Υπό αίρεση οι υπογραφές για τον ελληνοβουλγαρικό αγωγό

Απόφαση υπό όρους (conditional) θα είναι αυτή που θα ανακοινωθεί στις 10 Δεκεμβρίου στη Σόφια, για την κατασκευή του αγωγού φυσικού αερίου Ελλάδας - Βουλγαρίας IGB (Interconnection Greece Bulgaria).

Πρόκειται για την τελική επενδυτική απόφαση (Final Investment Decision-FID), για την ανακοίνωση της οποίας, τόσο ο Έλληνας υπουργός Πάνος Σκουρλέτης, όσο και η Βουλγάρα ομόλογός του Temenuzhka Petkova οριστικοποίησαν την ημερομηνία.

Η ανακοίνωση της απόφασης έχει ανασταλεί τουλάχιστον δύο φορές τον τελευταίο χρόνο, κυρίως για λόγους που σχετίζονται με το πολιτικό timing στις δύο χώρες (εκλογές κ.λπ.). Ωστόσο, όπως προκύπτει από πληροφορίες και εκτιμήσεις, η διστακτικότητα στη λήψη της οριστικής απόφασης σχετίζεται περισσότερο με το μειωμένο ενδιαφέρον για δέσμευση χωρητικότητας και με την επιμονή των εμπλεκόμενων εταιρειών (κυρίως της ιταλικής Edison και της βουλγαρικής BEH) να εξαιρεθεί ο αγωγός από την υποχρέωση πρόσβασης τρίτων.

Έτσι η λήψη επενδυτικής απόφασης που αναμένεται να ανακοινωθεί την μεθεπόμενη εβδομάδα έχει περισσότερο χαρακτήρα πολιτικής απόφασης, που λαμβάνεται προκειμένου να προσφέρει κυβερνητική κάλυψη σε ένα έργο που θα ενίσχυε την ενεργειακή ασφάλεια της περιοχής, παρά προκειμένου να ξεκινήσει η υλοποίηση του έργου.

Ας σημειωθεί εδώ ότι για το συγκεκριμένο έργο πιέζει ποικιλοτρόπως και η αμερικανική διπλωματία, προκειμένου ο αγωγός αυτός να βοηθήσει στην απεξάρτηση της Βουλγαρίας και Σερβίας από το ρωσικό αέριο. Και όπως είπε πρόσφατα ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Πάνος Σκουρλέτης, οι Αμερικανοί είναι «ευτυχισμένοι» που η κυβέρνηση προωθεί τον αγωγό IGB. Μόνο που οι Αμερικανοί δεν είναι αυτοί που εξασφαλίζουν τη χρηματοδότηση για την κατασκευή του αγωγού, ούτε και το κόστος λειτουργίας του, εφόσον αυτός υπολειτουργεί.

Συγκεκριμένα, οι αιρέσεις που θα έχει η επενδυτική απόφαση θα αφορούν στην εξασφάλιση ικανού αριθμού ενδιαφερομένων χρηστών του αγωγού, οι οποίοι με δεσμευτικές προσφορές θα εγγυώνται τη δέσμευση τουλάχιστον των δύο τρίτων της αρχικής χωρητικότητας του αγωγού (3 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως). Μόνο έτσι εκτιμάται ότι θα επιτευχθεί η οικονομική βιωσιμότητα του αγωγού, εφόσον λειτουργήσει με εξαίρεση από τα όσα ορίζουν οι κοινοτικές οδηγίες για την πρόσβαση τρίτων.

Σύμφωνα με όσα αναφέρουν κοινοτικές πηγές, η προοπτική θα ήταν διαφορετική, εφόσον η εταιρεία του αγωγού δεχόταν η λειτουργία του να είναι ρυθμιζόμενη ως προς την πρόσβαση τρίτων και ως προς τις χρεώσεις. Μάλιστα οι πληροφορίες από τις Βρυξέλλες αναφέρουν ότι ανεπίσημη πρόταση υψηλόβαθμου στελέχους της Κομισιόν στην εταιρεία για αλλαγή πλεύσης ως προς το καθεστώς λειτουργίας του αγωγού, με αντάλλαγμα τη διευκόλυνση για την εξασφάλιση χρηματοδότησης, δεν είχε αποτέλεσμα.

