Στις «χρυσές» εφεδρείες ψάχνει αντίδοτα ο τουρισμός

Τις ανακατατάξεις που συντελούνται στον ελληνικό τουρισμό στα χρόνια της κρίσης αποτυπώνει πρόσφατη μελέτη στελεχών της Τράπεζας της Ελλάδας. Από τα στοιχεία που περιλαμβάνονται σε αυτήν, ωστόσο, αναδύεται το πολλαπλό στοίχημα που προκύπτει για τον τουρισμό φέτος, εξαιτίας των ανεξέλεγκτων διαστάσεων που τείνει να προσλάβει το προσφυγικό. Με ορατές, ήδη, τις επιπτώσεις στις τουριστικές κρατήσεις για νησιά του Αιγαίου όπως η Λέσβος, η Χίος, η Κως και η Σάμος.

Ένα στοίχημα που συνδέεται άμεσα με το τουριστικό ρεύμα από γειτονικές αγορές όπως της Τουρκίας και άλλων Βαλκανικών χωρών. Αγορές από τις οποίες οι τουρίστες φθάνουν κυρίως οδικώς στην Ελλάδα. Με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται, συνυπολογίζοντας την κατάσταση σε βασικές πύλες εισόδου της χώρας στα βόρεια σύνορά της.

Τη μελέτη υπογράφουν τα στελέχη της ΤτΕ Ευαγγελία Κασιμάτη και Δημήτριος Σιδέρης κι έχει τίτλο: «Προς ένα νέο πρότυπο ανάπτυξης στον τουρισμό: διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις και τουριστικό προϊόν στην Ελλάδα την περίοδο της κρίσης (2008-2014)».

Η χρονιά αναμένεται να κριθεί από το τελικό «ισοζύγιο» που θα διαμορφωθεί μεταξύ επισκεπτών από τις «παραδοσιακές» ευρωπαϊκές αγορές και τις νέες, ανερχόμενες «δεξαμενές» πελατείας του ελληνικού τουρισμού.

Όπως προκύπτει από τη μελέτη, στη δεκαετία 2005-2014 των μερίδιο των τουριστών από την Ευρώπη που φθάνουν στη χώρα μας αυξήθηκε από 81% σε 85%.

Η στενή εξάρτηση του ελληνικού τουρισμού από την Ε.Ε. αποτυπώνεται στο γεγονός ότι από τα 18,8 εκατ. Ευρωπαίων επισκεπτών, το 74% προερχόταν από την ΕΕ-28, ενώ οι χώρες της Ευρωζώνης αντιπροσώπευαν το 44%.

Τα τελευταία χρόνια, ωστόσο, άλλαξε η κατάταξη των χωρών που αποτελούν τις σημαντικότερες αγορές του ελληνικού τουρισμού. Ως αποτέλεσμα και της απλοποίησης των διαδικασιών χορήγησης βίζας, όπως αναφέρεται στη μελέτη.

Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο παραμένουν οι κύριες αγορές. Την τελευταία πενταετία, ωστόσο, οι επισκέπτες από τη Ρωσία, την Τουρκία και άλλες Βαλκανικές χώρες, υπερκάλυψαν την κάμψη που είχε καταγραφεί από αγορές όπως η Ισπανία, η Αυστρία και η Κύπρος για τον ελληνικό τουρισμό.

Είναι χαρακτηριστικό, όπως αναφέρεται στη μελέτη, πως στην περίοδο 2011-2014 η μέση ετήσια αύξηση επισκεπτών από τη Ρωσία ήταν 32,3%, ενώ από την Τουρκία 15,7%.

Το 2009 το 50% των ξένων επισκεπτών στην Ελλάδα προερχόταν από μια ομάδα έξι αγορών την οποία αποτελούσαν οι Γερμανία, Ην. Βασίλειο, Γαλλία, Ιταλία, Ολλανδία και ΗΠΑ.

