Ασφαλιστικό: Πού μπαίνει ο «κόφτης» στις εισφορές

Την επιβολή ανώτατου πλαφόν στη συνολική επιβάρυνση από ασφαλιστικές εισφορές και φόρους εξετάζουν τα υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών, με στόχο κυρίως την προστασία των αυτοαπασχολούμενων με εισόδημα έως και 40.000 ευρώ.

Στόχος των συναρμόδιων υπουργείων είναι αφενός να στηριχθούν, στο πλαίσιο της αναδιανομής προς τα κάτω που ευαγγελίζεται η κυβέρνηση, τα χαμηλά εισοδήματα, αφετέρου, να μη στερέψουν από έσοδα τα κρατικά ταμεία, είτε αυτά αφορούν εισπράξεις από εισφορές, είτε από φόρους. Άλλωστε, το σχέδιο προβλέπει την ενιαία είσπραξη των εισφορών και φόρων από το 2017, γεγονός που εξηγεί κατά ένα βαθμό και την προωθούμενη λύση της διασύνδεσης φόρων - εισφορών και την ενιαία αντιμετώπιση της επιβάρυνσης, που φαίνεται πως προκρίνει η κυβέρνηση.

Οι δεύτερες αυτές σκέψεις ήρθαν μετά και την έντονη αντίδραση μεγάλων επαγγελματικών ομάδων που διαμαρτύρονται καθώς, με βάση της πρόταση του υπουργού Εργασίας Γιώργου Κατρούγκαλου, εκτιμούν πως οδηγούνται σε υπέρογκες αυξήσεις.

Σύμφωνα με πληροφορίες, το νέο μοντέλο που επεξεργάζονται τα δύο υπουργεία σε συνεργασία με τους εκπροσώπους των εμπλεκόμενων φορέων προβλέπει "κόφτη" στο άθροισμα ασφαλιστικών εισφορών και φόρων, ώστε για παράδειγμα, για εισοδήματα από 20.000 έως 30.000 ευρώ, η συνολική επιβάρυνση να μην ξεπερνά το 55% του φορολογητέου εισοδήματος.

Για ποσά άνω των 30.000 ενδέχεται να υπάρξει ένα επιπλέον πλαφόν, ώστε η συνολική επιβάρυνση να μην ξεπερνά το 60%. Για τα πολύ υψηλά εισοδήματα, άνω των 70.000 ευρώ, ήδη το σχέδιο που παρουσίασε ο υπουργός Εργασίας προβλέπει ανώτατη μηνιαία εισφορά της τάξης των 1.117 ευρώ, καθώς ορίζει ότι το ανώτατο ασφαλιστέο εισόδημα δεν μπορεί να ξεπερνά το 10πλάσιο του κατώτατου μισθού, δηλαδή τα 5.860 τον μήνα ή τα 70.320 ευρώ τον χρόνο.

Να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τον κ. Κατρούγκαλο, ήδη εξετάζεται το ενδεχόμενο για πρόβλεψη κατώτατης ασφαλιστικής κατηγορίας στα 93 ευρώ, όχι μόνο για τους αγρότες αλλά και για τους νέους επιστήμονες και επαγγελματίες, για ορισμένο όμως χρονικό διάστημα (πιθανότατα 3 χρόνια). Για την περίοδο "χάριτος", δεν αποκλείεται να προβλέπονται ηλικιακά κριτήρια (νέοι έως 30 ετών) αλλά και άλλα (π.χ. έναρξη επαγγελματικής δραστηριότητας από 0 έως 5 χρόνια). Να σημειωθεί ότι βάσει της αρχικής πρότασης, για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους η κατώτερη εισφορά ορίζεται στα 117 ευρώ.

