Ασφαλιστικό: Πού θα κριθεί η μάχη των περικοπών

Σαφή τρόπο εξομάλυνσης των ελλειμμάτων στα ταμεία που δεν χρηματοδοτούνται από το κράτος, ήτοι μόνιμο μηχανισμό περικοπών σε επικουρικές, εφάπαξ και μερίσματα, ζητούν από το υπουργείο Εργασίας οι εκπρόσωποι των θεσμών.

Με την κυβέρνηση να ελπίζει ότι, μετά την ολοκλήρωση του σημερινού Eurogroup, η εικόνα για το πότε θα επιστρέψουν οι επικεφαλής των δανειστών θα είναι πιο ξεκάθαρη, στο υπουργείο Εργασίας προετοιμάζουν και τις τελευταίες μελέτες, προκειμένου η πολιτική ηγεσία να είναι έτοιμη για την έναρξη των διαπραγματεύσεων.

Σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, η μεγάλη μάχη θα δοθεί στον επανυπολογισμό των ήδη καταβαλλόμενων συντάξεων, τον τρόπο και κυρίως τον χρόνο «εξαργύρωσης» της προσωπικής διαφοράς, είτε αυτή είναι υπέρ του ασφαλισμένου, είτε πιθανότερα είναι υπέρ του δημοσίου.

Οι μελέτες για κύριες και επικουρικές συντάξεις έδειξαν έλλειμμα άνω του 1,3 δισ. ευρώ και οι πιστωτές, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, ζητούν να προβλεφθεί στο σχέδιο νόμου ο τρόπος αλλά και ο χρόνος εξομάλυνσης των ελλειμμάτων.

Στο θέμα των κύριων συντάξεων, μέχρι και σήμερα, με εξαίρεση το ανώτατο πλαφόν, παραμένει από την κυβέρνηση ως κόκκινη γραμμή η προστασία των ήδη καταβαλλόμενων παροχών από ταμεία κύριας ασφάλισης.

Στο σχέδιο του υπουργού Εργασίας Γιώργου Κατρούγκαλου προβλέπεται πως όλες οι καταβαλλόμενες κύριες συντάξεις θα επανυπολογιστούν, σύμφωνα με τα όσα προβλέπονται για τους νέους συνταξιούχους (εθνική σύνταξη στα 384 ευρώ και ανταποδοτική σύνταξη με μικρότερα και κλιμακωτά ποσοστά αναπλήρωσης) και μέχρι την ολοκλήρωση του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής, δηλαδή μέχρι το 2018, θα συνεχίσουν να καταβάλλονται στο σημερινό ύψος, με διατήρηση του επιπλέον ποσού ως «προσωπική διαφορά».

Η διαφορά θα αρχίσει να απομειώνεται από το 2019, και πάλι, όμως, όχι με περικοπές, όπως υποστηρίζει η κυβέρνηση, αλλά με «πάγωμα» των συντάξεων στο σημερινό τους ύψος, χωρίς την καταβολή των αυξήσεων που θα πρέπει από τότε να δίνονται στους συνταξιούχους σύμφωνα με τις προβολές για το ΑΕΠ.

Η διαπραγμάτευση για το ύψος του δημοσιονομικού κενού θα κρίνει και την τύχη της παραπάνω διάταξης, καθώς οι δανειστές πιέζουν ώστε η προσωπική διαφορά να κοπεί από το 2016. Σύμφωνα δε με τις μελέτες που διαθέτει το υπουργείο Εργασίας και έχει καταθέσει και στους θεσμούς, πρόκειται για περικοπές της τάξης του 1 δισ. ευρώ, που αφορούν περίπου 750.000 ήδη συνταξιούχους, κυρίως των λεγόμενων «ευγενών ταμείων» των πρώην ΔΕΚΟ και των Τραπεζών, του πρώην ΤΕΒΕ καθώς και του δημοσίου.