Το 2014 η ομάδα των «έξι» είχε αλλάξει και αποτελούνταν από τη Γερμανία, το Ην. Βασίλειο, τη Γαλλία, τη Ρωσία, την Ιταλία και την Τουρκία. Ρωσία και Τουρκία, δηλαδή, «πέταξαν» εκτός εξάδας την Ολλανδία και τις ΗΠΑ.

Οι συντάκτες της μελέτης αποδίδουν την αύξηση της τουριστικής κίνησης από Ρωσία και Τουρκία στις θετικές οικονομικές εξελίξεις στις συγκεκριμένες χώρες εκείνη την περίοδο και, πιθανώς, στην απλοποίηση των διαδικασιών χορήγησης βίζας.

Το ειδικό βάρος που απέκτησαν στον ελληνικό τουρισμό οι τουρίστες από τη Ρωσία και την Τουρκία αποτυπώνεται στο γεγονός ότι μαζί με τους επισκέπτες από τις ΗΠΑ ήταν εκείνοι με τις υψηλότερες δαπάνες ανά διανυκτέρευση.

Όμως, ήδη, τα δεδομένα άλλαξαν και πάλι από το 2015, με αποτέλεσμα η Ελλάδα να χάσει τα 3/4 της μεγαλύτερης νέας αγοράς της (Ρωσία). Χάνοντας μαζί εισπράξεις άνω των 700 εκατ. ευρώ.

Την ίδια στιγμή, η ραγδαία ανερχόμενη αγορά της Τουρκίας αποτελεί αίνιγμα για φέτος, εξαιτίας των εξελίξεων στο προσφυγικό αλλά και την άμεση εμπλοκή της Τουρκίας στην εμπόλεμη ζώνη της Συρίας. Επιπλέον, οι πρόσφατες τρομοκρατικές επιθέσεις επιδεινώνουν την ατμόσφαιρα στη γειτονική χώρα.

Ακόμη, ο οδικός τουρισμός από χώρες των Βαλκανίων, όπως η Σερβία, βρίσκεται στον αέρα, καθώς αυτήν τη στιγμή παραμένουν κλειστά τόσο τα σύνορα της πΓΔΜ όσο και της Σερβίας. Ήδη, ξενοδόχοι της Βόρειας Ελλάδας εκφράζουν φόβους ότι απειλούνται σοβαρά οι κρατήσεις που έχουν γίνει για την περίοδο του Πάσχα από τα Βαλκάνια.

Ταυτόχρονα, η μέση δαπάνη των ξένων επισκεπτών ανά διανυκτέρευση αναμένεται να μειωθεί ακόμα περισσότερο φέτος, καθώς οι Έλληνες ξενοδόχοι παρατείνουν τουλάχιστον μέχρι το τέλος Απριλίου την περίοδο εκπτώσεων για προκρατήσεις (early bookings).

Μένει να φανεί αν ο ελληνικός τουρισμός έχει, στο μεταξύ, δημιουργήσει κι άλλες αγορές-«εφεδρείες» που θα μπορέσουν να καλύψουν τις όποιες απώλειες από τις γερμανόφωνες χώρες και τις άλλες ευρωπαϊκές αγορές.

Προς το παρόν ο αγγλοσαξονικός άξονας (ΗΠΑ, Ην. Βασίλειο) δείχνει να αποτελεί ασφαλή βάση για τον ελληνικό τουρισμό.

Κάποιες πληροφορίες φέρνουν τους Πολωνούς και τους Ρουμάνους να θέτουν υποψηφιότητα να πάρουν τη σκυτάλη από τους Ρώσους, καταγράφοντας σημαντική άνοδο φέτος. Αν σε αυτούς προστεθούν και περισσότεροι Ισραηλινοί (εγκατέλειψαν την Τουρκία τα τελευταία χρόνια) και οι... κελεμπίες από τον Περσικό Κόλπο, τότε ίσως οι επιδόσεις του ελληνικού τουρισμού αποτελέσουν μια ακόμα ευχάριστη έκπληξη.