Διάφορες λύσεις εξετάζονται και για το θέμα των απασχολούμενων με «μπλοκάκια», με κυρίαρχη την πρόταση να αντιμετωπίζονται ασφαλιστικά όπως και φορολογικά. Έτσι, θα θεωρείται μισθωτός (άρα θα πληρώνει το 6,5% των εισφορών και το υπόλοιπο 13,5% θα το καταβάλλει ο εργοδότης του) όποιος έχει μέχρι τρεις εργοδότες ή στην περίπτωση που έχει περισσότερους από τρεις, εφόσον λαμβάνει από τον έναν, τουλάχιστον το 75% του εισοδήματός του.

Χθες, ο υπουργός Εργασίας Γιώργος Κατρούγκαλος συναντήθηκε με τους εκπροσώπους των επιστημονικών φορέων και αποφασίστηκε η σύσταση τεχνικής επιτροπής με τη συμμετοχή εκπροσώπων των δικηγόρων, των γιατρών, των μηχανικών και των υπουργείων Οικονομικών και Εργασίας. Στις αρχές της επόμενης εβδομάδας πρόκειται να πραγματοποιηθεί αντίστοιχη συνάντηση στελεχών των κοινωνικών φορέων (ΣΕΒ, ΓΣΕΒΕΕ, ΣΕΤΕ, ΕΣΕΕ) και εκπροσώπων της κυβέρνησης, για να συζητηθούν οι πτυχές του ασφαλιστικού νομοσχεδίου, πέραν της προσωρινής αύξησης των εργοδοτικών εισφορών που συμφωνήθηκε στη σύσκεψη που έγινε στο Μέγαρο Μαξίμου.

Στόχος, σύμφωνα με τον υπουργό, είναι να βρεθούν τρόποι στήριξης των νέων επιστημόνων το πρώτο χρονικό διάστημα έναρξης της δραστηριότητάς τους αλλά και ελάφρυνσης των βαρών και προστασίας των μικρών και μεσαίων εισοδημάτων.

Ο υπουργός επανέλαβε ότι με δεδομένο πως το νέο σύστημα προβλέπει ενιαίους κανόνες για όλους τους Έλληνες, θα επιδιωχθεί η αθροιστική επιβάρυνση ασφαλιστικού και φορολογικού εισοδήματος να είναι ανάλογη μεν με το εισόδημα, αλλά να μην καταλήγει δημευτική.

Σήμερα, έχει προγραμματιστεί συγκέντρωση και κοινή πορεία των επιστημονικών οργανώσεων και ελεύθερων επαγγελματιών προς το υπουργείο Εργασίας και τη Βουλή, με τους εκπροσώπους τους να αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο κλιμάκωσης των κινητοποιήσεων.

Είναι χαρακτηριστική η δήλωση του προέδρου του Τεχνικού Επιμελητηρίου Ελλάδος (ΤΕΕ) Γιώργου Στασινού, ότι ασφαλιστικές εισφορές και φορολογία οδηγούν εκτός Ελλάδος ή εκτός επαγγέλματος όλους τους μηχανικούς. Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ έδωσε μάλιστα και παραδείγματα, σύμφωνα με τα οποία η συνολική επιβάρυνση από τις ασφαλιστικές εισφορές σύμφωνα με την πρόταση της κυβέρνησης είναι 38,45% του εισοδήματος, που αν προστεθεί στο 33% φορολογία εισοδήματος τρέχουσας χρήσης και στο 100% προκαταβολής φόρου επόμενης χρήσης, για τα υψηλότερα εισοδήματα, οδηγεί σε συνολική επιβάρυνση 104,5% του εισοδήματος, χωρίς υπολογισμό τέλους επιτηδεύματος και έκτακτης εισφοράς! Δηλαδή ένας ελεύθερος επαγγελματίας σε αυτή την περίπτωση θα δίνει το σύνολο του ετήσιου εισοδήματός του στο κράτος και θα χρωστά και κάτι ακόμη...

