεια αυτής της περιόδου συνδέονται συνήθως με πολλά έτη άδηλης απασχόλησης».

Αντίθετα, η ΟΚΕ επισημαίνει ότι όσοι βγουν στη σύνταξη μετά το 2020 ή το 2030 και οι οποίοι είναι ακριβώς αυτοί που τιμωρούνται με τις ρυθμίσεις για τον υπολογισμό των συντάξεων στο μέλλον "θα έχουν μεγάλα κενά στον χρόνο ασφάλισής τους όχι λόγω άδηλης απασχόλησης αλλά λόγω της έλλειψης απασχόλησης". 


Στο σκέλος των εισφορών γίνεται λόγος για ρυθμίσεις που "καταδεικνύουν σύγχυση μεταξύ της έννοιας της εισφοράς-ασφάλισης και του φόρου-πρόνοιας", ενώ ιδιαίτερα επικριτική εμφανίζεται η ΟΚΕ και για τις εκπτώσεις στις εισφορές για τους νέους επιστήμονες, καθώς τελικά αποδεικνύονται "οιονεί δάνεια".

Η Επιτροπή επισημαίνει ότι είναι "η πρώτη φορά στην ιστορία της κοινωνικής πολιτικής στη χώρα μας που μια εύλογη ευνοϊκή ρύθμιση για μια ευάλωτη κατηγορία πληθυσμού, όπως οι νέοι επαγγελματίες, δίδεται ουσιαστικά υπό τη μορφή οιονεί δανείου και όχι με τη μορφή μιας πάγιας ρύθμισης". Για τη δημιουργία του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, η ΟΚΕ εκτιμά ότι θα δημιουργήσει τεράστια διοικητικά και νομικά ζητήματα, θα χρειαστεί πολυετής περίοδος προσαρμογής και κυρίως θα πολλαπλασιασθεί ο χρόνος απονομής των συντάξεων.