Fitch: Απίθανη η ολοκλήρωση της αξιολόγησης πριν τον Ιανουάριο

Την αξιολόγηση CCC  για τo αξιόχρεο της Ελλάδας και τα ελληνικά ομόλογα επιβεβαιώνει ο οίκος Fitch σε έκθεσή του το βράδι της Παρασκευής.

Ο οίκος υπογραμμίζει ότι το πρόγραμμα που συμφωνήθηκε με τους δανειστές έχει μειώσει το ρίσκο χρεοκοπίας της χώρας επί του χρέους προς τον ιδιωτικό τομέα. 

Ωστόσο ξεκαθαρίζει ότι τα ρίσκα του προγράμματος παραμένουν μεγάλα, καθώς θα απαιτηθεί χρόνος για να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη μεταξύ της Αθήνας και των δανειστών και είναι πιθανές νέες εμπλοκές στις διαπραγματεύσεις. Εν τω μεταξύ, η πολιτική κατάσταση στη χώρα παραμένει απρόβλεπτη. 

Η καταβολή 13 δισ. τον Αύγουστο από τον ESM ανακούφισε τα προβλήματα ρευστότητας της κυβέρνησης. Η πρόοδος με βάση το πρόγραμμα είναι μέχρι στιγμής σταθερή, αν και δεν αναμένεται ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης πριν τον Ιανουάριο, εκτιμά ο οίκος. 

Οι όροι του προγράμματος είναι απαιτητικοί και εμπροσθοβαρείς. Ωστόσο, η ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης λογικά θα ξεκλειδώσει την υπόσχεση για περιορισμένη ανακούφιση του χρέους προς τον επίσιμο τομέα. 

Η ελληνική κυβέρνηση έχει ολοκληρώσει τα περισσότερα από τα 49 προαπαιτούμενα για την υποδόση των 2 δισ. ευρώ και τα κεφάλαια για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών. Θα τεθούν νέα προαπαιτούμενα για την απελευθέρωση επιπλέον 1 δισ. ευρώ και την επίσημη ολοκλήρωση της αξιολόγησης. Το πολιτικά αμφιλεγόμενο ζήτημα της αφερεγγυότητας ελληνικών νοικοκυριών και το πλαίσιο για τους πλειστηριασμούς αποτελούν το μοναδικό «αγκάθι» μεταξύ της Αθήνας και των θεσμών. 

Κρίσιμη η ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης

Η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών μετά την αξιολόγηση της ΕΚΤ είναι ένα βήμα προς την αποκατάσταση της βιωσιμότητας του τραπεζικού συστήματος και της χρηματοοικονομικής σταθερότητας. Από το κεφαλαιακό έλλειμμα των 14,4 δισ., ο οίκος εκτιμά ότι οι τράπεζες θα αντλήσουν μέσω αυξήσεων κεφαλαίων τουλάχιστον 4,4 δισ. ευρώ. Τα 10 δισ. ευρώ που έχουν κρατηθεί σε λογαριασμό του ESM θα δοθούν μόνο με την εκπλήρωση των 49 προαπαιτούμενων. Αυτό αναμένεται να γίνει μέχρι το τέλος του έτους, υπό την προϋπόθεση ότι θα λυθεί το ζήτημα των πλειστηριασμών. 

Οι ελληνικές τράπεζες έχουν μεγάλο αριθμό προβληματικών δανείων, που αντιστοιχούν στο 63% του ΑΕΠ της χώρας και είναι υψηλός σε σχέση με τις κεφαλαιακές τους βάσεις. Οταν υπάρξει συμφωνία με τους θεσμούς, οι νέες νομοθετικές αλλαγές που θα βελτιώσουν το πλαίσιο της χώρας ενδέχεται να περιλαμβάνουν πλειστηριασμούς και ρυθμίσεις, αλλά ο οίκος εκτιμά ότι μια σημαντική βελτίωση της ποιότητας ενεργητικού μπορεί να προκύψει μεσοπρόθεσμα. Ως τότε, η βιωσιμότητα του κλάδου θα παραμείνει αδύναμη. Η ΕΚΤ παρέχει επαρκή δανεισμό μέσω ΕLA στις ελληνικές τράπεζες, αν και τα capital controls αναμένεται να παραμείνουν τουλάχιστον μέχρι του χρόνου.