Ο Πρόεδρος του ΤΕΕ έδωσε έμφαση κυρίως στην επιβάρυνση των νέων μηχανικών και των νέων επιστημόνων από τις σχεδιαζόμενες ρυθμίσεις, για τους οποίους τόνισε ότι «χρειάζονται αλλαγές στο σχεδιασμό τώρα, πριν να είναι πολύ αργά». Όπως σημείωσε, «με αυτές τις ρυθμίσεις ένας νέος απόφοιτος πολυτεχνικής σχολής είτε δεν θα θελήσει καν να μπει στο επάγγελμα, είτε θα έχει ως μονόδρομο τη φυγή στο εξωτερικό». Σημείωσε μάλιστα ότι για τους νέους μηχανικούς με το ελάχιστο εισόδημα, η συνολική επιβάρυνση είναι στο 80,5% του εισοδήματος και καλούνται να ζήσουν με 114 ευρώ τον μήνα, ενώ για έναν νέο μηχανικό ασφαλισμένο κάτω της 5ετίας με μηνιαία έσοδα 2.000 ευρώ, η συνολική επιβάρυνση είναι 75% του εισοδήματος και του απομένουν 495 ευρώ!

Αλλά και ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου Μ. Βλασταράκος υποστήριξε ότι το προσχέδιο για το ασφαλιστικό αποτελματώνει κάθε ατομική δραστηριότητα, οδηγεί τον ιατρικό κόσμο σε υπαλληλοποίηση ή σε μετανάστευση και τους στερεί τη δυνατότητα πληρωμής των εισφορών και άλλων υποχρεώσεων τους. Και ο Δικηγορικός Σύλλογος Αθήνας, σε ανακοίνωσή του, επισημαίνει ότι «τυχόν εφαρμογή των μέτρων που περιλαμβάνονται στο σχέδιο που παρουσιάστηκε, θα οδηγήσει αναπόφευκτα στην οικονομική και επαγγελματική εξόντωση της συντριπτικής πλειονότητας των δικηγόρων».

Σύμφωνα με τον ΔΣΑ, η επιβάρυνση του κάθε δικηγόρου με ποσοστό 38,5% επί του ετήσιου φορολογητέου εισοδήματος, το οποίο έρχεται σε συνέχεια του 26% φόρου από το πρώτο ευρώ, του ΦΠΑ 23%, της προκαταβολής φόρου επόμενης χρήσης 75% και 100%, του τέλους επιτηδεύματος και της εισφοράς αλληλεγγύης, οδηγεί σε μηδενισμό του εισοδήματός του.

Στο πόδι και οι ελεύθεροι επαγγελματίες του ΟΑΕΕ

Τα μεσαία και υψηλά εισοδήματα την "πληρώνουν", σύμφωνα και με τους εκπροσώπους των ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ, καθώς φαίνεται πως για τους νέους ελεύθερους επαγγελματίες οι οποίοι έχουν ασφαλιστεί στην πρώτη κατηγορία (νέοι ασφαλισμένοι με έναρξη από το έτος 2013 μέχρι και σήμερα) και πληρώνουν μηνιαία εισφορά 245,20 ευρώ προκύπτει σημαντική ελάφρυνση, για καθαρό φορολογητέο εισόδημα όμως μέχρι 10.800 ευρώ. Ενώ για ένα μέσο ετήσιο καθαρό εισόδημα της τάξης των 20.000 ευρώ, η επιβάρυνση για την ως άνω κατηγορία ελεύθερου επαγγελματία είναι της τάξης του 85%.

Για ένα νέο ελεύθερο επαγγελματία (με πρώτη ασφάλιση μετά την 1.1.1993) και με έναρξη δραστηριότητας το 2003, ο οποίος έχει φτάσει στην ασφαλιστική κατηγορία 4 και πληρώνει 337,37 ευρώ μηνιαίες εισφορές, η ελάφρυνση προκύπτει μόνο για καθαρό εισόδημα κάτω των 15.600 ευρώ. Ενώ για 50.000 ευρώ εισόδημα, η επιβάρυνση αγγίζει το 200% και εκτοξεύεται στο 308% για καθαρό φορολογητέο εισόδημα από 69.600 και πάνω.

