Ποιοι και πόσο πληρώνουν το λογαριασμό του ασφαλιστικού

Σε ένα εγχείρημα με αμφίβολο αποτέλεσμα, την αύξηση των εσόδων της κοινωνικής ασφάλισης μέσω της υπέρμετρης επιβάρυνσης των ασφαλισμένων, κυρίως των αυτοαπασχολούμενων με σχετικά ψηλά εισοδήματα, των διπλά απασχολούμενων ανεξάρτητα από το εισόδημα και των δημοσίων υπαλλήλων, στηρίζεται το νέο ασφαλιστικό μοντέλο που προωθεί η κυβέρνηση. 

Παράλληλα, επιβάλλει μια ιδιότυπη αναδιανομή εντός του ασφαλιστικού συστήματος, με τους ίδιους που καλούνται να πληρώσουν υψηλές εισφορές να οδηγούνται σε χαμηλότερες συντάξεις, μέσω των νέων ποσοστών αναπλήρωσης. Και το μόνο που πετυχαίνει είναι να «προστατευθούν» και εντέλει να διατηρηθούν στα ήδη πολύ χαμηλά επίπεδα, οι συντάξεις όσων εργάστηκαν για λίγα χρόνια με χαμηλό εισόδημα.

Μάλιστα, αν και η αδικία είναι κατάφωρη κατά των νυν ασφαλισμένων, μείωση εισοδημάτων θα υποστεί και μια μεγάλη ομάδα νυν συνταξιούχων. Πρόκειται για αυτούς που παίρνουν πολύ υψηλές συντάξεις, κυρίως επικουρικές αλλά και για εκείνους που αντιστοιχούν στο 20% των δικαιούχων του ΕΚΑΣ που θα κοπεί.

Οι ανατροπές είναι σαρωτικές και αγγίζουν εκατομμύρια ασφαλισμένους και συνταξιούχους. Μεγάλοι χαμένοι μπορεί να θεωρηθούν, οι υψηλόμισθοι, οι δημόσιοι υπάλληλοι – κυρίως τα ειδικά μισθολόγια – που χάνουν και ως εργαζόμενοι από την αύξηση εισφορών και τη μείωση των μελλοντικών τους συντάξεων, αλλά και ως συνταξιούχοι εξαιτίας των περικοπών στο μέρισμα, το εφάπαξ και τις πολλαπλές συντάξεις καθώς και οι ένστολοι.

Στους χαμένους μπαίνουν και οι ελευθεροεπαγγελματίες και οι αγρότες με εισοδήματα άνω των 24.000 ευρώ, ενώ σημαντικό μέρος της... αύξησης της εισπραξιμότητας θα αναζητηθεί από τους εργαζόμενους με “μπλοκάκι” και απ’ όσους έχουν διπλή απασχόληση. Βέβαια, οι ειδικοί κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου επισημαίνοντας ότι πρόκειται για δύσκολο να επιτευχθεί εγχείρημα, καθώς εκτιμούν ότι θα επιφέρει το ανάποδο αποτέλεσμα, ήτοι να μην πληρώνουν ούτε αυτοί που σήμερα καταβάλλουν, με μεγάλη δυσκολία, εισφορές.

Με βάση το νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων, μεγάλοι χαμένοι θεωρούνται οι υψηλόμισθοι, όσοι φεύγουν με μέσες αποδοχές και λιγότερα από 20 χρόνια ή περισσότερα από 30 και οι χαμηλόμισθοι που φεύγουν με 15ετία.

Χαμένοι και όσοι αποχωρούν με 15-20 χρόνια και μικρούς μισθούς λόγω «κουτσουρεμένης» εθνικής σύνταξης και αναπλήρωσης στο 11,55% του μισθού. Μεγάλες απώλειες θα έχουν και οι νέοι συνταξιούχοι αναπηρίας με ποσοστό 67% έως 79%.

Όσο για τους ήδη συνταξιούχους, όσοι εισπράττουν από κύρια και επικουρική σύνταξη πάνω από 1.300 ευρώ μεικτά και 1.170 καθαρά πέφτουν στο δίχτυ των περικοπών. Πλήττονται κυρίως ασφαλισμένοι που έφυγαν με υψηλά ποσοστά αναπλήρωσης, τραπεζουπάλληλοι, ναυτικοί και τουριστικοί πράκτορες, εμπορουπάλληλοι, εργαζόμενοι σε ΔΕΚΟ, μισθωτοί που συνταξιοδοτήθηκαν μετά το 2005.

Στους χαμένους συγκαταλέγονται και όσοι συνταξιούχοι εισπράττουν πάνω από μια κύρια σύνταξη αφού από 1/7/2016 η εισφορά υπέρ υγείας 6% θα υπολογίζεται στο άθροισμα των κύριων συντάξεων, αλλά και οι συνταξιούχοι λόγω γήρατος που εργάζονται και είναι άνω των 55 καθώς χάνουν το 60% των μεικτών συντάξεων για όσο χρόνο δουλεύουν.

Μεγάλες περικοπές, μεσοσταθμικά στο 32% που θα αγγίξουν ακόμη και το 50% για τους «παλιούς», έρχονται με τον επανυπολογισμό του μερίσματος για 280.000 συνταξιούχους δημοσίους υπαλλήλους.

Ψαλίδι 12%-15% έρχεται για το εφάπαξ σε δημόσιο και ιδιωτικο τομέα επιπλέον των μνημονιακών περικοπών (38,14% στους παλαιούς), ενώ στους 120.000 εκτιμούνται οι συνταξιούχοι που θα χάσουν φέτος το ΕΚΑΣ. Στα θύματα του νέου ασφαλιστικού πρέπει να υπολογισθούν και οι δικαιούχοι νέων συντάξεων χηρείας.

Στο πεδίο των εισφορών, η πλέον υπέρμετρη επιβάρυνση αφορά τους ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους καθώς και τους αγρότες με υψηλά εισοδήματα. Διπλές εισφορές ακόμη και για την υγεία θα πληρώνουν οι εργαζόμενοι που ασφαλίζονται ως μισθωτοί και αυτοαπασχολούμενοι («μπλοκάκια»).

Οι κερδισμένοι και η ρήτρα δαπανών

Από το νέο τρόπο υπολογισμού των συντάξεων, μόνοι κερδισμένοι θεωρούνται οι νυν ασφαλισμένοι στο ΙΚΑ με αποδοχές πέριξ των 1.000 ευρώ και 20 με 25 χρόνια ασφάλισης, καθώς και οι χαμηλόμισθοι με πάνω από 20 χρόνια ασφάλισης.

Όλοι οι υπόλοιποι, σύμφωνα με το νέο υπολογισμό των συντάξεων θα υποστούν από μικρές έως πολύ μεγαλύτερες μειώσεις.

Και βέβαια, το νέο ασφαλιστικό (όπως και αυτό του 2010) περιλαμβάνει ρήτρα δαπανών, καθώς ανά τριετία, αρχής γενομένης από το 2017, θα διενεργούνται αναλογιστικές μελέτες και αν οι δαπάνες ξεπερνούν το +2,5% από τις αντίστοιχες δαπάνες, ως ποσοστό του ΑΕΠ, του 2009, θα γίνονται οι αναγκαίες "προσαρμογές".

Στην πράξη, θα πρέπει οι συνταξιοδοτικές δαπάνες να μην ξεπερνούν κατ' έτος το 16% του ΑΕΠ.