Τα μυστικά του ασφαλιστικού νομοσχεδίου

Έτοιμο είναι το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας με το οποίο αλλάζει άρδην το τοπίο στην κοινωνική ασφάλιση της χώρας, με τον Γ. Κατρούγκαλο να δηλώνει αποφασισμένος να το καταθέσει εντός της εβδομάδας στη Βουλή.

Η αρχή έγινε με την κατάθεση του σχετικού σχεδίου στο Ελεγκτικό Συνέδριο, καθώς στο τελικό σχέδιο συμπεριλαμβάνονται και οι διατάξεις για το δημόσιο, προκειμένου οι αλλαγές να αφορούν στο σύνολό τους τους ασφαλισμένους ιδιωτικού και δημόσιου τομέα.

Ήδη οι διατάξεις για το δημόσιο έχουν διαρρεύσει, σε μια προσπάθεια αφενός να φανεί ο βαθμός... ετοιμότητας της κυβέρνησης, αφετέρου να καταγραφεί προς τους εκπροσώπους των θεσμών που αναμένονται εκ νέου στην Αθήνα ότι η κυβέρνηση είναι αποφασισμένη να κάνει πράξη αυτό που εξήγγειλε την περασμένη Τρίτη κι ενώ είχε διαφανεί το αδιέξοδο με τους δανειστές: ότι θα προχωρήσει στην κατάθεση των δύο σχεδίων νόμου, του ασφαλιστικού και του φορολογικού, ανεξάρτητα από το εάν υπάρξει συμφωνία με τους θεσμούς ή όχι.

Μάλιστα όπως στο φορολογικό φαίνεται πως η κυβέρνηση έχει θέσει τη βαθιά κόκκινη γραμμή της στο θέμα του αφορολόγητου, έτσι και στο ασφαλιστικό εμφανίζεται αποφασισμένη να μην "υποχωρήσει" σε μεγαλύτερες μειώσεις στις επικουρικές. Ήδη, στο τελικό σχέδιο που έχει καταθέσει στους επικεφαλής των θεσμών προβλέπονται μειώσεις της τάξης των 300 εκατ. ευρώ, οι οποίες θα επιτευχθούν μέσω του επανυπολογισμού των επικουρικών συντάξεων.

Μάλιστα, πηγές από το υπουργείο Εργασίας υποστήριζαν ότι η προστασία των συνταξιούχων μπορεί να είναι και πάνω από τα 1.300 ευρώ (μεικτά εισοδήματα από κύριες και επικουρικές συντάξεις).

Στο "μείγμα" μέτρων που περιλαμβάνει η ελληνική πρόταση παραμένει ισχυρή η 3ετής αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών από 3% σε 4% για τους εργοδότες και από 3% σε 3,5% για τους εργαζόμενους, ενώ έχουν γίνει επεξεργασίες και για άλλα σενάρια, όπως η αύξηση των εισφορών για εργαζόμενους και εργοδότες συνολικά κατά 1 μονάδα το διάστημα 2016-2018 και κατά 0,5 της μονάδας για το διάστημα 2019-2021.

Παράλληλα, και εφόσον το ενιαίο υπερ-επικουρικό ΕΤΕΑ εξακολουθεί να έχει έλλειμμα, η ελληνική πλευρά επιμένει στη χρήση μέρους της περιουσίας του Ταμείου, η οποία ανέρχεται σε περίπου 2,5 δισ. ευρώ.

Οι περικοπές στις επικουρικές συντάξεις αναμένεται να φτάσουν περίπου τα 300 εκατ. ευρώ, ενώ σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας θα θιγεί μόνο το 10% από το σύνολο των συνταξιούχων, περίπου 260.000 άτομα. Οι περικοπές θα γίνουν μέσω του επανυπολογισμού όλων των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων, με τον νέο τρόπο που θα προβλέπεται στο σχέδιο νόμου. Ειδικοί εκτιμούν ότι ο νέος συντελεστής 0,45% κατ' έτος οδηγεί σε αναπλήρωση 18% του συντάξιμου μισθού για 40 έτη ασφάλισης. Το «ψαλίδι» θα γλιτώσουν μόνον όσοι εισπράττουν άθροισμα κύριας και επικουρικής 1.300 ευρώ μεικτό ποσό, όπως αυτό έχει διαμορφωθεί μετά τις προηγούμενες μνημονιακές περικοπές.

