Ασφαλιστικό: Σκληρό πόκερ κυβέρνησης – δανειστών

Σε σκληρή παρτίδα πόκερ για ισχυρούς παίχτες αναμένεται να εξελιχθεί το ασφαλιστικό. Η κυβέρνηση φιλοδοξεί να καταθέσει στη Βουλή το σχετικό νομοσχέδιο με το οποίο θα έρθουν ανατροπές στο ύψος των εισφορών και των νέων συντάξεων, σημαντικές μειώσεις κυρίως στις επικουρικές, τα εφάπαξ και τα μερίσματα και σαρωτικές ενοποιήσεις ταμείων, εντός του Ιανουαρίου.

Από την πρώτη κιόλας εβδομάδα του νέου έτους, το υπουργείο Εργασίας θα πρέπει να καταθέσει στους εκπροσώπους των θεσμών αναλυτικά και κοστολογημένα όλα τα στοιχεία που απαιτούνται, προκειμένου να ξεκινήσει η διαπραγμάτευση με τους δανειστές, οι οποίοι έχουν ρίξει όλο το ενδιαφέρον τους στην επικείμενη ασφαλιστική μεταρρύθμιση.

Οι βασικές αρχές του σχεδίου νόμου ήδη εγκρίθηκαν από το υπουργικό συμβούλιο, ενώ αναμένεται να υπάρξει και συνεδρίαση του Κυβερνητικού Συμβουλίου Κοινωνικής Πολιτικής (ΚΥΣΚΟΙΠ) πιθανότατα και πριν από το τέλος του χρόνου.

Μαζί με τους δανειστές, σχέδιο με περισσότερες πληροφορίες για τη μεταρρύθμιση αναμένουν και οι εκπρόσωποι των φορέων που συμμετέχουν στην Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή (ΟΚΕ).

Βέβαια, η πραγματική διαπραγμάτευση θα πραγματοποιηθεί με τους εκπροσώπους των δανειστών. Άλλωστε, όλο το προηγούμενο διάστημα, σύμφωνα με πληροφορίες, σε τεχνικό επίπεδο ανταλλάσσουν συνεχώς στοιχεία με την ηγεσία του υπουργείου Εργασίας.

Τα "αγκάθια" που έχουν καταγραφεί μέχρι στιγμής και αναμένεται να δυσκολέψουν την διαπραγμάτευση του Ιανουαρίου, είναι η επαναφορά από την πλευρά των δανειστών, της απαίτησης για αύξηση του ελάχιστα απαιτούμενου χρόνου ασφάλισης για τη λήψη σύνταξης από 15 έτη σε 20, η εισαγωγή εισοδηματικών κριτηρίων στη λήψη της Εθνικής Σύνταξης, τουλάχιστον στις περιπτώσεις πρόωρης συνταξιοδότησης, η αύξηση των εισφορών, η εφαρμογή της απόφασης του ΣτΕ που έκρινε τις μειώσεις συντάξεων αντισυνταγματική, και κυρίως η μείωση της δαπάνης για συντάξεις, εντός του 2016, κατά τουλάχιστον 1,8 δισ. ευρώ.

Δεν έχει ακόμη δημοσιοποιηθεί κάποια διαφωνία σχετικά με το οριστικό ποσοστό αναπλήρωσης, καθώς η ελληνική πλευρά δεν έχει ακόμη - τουλάχιστον επίσημα - παρουσιάσει την πρότασή της, αναμένοντας τις αναλογιστικές μελέτες που διεξάγουν παράλληλα με την Εθνική Αναλογιστική Αρχή, κλιμάκια της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO).

Στον αντίποδα, συμφωνία διαφαίνεται στην Εθνική Σύνταξη, η οποία θα ανέρχεται σε 384 ευρώ το μήνα και θα καταβάλλεται σε όσους ασφαλισμένους έχουν 15 ή πιθανότερα 20 έτη ασφάλισης. Δεν αποκλείεται για όσους μετά το 2019 συνταξιοδοτούνται πρόωρα, χωρίς δηλαδή τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας τους, ή των 62 με 40 όμως έτη ασφάλισης, η Εθνική Σύνταξη να δίνεται με εισοδηματικά κριτήρια, μέχρι τη συμπλήρωση των γενικών ορίων για την καταβολή πλήρους σύνταξης. Επίσης, στο υπουργείο Εργασίας εξετάζουν το σενάριο καταβολής μικρότερου ποσού, κοντά στα 200 ευρώ το μήνα, στις περιπτώσεις ασφαλισμένων με 15 έως 19 χρόνια ασφάλισης. Η Αναλογική Σύνταξη θα καθορίζεται με βάση το ύψος του συντάξιμου μισθού, τα πραγματικά και τα πλασματικά έτη ασφάλισης, το δικαίωμα του σε πολλαπλές συντάξεις και την ηλικία συνταξιοδότησής του.