Κρίσιμη «μάχη» αναμένεται να δοθεί και για τις επικουρικές συντάξεις, τα εφάπαξ και τα μερίσματα που από φέτος κιόλας εμφανίζονται «ελλείμματα», καθώς κρίνεται αναγκαία η θεσμοθέτηση ενός μόνιμου μηχανισμού περικοπής τους.

Καθ' όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων σε τεχνικό επίπεδο, οι εκπρόσωποι των δανειστών ζητούν από την ελληνική πλευρά συνεχή ροή με νέα στοιχεία, που φωτογραφίζουν μειώσεις. Άλλωστε, έχουν στα χέρια τους τις μελέτες που δείχνουν ελλείμματα, τα οποία πρέπει να καλυφθούν με περικοπές, καθώς η περιουσία των εν λόγω ταμείων δεν φθάνει για να καλύψει τις συνεχώς αυξανόμενες, τουλάχιστον έως το 2019-2020, μελλοντικές ανάγκες για πληρωμή συντάξεων.

Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο το ΕΤΕΑ και μόνο για το 2016, εκτιμάται ότι θα έχει έλλειμμα της τάξης των 600 εκατ. ευρώ και μόνο μέσω της εκποίησης μέρους της περιουσίας περιορίζεται στα 400 εκατ. ευρώ. Συνεπώς, ακόμη κι αν τελικά -πράγμα που θεωρείται πιθανό- υπάρξει συμφωνία για αύξηση των εισφορών κατά 1 μονάδα, απαιτούνται περικοπές στις ήδη καταβαλλόμενες επικουρικές συντάξεις, εντός του 2016.

Κατά το επικρατέστερο σενάριο, στο στόχαστρο μπαίνουν οι επικουρικές άνω των 170 ευρώ, με περικοπές που μεσοσταθμικά εκτιμώνται στο 6% με 7% και αφορά περίπου 715.000 δικαιούχους. Από το «ψαλίδι» φαίνεται πως γλιτώνουν 358.000 που εισπράττουν μέχρι 170 ευρώ επικουρική. Μεγάλοι χαμένοι είναι 86.000 που παίρνουν πάνω από 400 ευρώ, καθώς αναμένεται να υποστούν μεγαλύτερες απώλειες.

Αλλά και στην περίπτωση των ταμείων εφάπαξ, απαιτείται ένας μόνιμος τρόπος κάλυψης των ελλειμμάτων, ήτοι μηχανισμός περικοπών σε περίπτωση αρνητικού ισοζυγίου εσόδων - εξόδων.

Ήδη, το υπουργείο Εργασίας ζήτησε την πραγματοποίηση αναλογιστικών μελετών από τις διοικήσεις των ταμείων που δίνουν εφάπαξ παροχές, με κυριότερο το Ταμείο Πρόνοιας Δημοσίων Υπαλλήλων. Βάσει των σεναρίων που πρέπει να περιλαμβάνονται στις μελέτες, οι περικοπές εκτιμώνται σε περίπου 20% με 30%. Μάλιστα, ο αρμόδιος υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος υποστήριξε ότι αμέσως μετά την ψήφιση της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης από τη Βουλή, την οποία μάλιστα εκτίμησε εντός του Μαρτίου, θα ξεκινήσει και η πληρωμή των εφάπαξ στους πάνω από 60.000 δικαιούχους που αναμένουν από το Φθινόπωρο του 2013 στη λίστα αναμονής.

Περικοπές που μπορεί να αγγίζουν και το 50% αναμένεται να υποστούν εντός του τρέχοντος έτους οι δικαιούχοι μερίσματος από το Μετοχικό Ταμείο Πολιτικών Υπαλλήλων.

Μειώσεις έρχονται και σε περίπου 55.000 πολυσυνταξιούχους και υψηλοσυνταξιούχους, καθώς ήδη το σχέδιο Κατρούγκαλου προβλέπει περικοπές στο ανώτατο πλαφόν συντάξεων είτε από μία κύρια, είτε από πολλαπλές συντάξεις, ενώ δεν αποκλείεται και περαιτέρω μείωση, για να επιτευχθεί ο στόχος της δημοσιονομικής προσαρμογής.