Με την επάνοδο των εκπροσώπων του κουαρτέτου των δανειστών στην Αθήνα, οι δύο πλευρές αναμένεται να πιάσουν το νήμα από εκεί που το είχαν αφήσει, καθώς κατά την κρίσιμη αλλά και άκαρπη συνάντηση της περασμένης Δευτέρας, η ηγεσία του υπουργείου Εργασίας αλλά και οι εκπρόσωποι των δανειστών κατάφεραν να διανύσουν σημαντική απόσταση από αυτή που τους χώριζε. "Αν υπήρχε λίγος χρόνος ακόμη, θα είχαμε καταλήξει σε συμφωνία", δήλωσε χαρακτηριστικά ο κ. Κατρούγκαλος.

Σε αυτό συνέβαλε μια σειρά από μέτρα που προτάθηκαν ή συμφωνήθηκαν, όπως είναι η μεγαλύτερη μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης για το ΕΚΑΣ, εντός του 2017, η αποδοχή της πρότασης για θεσμοθέτηση ορίου ηλικίας τα 55 για την καταβολή της σύνταξης θανάτου αλλά και η κατάργηση των προσαυξήσεων στις συντάξεις μέσω των οικογενειακών επιδομάτων που δίνονται σε ανήλικα τέκνα (η παροχή θα «περάσει» στις προνοιακές και θα καταβάλλεται πιθανότατα μέσω ΟΑΕΔ). Εφόσον κλειστεί το νέο ραντεβού με τους θεσμούς, το υπουργείο Εργασίας θα παρουσιάσει την πλήρη κοστολόγηση των συγκεκριμένων μέτρων, τα οποία μαζί με τη νέα κλίμακα των ποσοστών αναπλήρωσης που έχει ήδη κλειδώσει εκτιμάται ότι οδηγούν σε δημοσιονομική προσαρμογή μεγαλύτερη από αυτήν για την οποία έχει δεσμευθεί η κυβέρνηση, μέσω του 3ου Μνημονίου.

Για τον λόγο αυτό άλλωστε, οι εκπρόσωποι των ευρωπαϊκών θεσμών εμφανίζονται περισσότερο διαλλακτικοί στο ενδεχόμενο μιας μικρής αύξησης των εισφορών, ενώ και από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο εκτιμούν ότι το ασφαλιστικό δεν θα είναι το θέμα που θα μπλοκάρει τη συμφωνία.

Το ΔΝΤ μάλιστα, αν και δεν έχει "πειστεί" και για το θέμα της "προσωπικής διαφοράς και τον επανυπολογισμό των συντάξεων, δεν φαίνεται να ζητεί μείωση των ήδη καταβαλλόμενων κύριων συντάξεων.

Οι οποίες, σύμφωνα με τον σχεδιασμό, θα επανυπολογισθούν έως το τέλος του 2017 με βάση τον συντάξιμο μισθό που περιλαμβάνεται στην απόφαση συνταξιοδότησης, καθώς δεν υπάρχουν στοιχεία για το σύνολο του εργάσιμου βίου. Αλλά και για τις νέες συντάξεις και έως ότου υπάρξουν πλήρη διαθέσιμα στοιχεία, ο υπολογισμός της ανταποδοτικής σύνταξης θα γίνεται με βάση τους μισθούς - εισοδήματα της τελευταίας 15ετίας ή τουλάχιστον 10ετίας.

«Κλειδωμένες» θεωρούνται οι μειώσεις σε εφάπαξ κατά 10% με 15% καθώς και τα μερίσματα του Μετοχικού Ταμείου Πολιτικών Υπαλλήλων κατά τουλάχιστον 32%, ενώ μεγάλες είναι οι ανατροπές για το σύνολο των ασφαλισμένων στον τομέα των εισφορών.

Μεγάλες είναι οι ανατροπές που θα υπάρξουν και στο θέμα των εισφορών, για το σύνολο των ασφαλισμένων πλην ΙΚΑ, καθώς το επίμαχο σχέδιο νόμου επιβάλλει ενιαία ποσοστά, με μια μικρή μόνο, μεταβατική περίοδο.