Νέα μηνύματα για το εμπόριο έστειλε η εορταστική περίοδος

Την τάση που διατρέχει ολόκληρη τη χρονιά επιβεβαίωσε ο φετινός Δεκέμβριος -ο πιο εμπορικός μήνας του χρόνου- για το εγχώριο λιανεμπόριο, το οποίο κινήθηκε σε αποκλίνουσες πορείες: Οι μεγάλοι οργανισμοί της αγοράς παρουσίασαν αύξηση πωλήσεων, την ώρα που οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις σημείωναν απώλειες τζίρου, γεγονός που εξακολούθησε να διατηρεί την ανακατανομή μεριδίων στην εγχώρια αγορά.

Κοινή διαπίστωση δε όλων των παραγόντων της αγοράς είναι πως η πίτα που διεκδικούν μειώθηκε περαιτέρω, καθώς οι δαπάνες των καταναλωτών περιορίστηκαν για μια ακόμη φορά φέτος. Οι εκτιμήσεις της ΕΣΕΕ κάνουν λόγο για περιορισμό της δαπάνης κατά 20% έναντι του περυσινού Δεκεμβρίου, ενώ στελέχη μεγάλων εμπορικών ομίλων, αν και αποφεύγουν την ποσοτικοποίηση, υποστηρίζουν ότι η κατανάλωση οδηγείται πια από την απόλυτη ανάγκη και στρέφεται σε value for money υπηρεσίες και προϊόντα.

Ως εκ τούτου, η φετινή εορταστική περίοδος δεν ευνοήθηκε από τις αυθόρμητες αγορές, καθώς οι καταναλωτές λειτούργησαν βάση ενός αυστηρού και περιορισμένου budget.

Παράμετρος που καθόρισε επίσης το αποτέλεσμα υπέρ των μεγάλων επιχειρήσεων ήταν η αρνητική επίδραση των capital controls στον έγκαιρο εφοδιασμό με προϊόντα. Μικρομεσαίες αλυσίδες ξέμειναν από συγκεκριμένα προϊόντα, ενώ συχνό φαινόμενο ήταν η αδυναμία πραγματοποίησης αλλαγών εκ μέρους των καταναλωτών, μιας και δεν υπήρχε άφθονο προϊόν σε μεγέθη, σχέδια, χρώματα και ποιότητες.

Επιπλέον, επλήγη το service των αλυσίδων καθώς σε περιπτώσεις αναζήτησης ανταλλακτικών εκ μέρους των πελατών, υπήρχε αδυναμία υποστήριξης. Σ' αυτό το πλαίσιο ενισχύθηκε και ο ασύμμετρος ανταγωνισμός, καθώς μεγάλες πολυεθνικές αλυσίδες υποσκέλισαν τις ελληνικές εισαγωγικές επιχειρήσεις, καθώς είχαν την ευχέρεια προμηθειών και διαχείρισης των κεφαλαίων τους.

Η επίδραση των ανοιχτών Κυριακών στην καταναλωτική κίνηση επίσης αμφισβητείται από τους μικρομεσαίους εμπόρους, ακόμη κι από όσους λειτουργούν σε κεντρικές αγορές. Στις περιφερειακές αγορές τόσο των μεγάλων αστικών κέντρων όσο και της επαρχίας, πολλές επιχειρήσεις δεν άνοιξαν καν τις τελευταίες Κυριακές του έτους, εκτιμώντας ότι δεν υπάρχει ζήτηση.

Αντίθετα, το οργανωμένο μεγάλο λιανεμπόριο υποστήριξε τον θεσμό των ανοιχτών Κυριακών, κερδίζοντας πωλήσεις, οι οποίες ωστόσο «συμπλήρωσαν» απώλειες τζίρου από τις υπόλοιπες μέρες λειτουργίας. Σύμφωνα με στελέχη μεγάλων αλυσίδων, οι Κυριακές προσέθεσαν τζίρο της τάξης του 10%-20% επί ενός κανονικού Σαββάτου. Υποστηρίζουν ωστόσο ότι η επίδοση σχετίζεται φυσικά με το μειωμένο καταναλωτικό εισόδημα και συνεχίζουν να υπερθεματίζουν υπέρ του θεσμού των ανοιχτών καταστημάτων τις Κυριακές, τουλάχιστον για κάποιες περιόδους του έτους και με ελεύθερη επιλογή.

Οι επιδόσεις

Σε αυτό το περιβάλλον, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις κατέγραψαν πτώση τζίρου που, σύμφωνα με εκτιμήσεις της ΕΣΕΕ, άγγιξε το 6%-8% για όσους βρίσκονται σε κεντρικές αγορές, αλλά ξεπέρασε το 40% για όσους λειτουργούν σε συνοικίες και στην επαρχία.

