Σε βάθος τριετίας η δημιουργία του νέου Υπερταμείου

Μοντέλο ΕΤΑΑ αναμένεται να ακολουθήσει τελικά στις ενοποιήσεις των ασφαλιστικών οργανισμών, το υπουργείο Εργασίας, που φαίνεται πως "αγοράζει" τον χρόνο που του δίνουν οι θεσμοί, μεταθέτοντας την ψήφιση του σχετικού νομοσχεδίου στο δεύτερο 10ήμερο του Ιανουαρίου.

Στο ενδιάμεσο, θα πραγματοποιηθεί διάλογος με τους κοινωνικούς εταίρους, στο πλαίσιο της ΟΚΕ, από την οποία βέβαια έχει αποχωρήσει η ΓΣΕΕ, ενώ θα επιδιωχθεί αντίστοιχη διαδικασία και με εμπειρογνώμονες από τα κόμματα. Παράλληλα βέβαια, θα διεξάγεται η διαπραγμάτευση με τους επικεφαλής των θεσμών, προκειμένου το τελικό σχέδιο να κατατεθεί στη Βουλή έως τις 15 Ιανουαρίου 2016.

Ο κ. Κατρούγκαλος, που ήδη βρίσκεται στο Βερολίνο, στο πλαίσιο διεθνών επαφών για το εργασιακό και το ασφαλιστικό, παραδίδοντας στον πρόεδρο της ΟΚΕ Γ. Βερνίκο το κυβερνητικό πλαίσιο των "γενικών αρχών" της ασφαλιστικής μεταρρύθμισης, ζήτησε η πρώτη γνωμοδότηση της επιτροπής να υποβληθεί έως τις 15 Δεκεμβρίου ενώ θα ακολουθήσει, τις ημέρες που απομένουν μέχρι τα τέλη του χρόνου, και... δεύτερη για την εξειδίκευση των προτεινόμενων παρεμβάσεων.

Σύμφωνα με πληροφορίες, η επιδιωκόμενη διοικητική ενοποίηση των φορέων κύριας ασφάλισης θα παραπεμφθεί σε βάθος χρόνου, πιθανότατα τριετίας. Στο σχέδιο Κατρούγκαλου, που κατατέθηκε στην ΟΚΕ, προβλέπεται η οργανωτική ενοποίηση όλων των ασφαλιστικών ταμείων σε ένα φορέα κύριας ασφάλισης, με ταυτόχρονη λειτουργική ενοποίηση των κανόνων παροχών συντάξεων και είσπραξης εισφορών. ΟΓΑ και ΝΑΤ θα παραμείνουν μεν ως αυτοτελή νομικά πρόσωπα, δεν θα ασκούν όμως συνταξιοδοτικές αρμοδιότητες.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, στο σχέδιο νόμου θα υπάρχει σαφές χρονοδιάγραμμα, βάσει του οποίου εντός του α' εξαμήνου του 2016 θα καταρτιστεί το οργανόγραμμα του νέου φορέα, με την ουσιαστική ενοποίηση να ξεκινά το 2017. Ενιαίος θα είναι και ο υπολογισμός των εισφορών, βάσει του μισθού ή του εισοδήματος. Καθώς βέβαια, στην κατάρτιση των νέων ασφαλιστικών κατηγοριών για τους ελεύθερους επαγγελματίες του ΟΓΑ, του ΟΑΕΕ και του ΕΤΑΑ, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη και οι προωθούμενες φορολογικές αλλαγές, το σχέδιο νόμου θα προβλέπει τη διασύνδεση των εισφορών με το πραγματικό εισόδημα, όμως οι τελικές αποφάσεις θα ληφθούν εντός του 2016 και θα εφαρμοστούν πιθανότατα το 2017.

Επί της ουσίας της πρότασης, ο κ. Κατρούγκαλος δεν άνοιξε τα χαρτιά του για τα "δύσκολα" θέματα των περικοπών, τόσο στους ήδη συνταξιούχους όσο και στους μελλοντικούς. Παραδέχεται βέβαια ότι, στις επικουρικές, μοναδικός φορέας ασφάλισης θα διατηρηθεί το ΕΤΕΑ ενώ η ρήτρα μηδενικού ελλείμματος θα υποκατασταθεί από έναν "κανόνα βιωσιμότητας".

Ανεξάρτητα βέβαια με το πώς θα ονομάζεται, θα οδηγεί στο ίδιο αποτέλεσμα: σε μηδενικά ελλείμματα, ήτοι σε περικοπές συντάξεων, αφού υπάρχει ρητή δέσμευση ότι το δημόσιο δεν θα χρηματοδοτεί το ΕΤΕΑ, ενώ κλειστή θα είναι και η στρόφιγγα του ΑΚΑΓΕ. Βάσει του επικρατέστερου σεναρίου, θα διασωθούν οι χαμηλές επικουρικές συντάξεις των 150-160 ευρώ, ενώ για τις υπόλοιπες θα εφαρμοστούν κλιμακωτές μειώσεις από 2% έως και 30% στις επικουρικές άνω των 400 ευρώ.

Σύμφωνα με τον υπουργό Εργασίας, τα ποσοστά αναπλήρωσης που θα καθορίσουν και το τελικό ποσό της σύνταξης θα προσδιοριστούν στη βάση αναλογιστικής μελέτης με τη βοήθεια και της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ILO).

Παραμένει βέβαια ισχυρή η πρόθεσή του να λειτουργεί ως μηχανισμός αναδιανομής υπέρ των φτωχότερων, ήτοι να είναι υψηλότερο για τους χαμηλόμισθους και να μειώνεται σημαντικά για τους υψηλόμισθους. Ο ενιαίος υπολογισμός των συντάξεων θα βασιστεί σε τρεις παραμέτρους: τον μισθό κατά τη διάρκεια του εργασιακού βίου ή το εισόδημα στην περίπτωση των αυτοαπασχολούμενων και των αγροτών, το ποσοστό αναπλήρωσης που θα διαφοροποιείται ανά μισθολογική ή εισοδηματική κατηγορία και τα έτη ασφάλισης.

Ο υπουργός Εργασίας, στην πρότασή του προς την ΟΚΕ, δεν αναφέρεται στην αύξηση των εργοδοτικών εισφορών, με την οποία αντιδρούν στο σύνολό τους οι εργοδοτικοί φορείς που συμμετέχουν στην Επιτροπή. Αρκείται στην επισήμανση ότι η "αναγκαία δημοσιονομική προσαρμογή δεν θα προκύψει από νέες οριζόντιες μειώσεις, αλλά από τον εξορθολογισμό του συστήματος". Και τονίζει πως οι συντάξεις, και ιδίως οι κύριες, θα πρέπει να προστατευτούν από νέες μειώσεις.

Τέλος, επαναλαμβάνει ότι η σύνταξη θα αποτελεί το άθροισμα δύο τμημάτων: της εθνικής και της αναλογικής/ανταποδοτικής σύνταξης, υπό την εγγύηση του κράτους. Η Εθνική Σύνταξη θα χρηματοδοτείται απευθείας από τον κρατικό προϋπολογισμό και θα δίνεται σε όσους έχουν τουλάχιστον 15 χρόνια ασφάλισης, χωρίς εισοδηματικά κριτήρια. Το αναλογικό μέρος της σύνταξης θα υπολογίζεται βάσει των συντάξιμων αποδοχών και του ποσοστού αναπλήρωσης, σύμφωνα με το διανεμητικό σύστημα προκαθορισμένων παροχών.