Η ΕΣΕΕ προτείνει στην κυβέρνηση τη δημιουργία "δικλείδας ασφαλείας" που θα οδηγεί σε χαμηλότερες εισφορές όχι μόνο για τα χαμηλά αλλά και για τα υψηλά εισοδήματα. Για παράδειγμα, αντί το ανώτατο ασφαλιστέο εισόδημα να προκύπτει από το 10πλάσιο του κατώτατου μισθού, ήτοι τις 5.680 ευρώ τον μήνα (αντιστοιχεί σε μηνιαία εισφορά 1.172 ευρώ), να προκύπτει από το 9πλάσιο του κατώτατου μισθού και να αφορά εισοδήματα από 65.000 ευρώ και πάνω. Αντίστοιχα, για τα εισοδήματα από 55.000 έως 65.000 ευρώ, το ανώτατο ασφαλιστέο εισόδημα θα μπορούσε να είναι το 8πλάσιο του κατώτατου μισθού κ.ο.κ.

Σύμφωνα με τη ΓΣΕΒΕΕ, καθαρά φορολογητέα εισοδήματα άνω των 15.000-20.000€ (ανάλογα με την ασφαλιστική κλάση στην οποία ανήκουν) υφίστανται σημαντικές επιβαρύνσεις ως προς το σύνολο των ετήσιων εισφορών που καλούνται να πληρώσουν. Μάλιστα, η Συνομοσπονδία κρίνει ότι πρέπει να υπάρξει μια φθίνουσα κλιμάκωση για αυτά τα εισοδήματα, ώστε να μη δημιουργούνται αντικίνητρα ασφάλισης και δήλωσης πραγματικών εισοδημάτων.

Επίσης, εκτιμά πως το πλαφόν που υπολογίζεται στο 10πλάσιο του κατώτατου μισθού είναι όχι μόνο αυθαίρετα υψηλό αλλά και καταστροφικό για τις επιχειρήσεις και πρέπει να αναπροσαρμοστεί. Επίσης, υποστηρίζει πως η διατήρηση της αναλογικής χρέωσης στις εισφορές υγείας (6,95% με πολύ υψηλό ανώτερο πλαφόν) δημιουργεί σημαντικά κίνητρα φοροαποφυγής και εισφοροαποφυγής. Το υπουργείο θα πρέπει να επανεξετάσει τον συντελεστή και να ορίσει ρητά το ανώτατο πλαφόν.

Να σημειωθεί ότι η ΓΣΕΒΕΕ εκφράζει επιφυλάξεις και σχετικά με την εξαγγελία περί ρύθμισης και κατανομής των ασφαλιστικών οφειλών όσων εργάζονται με μπλοκάκι, θεωρώντας ότι προσκρούει σε σημαντικές τεχνικές δυσκολίες, νομικές ρυθμίσεις αλλά και διαπραγματευτικές διευθετήσεις. Σήμερα, γνωρίζουμε ότι η δαπάνη και αμοιβή «εξωτερικών» συνεργατών γίνεται με βάση ένα προϋπολογισθέν κόστος, το οποίο θα επιβαρύνει τον τελικό ανάδοχο, ανεξάρτητα την κατανομή σε εργοδότη/εργαζόμενο. Η εξαγγελία αυτή θα προσθέσει σημαντικό διοικητικό και γραφειοκρατικό βάρος.

Μάλιστα, στις περιπτώσεις ταυτόχρονης διατήρησης ιδιότητας μισθωτού και επαγγελματία, η καταβολή διπλών εισφορών λειτουργεί ως αντικίνητρο εργασίας και ανάληψης επιχειρηματικής δραστηριότητας (ίσως θα πρέπει να εξεταστεί η περίπτωση συνυπολογισμού στον εργασιακό βίο των επιπρόσθετων ενσήμων από πλεονάζουσες εισφορές).

