Ασφαλιστικό: Τα υπέρ, τα κατά και οι γκρίζες ζώνες

Την έλλειψη μετρήσιμων αναλογιστικών στοιχείων που θα αποδείξουν εάν το προτεινόμενο ασφαλιστικό σύστημα, που βρίσκεται ήδη στο μικροσκόπιο των θεσμών, οδηγεί σε ένα βιώσιμο σύστημα, παράλληλα με μια σειρά αρνητικών αλλά και γκρίζων στοιχείων, όπως η δημιουργία αντικινήτρων ασφάλισης, η εισαγωγή μικρότερων συντάξεων και μάλιστα μετά την καταβολή σημαντικά υψηλότερων εισφορών, αλλά και η πρόβλεψη για 60 υπουργικές αποφάσεις μέσω των οποίων θα διευθετηθούν σημαντικά θέματα, επισημαίνουν στο Euro2day.gr δύο διακεκριμένα στελέχη της κοινωνικής ασφάλισης.

Τις τελευταίες ώρες, στο υπουργείο Εργασίας αποστέλλουν συνεχώς αναλυτικά οικονομικά στοιχεία, προκειμένου να τεκμηριώσουν αφενός ότι η προτεινόμενη μεταρρύθμιση θα οδηγήσει στην επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων του μεσοπρόθεσμου προγράμματος, ήτοι την εξοικονόμηση 1,5% του ΑΕΠ από φέτος και έως το 2019 (ο στόχος ήταν 1,9% του ΑΕΠ σωρευτικά, από το 2015, και ήδη η τρόικα έχει δεχθεί ότι έχει επιτευχθεί η δημοσιονομική προσαρμογή της τάξης του 0,4%), αφετέρου ότι το νέο σύστημα θα είναι δίκαιο και μακροπρόθεσμα βιώσιμο.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η εξοικονόμηση επιτυγχάνεται κυρίως μέσω της αύξησης των εισφορών κατά 1,5 μονάδα, αλλά και από την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης, την αύξηση των εισφορών στους αγρότες, τον περιορισμό της δαπάνης για το ΕΚΑΣ και τη μείωση των δαπανών για εφάπαξ και μερισμάτων.

Αντίθετα, το «όφελος» από τη μείωση της συνταξιοδοτικής δαπάνης εμφανίζεται από το 2020 και μετά.

Αν και η διαπραγμάτευση είναι σε πλήρη εξέλιξη, το ελληνικό υπουργείο Εργασίας θα ανοίξει τα χαρτιά του με την έλευση των επικεφαλής των θεσμών στην Αθήνα.

Εν τω μεταξύ, ο Αλέξης Τσίπρας αναμένεται αυτή την εβδομάδα στο Νταβός, στο ραντεβού που θα έχει με την Κριστίν Λαγκάρντ, να «διευκρινίσει» τις προθέσεις του ΔΝΤ έναντι στο θέμα. Το Ταμείο εμφανίζεται να τηρεί τη σκληρότερη στάση στο ζήτημα που θεωρεί κομβικό (όπως και την ελάφρυνση χρέους), προκειμένου να μετέχει στο ελληνικό πρόγραμμα.

Υπέρ, κατά και γκρίζες ζώνες

Σήμερα, το Euro2day.gr αναζητεί απαντήσεις για το αν πρόκειται για μια βιώσιμη και δίκαιη μεταρρύθμιση και ψάχνει τα υπέρ, τα κατά, αλλά και τα γκρίζα σημεία της προωθούμενης μεταρρύθμισης, από δύο ανθρώπους που γνωρίζουν εκ των έσω το ασφαλιστικό. Τον πρώην υπουργό Εργασίας Γιώργο Κουτρουμάνη, τον... νόμο του οποίου έρχεται να αντικαταστήσει το σχέδιο Κατρούγκαλου, και τον νομικό Δημήτρη Μπούρλο, που αν και συμμετείχε στην επιτροπή Σοφών για το ασφαλιστικό, δεν «συνυπόγραψε» την τελική πρόταση.

Οι ερωτήσεις του Euro2day.gr:

1. Η προωθούμενη μεταρρύθμιση κινείται στη σωστή κατεύθυνση για ένα δίκαιο και βιώσιμο ασφαλιστικό σύστημα;

2. Ποια τα υπέρ και ποια τα κατά της κυβερνητικής πρότασης;

3. Ποια είναι τα γκρίζα σημεία της;

Γιώργος Κουτρουμάνης, πρώην υπουργός Εργασίας

1. Θεωρώ ότι είναι δύσκολο να μιλήσει κανένας για μεταρρύθμιση, όταν τα χαρακτηριστικά του νέου σχεδίου, εφόσον βέβαια τεθεί σε εφαρμογή, οδηγούν σε απορρύθμιση μέσα από συνδυασμό των χαμηλότερων συντάξεων με πολύ μεγαλύτερες εισφορές για ορισμένους κλάδους όπως είναι οι αγρότες και οι ελεύθεροι επαγγελματίες. Δεν είναι δίκαιο, όταν δεν συνδυάζει με μια σχετική αναλογικότητα εισφορές - παροχές και μεταφέρει τα βάρη σε μεγάλο βαθμό στους νέους συνταξιούχους και εργαζόμενους. Ταυτόχρονα δεν μπορεί να καταστεί βιώσιμο ένα σύστημα που δεν δημιουργεί κίνητρο ασφάλισης.