Market Test

Έτσι η εταιρεία επιμένει στη διενέργεια νέου market test, προκειμένου να διερευνηθεί το ενδιαφέρον της αγοράς για χρήση της δυναμικότητας του αγωγού. Το πρώτο, το οποίο ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2014, δεν είχε θετικά αποτελέσματα καθώς δεσμεύτηκε χωρητικότητα μόνο 1,2 δισ. κυβικών μέτρων από χρήστες που ενδιαφέρονται να χρησιμοποιήσουν τον αγωγό.

Ήδη η εταιρεία του αγωγού (ICGB EAD) προχώρησε στις σχετικές διαδικασίες και η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας ενέκρινε και δημοσίευσε τις κατευθυντήριες γραμμές για τη διενέργεια του market test. Αναμένεται δε τις επόμενες μέρες να ανακοινωθεί ο «κανονισμός» για το νέο, το οποίο όπως και το πρώτο θα γίνει σε δύο στάδια. Στο πρώτο θα γίνει εκδήλωση ενδιαφέροντος με μη δεσμευτικές προσφορές και στο δεύτερο, που θα ακολουθήσει, θα πρέπει να κατατεθούν προσφορές για δέσμευση δυναμικότητας από τις οποίες και θα προκύψει το κατά πόσο το ενδιαφέρον δικαιολογεί τη λειτουργία του αγωγού εκτός ρυθμίσεων.

Σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, η περίπτωση να διατηρηθεί και στο δεύτερο test το ενδιαφέρον στα επίπεδα του πρώτου, κάτι που είναι πολύ πιθανό, καθιστούν απαγορευτική την προώθηση του επενδυτικού σχεδίου.

Εκτός και αν προκύψει νέος δυνητικός χρήστης που θα καταθέσει προσφορά δέσμευσης χωρητικότητας για 600-800 εκατ. κυβικά μέτρα. Και αυτό όμως θεωρείται δύσκολο, καθώς οι αγορές τις οποίες θα εξυπηρετεί ο αγωγός, δηλαδή βουλγαρική (κυρίως), ελληνική, σερβική και ενδεχομένως ρουμανική, είναι ρηχές και σε μεγάλο βαθμό ελέγχονται από κρατικά μονοπώλια. Έκπληξη εκτιμάται ότι θα είναι μια συμμετοχή της αμερικανικής Cheniere, η οποία έχει εντάξει την περιοχή σε αυτές που εξετάζει προκειμένου να δραστηριοποιηθεί εμπορικά με αέριο από τις ΗΠΑ.

Ο IGB

Ο ΙGB σχεδιάζεται για αρχική δυναμικότητα 3 δισ. κ.μ. τον χρόνο, με δυνατότητα επέκτασης στα 5 δισ. κ.μ. Θα ξεκινά από την Κομοτηνή και θα καταλήγει στη Στάρα Ζαγκόρα της Βουλγαρίας, με συνολικό μήκος περίπου 180 χιλιόμετρα, από τα οποία τα 30 επί ελληνικού εδάφους. Προβλέπεται σύνδεση στην Ελλάδα με το Εθνικό Σύστημα (ΔΕΣΦΑ) και τον αγωγό ΤΑΡ.

Μέσω των διασυνδέσεων αυτών, οι χώρες βόρεια της Ελλάδας (Βουλγαρία, Ρουμανία, Σερβία) θα μπορούν να προμηθεύονται αέριο είτε του Αζερμπαϊτζάν (θα το μεταφέρει ο ΤΑΡ), είτε LNG μέσω του τερματικού της Ρεβυθούσας.