Παραδείγματα ασφαλισμένων στον ΟΑΕΕ (κλάδος σύνταξης και υγείας)

Α. Παράδειγμα νέου ασφαλισμένου με εισόδημα 7.000€
Με καθαρό ετήσιο φορολογητέο εισόδημα: 7.000 € έστω ότι είναι 

στην 1η ασφαλιστική κλάση του ΟΑΕΕ:
210,71 €/μήνα * 12 = 2.528,52 €/ έτος
στην 4η ασφαλιστική κλάση του ΟΑΕΕ:
335,37€/μήνα * 12 = 4.024,44€/ έτος
στην 7η ασφαλιστική κλάση του ΟΑΕΕ:
466,54€/μήνα * 12 = 5.598,48 €/έτος

Με το προτεινόμενο σύστημα θα πληρώνει:
7.000€ * 26,95% (20% + 6,95%) = 1.886,5 €/ έτος ή 157,2 €/μήνα

Β. Παράδειγμα νέου ασφαλισμένου με εισόδημα 15.000€
Με καθαρό ετήσιο φορολογητέο εισόδημα: 15.000 € έστω ότι είναι

στην 1η ασφαλιστική κλάση του ΟΑΕΕ:
210,71 €/μήνα * 12 = 2.528,52 €/ έτος
στην 4η ασφαλιστική κλάση του ΟΑΕΕ:
335,37€/μήνα * 12 = 4.024,44€/ έτος
στην 7η ασφαλιστική κλάση του ΟΑΕΕ:
466,54€/μήνα * 12 = 5.598,48 €/έτος

Με το προτεινόμενο σύστημα θα πληρώνει:
15.000€ *26,95% (20% + 6,95%) = 4.042,5€/ έτος ή 336,87€/ μήνα

Γ. Παράδειγμα νέου ασφαλισμένου με εισόδημα 30.000€
Με καθαρό ετήσιο φορολογητέο εισόδημα: 30.000 € έστω ότι είναι

στην 1η ασφαλιστική κλάση του ΟΑΕΕ:
210,71 €/μήνα * 12 = 2.528,52 €/ έτος
στην 4η ασφαλιστική κλάση του ΟΑΕΕ:
335,37€/μήνα * 12 = 4.024,44€/ έτος
στην 7η ασφαλιστική κλάση του ΟΑΕΕ:
466,54€/μήνα * 12 = 5.598,48 €/έτος

Με το προτεινόμενο σύστημα θα πληρώνει:
30.000€ *26,95% (20% + 6,95%) = 8.085€/ έτος ή 673,75€/ μήνα

Δ. Παράδειγμα νέου ασφαλισμένου με εισόδημα 50.000€
Με καθαρό ετήσιο φορολογητέο εισόδημα: 50.000 € έστω ότι είναι

στην 1η ασφαλιστική κλάση του ΟΑΕΕ:
210,71 €/μήνα * 12 = 2.528,52 €/ έτος
στην 4η ασφαλιστική κλάση του ΟΑΕΕ:
335,37€/μήνα * 12 = 4.024,44€/ έτος
στην 7η ασφαλιστική κλάση του ΟΑΕΕ:
466,54€/μήνα * 12 = 5.598,48 €/έτος

Με το προτεινόμενο σύστημα θα πληρώνει:
50.000€ *26,95% (20% + 6,95%) = 13.475€/ έτος ή 1.122,9€/ μήνα

*Σημειώνεται ότι σε όλες τις ασφαλιστικές κατηγορίες στον ΟΑΕΕ οι ασφαλισμένοι σήμερα έχουν τη δυνατότητα να κατέβουν μέχρι τρεις ασφαλιστικές κατηγορίες. Δυνατότητα που δεν παρέχεται με το νέο σύστημα.