2. Στα «υπέρ» θα μπορούσε κάποιος να σταθεί στο γεγονός ότι διατηρείται το ενιαίο του συστήματος που είχε θεσμοθετηθεί με τον νόμο 3863/2010, αυτό όμως υπονομεύεται από τη μεγάλη συμπίεση που γίνεται προς ένα πολύ χαμηλότερο επίπεδο συντάξεων. Στα «κατά» πέρα από τη μείωση των συντάξεων συμπεριλαμβάνεται η ακραία αύξηση των εισφορών για ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες, καθώς η ενοποίηση σε ένα ταμείο αποτελεί μια επιλογή χωρίς ασφαλιστική λογική, ενώ θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερα λειτουργικά προβλήματα.

3. Γκρίζα σημεία μεταξύ άλλων είναι η εφαρμογή της διαδοχικής ασφάλισης στο νέο σχήμα που προτείνει η κυβέρνηση, ζητήματα που αφορούν το καθεστώς ασφάλισης και κυρίως συνταξιοδότησης των εργαζομένων στα Βαρέα και Ανθυγιεινά Επαγγέλματα, η ασφάλιση των εργαζομένων με τα μπλοκάκια, το καθεστώς που θα εφαρμοστεί για τους μετά την 1η/1/1993 ασφαλισμένους, οι οποίοι είχαν απαλλαγή από τις εισφορές για δεύτερη επαγγελματική δραστηριότητα κ.λπ.

Δημήτρης Μπούρλος, δικηγόρος, εκδότης του περιοδικού Νομοθεσία ΙΚΑ.

1. Θεωρώ ότι με την προωθούμενη μεταρρύθμιση υπάρχει σε πολλές περιπτώσεις ανισορροπία μεταξύ εφαρμογών και συνταξιοδοτικών παροχών, εις βάρος αυτών που καταβάλλουν υψηλότερες ασφαλιστικές εισφορές. Έτσι λοιπόν άποψή μου είναι ότι το σύστημα θα έπρεπε να είναι περισσότερο δίκαιο, ώστε να καθίσταται και περισσότερο ελκυστικό. Η βιωσιμότητα του συστήματος μετά τις προωθούμενες αλλαγές, πρέπει να αποδεικνύεται από αναλογιστικές προσεγγίσεις και οικονομικές μελέτες, που δεν τις έχουμε δει. Το ότι οι νέες συντάξεις θα είναι σε αρκετές περιπτώσεις χαμηλότερες από τις παλαιές δεν οδηγεί άνευ άλλου τινός σε βιωσιμότητα του συστήματος.

2. Η μη αντιστοίχιση εισφορών-παροχών είναι οπωσδήποτε στα «κατά». Η υπέρμετρη επιβάρυνση κατηγοριών ελευθέρων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων, αγροτών κ.λπ. είναι επίσης στα «κατά». Η διάθεση προστασίας χαμηλών εισοδημάτων είναι στα «υπέρ», υπό την προϋπόθεση όμως ότι γίνεται με ορθό τρόπο και ιδίως χωρίς υπέρμετρη επιβάρυνση των λοιπών ασφαλισμένων. Στα «υπέρ» επίσης είναι η προσπάθεια νομιμοποίησης και αξιοποίησης χρόνων ασφάλισης, που με το προηγούμενο καθεστώς έμεναν ανεκμετάλλευτοι.

3. Τα γκρίζα σημεία είναι πολλά. Δεν διευκρινίζεται καταρχήν με ποιες προϋποθέσεις συνταξιοδότησης θα κρίνεται το δικαίωμα, όταν στη συνταξιοδότηση υπάρχουν χρόνοι διαδοχικής ασφάλισης. Επίσης δεν διευκρινίζεται το ύψος των ασφαλιστικών εισφορών ασφαλισμένου που σήμερα ασφαλίζεται σε δύο φορείς παράλληλα και συνεχίζει την ασφάλισή του. Τέλος, θεωρώ γκρίζα σημεία τις περισσότερες από 60 περιπτώσεις που ο νομοθέτης εξουσιοδοτεί για έκδοση υπουργικής απόφασης που θα ρυθμίζει το θέμα, χωρίς σαφές περίγραμμα.