Όσο για τα ποσοστά αναπλήρωσης, η κυβέρνηση επιδιώκει να είναι κοντά στο 60%, ενώ οι θεσμοί ζητούν να μην υπερβαίνει το 50%. Σύμφωνα με πληροφορίες του Euro2day.gr, στην πράξη, θα εφαρμοστεί ένας ενιαίος συντελεστής για όλους, που σε σχέση με τα έτη ασφάλισης και τον συντάξιμο μισθό, θα υπολογίζεται με βάση το σύνολο του εργασιακού βίου και θα διαμορφώνει το τελικό ποσό ανταποδοτικής σύνταξης. Σε αυτή θα προστίθεται η Εθνική Σύνταξη, ενιαία για όλους, και στη συνολική παροχή, το ποσοστό αναπλήρωσης θα κυμαίνεται (βάσει των υπολογισμών του υπουργείου Εργασίας) από 70% στους χαμηλόμισθους έως και 50% στους υψηλόμισθους.

Η κυβέρνηση διατηρεί στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης την πρότασή της για αύξηση των εισφορών κατά 2 μονάδες. Σίγουρο θεωρείται ότι θα επιμείνει στο θέμα της αύξησης των εισφορών για την επικούριση, κατά μισή μονάδα στους εργαζόμενους και αντίστοιχα μισή μονάδα για τους εργοδότες.

Το σχέδιο νόμου προβλέπει πάντως, ενιαίες εισφορές σε όλα τα ασφαλιστικά ταμεία για την κύρια ασφάλιση στα επίπεδα του ΙΚΑ, ήτοι 20% ή 21% εάν τελικά η κυβέρνηση επιμείνει στην αρχική της θέση για αύξηση των εργοδοτικών εισφορών και για την κύρια ασφάλιση, κατά 1 μονάδα. Το 2016 δεν θα υπάρξουν αλλαγές στις ασφαλιστικές κατηγορίες των αγροτών, των ελευθέρων επαγγελματιών και των ανεξάρτητα απασχολούμενων. Αντίθετα, οι αγρότες θα δουν τις εισφορές τους να αυξάνονται από 7% σε 10%, το 2016, επί των συγκεκριμένων ασφαλιστικών κατηγοριών.

Η εφαρμογή της απόφαση του ΣτΕ, περνά μέσα από τον επανυπολογισμός συντάξεων. Με τον τρόπο αυτό, ακόμη κι αν δεν υπάρξουν νέες μειώσεις, θα "δικαιολογηθούν" οι παλαιές, ώστε να μην επιβαρυνθεί ο προϋπολογισμός με επιπλέον κόστος 2,5-4 δισ. ευρώ.

Κυβέρνηση και δανειστές φαίνεται πως έχουν συμφωνήσει στη συγχώνευση όλων των ταμείων σε ένα φορέα, στον οποίο θα ενταχθούν, αρχικά ως ξεχωριστές διευθύνσεις, όλοι οι κλάδοι κύριας ασφάλισης μισθωτών, αυτοαπασχολουμένων, αγροτών και ναυτικών. Με αυτό τον τρόπο θα είναι ευκολότερο, εντός του 2017 να καθοριστούν και ενιαίοι κανόνες εισφορών σε όλους τους ασφαλισμένους.

Αναπόφευκτες θεωρούνται οι μειώσεις στις επικουρικές συντάξεις. Το επικρατέστερο σενάριο προβλέπει κλιμακωτές μειώσεις από 2% έως 28,8% που θα επιβληθούν σύμφωνα με τους υπολογισμούς, σε περισσότερους από 800.000 δικαιούχους που λαμβάνουν επικουρικές συντάξεις άνω των150 ευρώ.