Αντίθετα, μεγάλες επιχειρήσεις πέτυχαν μέσα στον Δεκέμβριο ακόμη και διψήφια αύξηση πωλήσεων, ευνοημένες από όλες τις παραπάνω παραμέτρους.

Η κερδοφορία ωστόσο δεν φαίνεται να είχε την αντίστοιχη πορεία, καθώς σύμφωνα με παράγοντες του κλάδου, το αυξημένο κόστος λειτουργίας (λόγω των Κυριακών), η ανάγκη εκδήλωσης κάποιων προσφορών (προκειμένου να προσελκύσουν καταναλωτές που κυνηγούν πλέον τις ευκαιρίες), καθώς και η στροφή των καταναλωτών σε προϊόντα μικρότερης αξίας και περιθωρίων κέρδους, δεν απέδωσε αντιστοίχως στο καθαρό κέρδος τους.

Κερδισμένοι της περιόδου λόγω συγκυρίας υπήρξαν οι κλάδοι των παιχνιδιών και της ευρύτερης αγοράς που σχετίζεται με τα παιδιά. Η αλυσίδα Jumbo επιβεβαίωσε την τάση εμφανίζοντας για μια ακόμη σεζόν αύξηση πωλήσεων που ξεπέρασε το 8%. Αντιστοίχως, η αλυσίδα Μουστάκας κινήθηκε με αύξηση πωλήσεων κατά 10% περίπου σε σχέση με τον περυσινό Δεκέμβριο, γεγονός που εκτιμάται ως απόρροια των επενδύσεών της σε νέα σημεία (Μοναστηράκι) αλλά και της τοποθέτησής της στην αγορά ως διακριτή αλυσίδα ποιοτικού παιχνιδιού.

Εύνοια δέχθηκαν και οι αλυσίδες βιβλιοπωλείων, οι οποίες κερδίζουν σταθερά μερίδιο έναντι των μικρών σημείων, ενώ με χαμηλότερους ρυθμούς κινήθηκαν οι αλυσίδες ηλεκτρονικών, καθώς συγκρίθηκαν με τον περυσινό πολύ καλό Δεκέμβριο. Παράλληλα, η τάση υπέρ των tablets που «φούσκωσε» τις πωλήσεις τα προηγούμενα χρόνια, υποχώρησε θεαματικά φέτος.

Στην αγορά ένδυσης και υπόδησης, η οποία δέχθηκε σημαντικές πιέσεις, φέτος μεγάλοι κερδισμένοι ήταν τα πολυκαταστήματα και οι μεγάλες αλυσίδες. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα Αττικά Πολυκαταστήματα τον Δεκέμβριο παρουσίασαν αύξηση πωλήσεων που άγγιξε το 12%, ενώ θετικούς ρυθμούς πωλήσεων παρουσίασαν οι διεθνείς αλυσίδες της Inditex (Zara κ.τ.λ.) και της H&M. Θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης, αλλά συγκρατημένους σε σχέση με το 2014, εμφάνισε η Intersport, οι πωλήσεις της οποίας δεν ευνοήθηκαν από τον ήπιο καιρό όσον αφορά στα χειμερινά αθλητικά είδη.

Στον τομέα του οικιακού εξοπλισμού και των ηλεκτρικών, η κατανάλωση συνέχισε την πτώση της, με τις επιχειρήσεις να ευνοούνται πια μόνο από την ανακατανομή μεριδίων. Η ΙΚΕΑ, σύμφωνα με πληροφορίες, κινήθηκε πάνω από τον μέσο όρο της αγοράς, ωστόσο η αύξηση πωλήσεων είναι συγκρατημένη. Στην αγορά ηλεκτρικών, η τάση για συγκεκριμένες κατηγορίες όπως π.χ. οι αφυγραντήρες έδωσε κάποια τόνωση, ωστόσο οι εκπρόσωποι των αλυσίδων κάνουν λόγο για μάχη μεριδίων σε μια πίτα αγοράς που συρρικνώνεται.

Στην αγορά καλλυντικών, όπου οι μετακινήσεις καταναλωτών είναι σημαντικές ανακατανέμοντας τα μερίδια, αντοχές έδειξαν οι εταιρίες με παρουσία στο φαρμακείο αλλά και οι δυνατοί παίκτες της επιλεκτικής, οι οποίοι κερδίζουν μερίδια έναντι άλλων ανταγωνιστών που ξέμειναν από προϊόν και αντίστοιχη προώθηση προϊόντων. Θετικά κινήθηκε η Shiseido, η οποία πέρασε στα χέρια της Folli Follie, αλλά και η Estee Lauder (όμιλος Σαράντη), κινούμενη με διψήφιο ρυθμό ανάπτυξης για ολόκληρο το 2015.