Πιο συνεκτική η κυβέρνηση

Η τελική κατανομή των κοινοβουλευτικών θέσεων στις εκλογές του Σεπτεμβρίου ήταν παρόμοια με αυτές του Ιανουαρίου. Ωστόσο, η απομάκρυνση των πλέον "αντιμνημονιακών" του ΣΥΡΙΖΑ δείχνει να έχει καταστήσει πιο συνεκτική την κυβέρνηση στις διαπραγματεύσεις με τους θεσμούς. Εάν δε χάσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία, θα μπορούν να δημιουργηθούν εναλλακτικοί συνασπισμοί με το Ποτάμι ή το ΠΑΣΟΚ.

Οι σχέσεις μεταξύ της ελληνικής κυβέρνησης και των πιστωτών έχουν βελτιωθεί από το ναδίρ στις αρχές Ιουλίου, όπως φάνηκε και από την ταχύτητα της επίτευξης συμφωνίας στο νέο πρόγραμμα και την πρόοδο στην πρώτη αξιολόγηση. Ωστόσο είναι λογικό να υποθέσει κανείς ότι μια επανάληψη της εμπλοκής στις σχέσεις μεταξύ των δυο πλευρών θα αυξήσει σημαντικά το ρίσκο του Grexit.

Διαφωνίες ΔΝΤ-Ευρώπης για το χρέος

Ο ρόλος του ΔΝΤ στο νέο πρόγραμμα παραμένει αβέβαιος. Το Ταμείο δηλώνει ότι περιμένει να διατηρήσει την εμπλοκή στο πρόγραμμα αλλά μόνο εάν επίκειται "αξιοσημείωτη ελάφρυνση χρέους". Είναι πιθανό να υπάρξουν διαφωνίες μεταξύ του ΔΝΤ και της Ευρώπης για το ύψος της ελάφρυνσης. Ο οίκος δεν αναμένει κούρεμα του επίσημου χρέους λόγω της πολιτικής ευαισθησίας του ζητήματος.  

Υφεση 0,3% το 2015 και 1,5% το 2016 

Ο οίκος επισημαίνει ότι η μείωση του ΑΕΠ το γ' τρίμηνο κατά 0,5% σε τριμηνιαία βάση είναι μικρότερη από ότι περίμενε. Ωστόσο, σημειώνει ότι η συνεχιζόμενη αβεβαιότητα για την επιτυχία του προγράμματος και τα δημοσιονομικά μέτρα θα περιορίσουν τη δυναμική της ανάπτυξης τα επόμενα τέσσερα τρίμηνα. Η Fitch προβλέπει μείωση του ΑΕΠ κατά 0,3% το 2015 και κατά 1,5% το 2016, τονίζοντας ότι η οικονομία μπορεί να επιβαρυνθεί περαιτέρω εάν υπάρξει ξανά αβεβαιότητα για τη συμμετοχή στο ευρώ.

Ομως η πορεία της οικονομίας μπορεί να είναι καλύτερη εάν υπάρξει ταχύτερη ανάκαμψη του κλίματος και από τον τουρισμό, που συνεχίζει να αποτελεί κλάδο με καλές επιδόσεις.

Τέλος ο οίκος τονίζει ότι θα μπορούσε να υπάρξει υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης εάν υπάρξει νέο παρατεταμένο αδιέξοδο στις σχέσεις με τους δανειστές και εάν δεν υπάρξει πληρωμή ή εάν αναδιαρθρωθεί το χρέος προς τον ιδιωτικό τομέα.   

Αντίστοιχα, η αξιολόγηση της Ελλάδας θα μπορούσε να αναβαθμιστεί μέσω μιας επιτυχημένης πορείας εφαρμογής του προγράμματος που θα αποκαταστήσει τις σχέσεις με τους πιστωτές, της διατήρησης σχετικά σταθερού πολιτικού περιβάλλοντος και της οικονομικής ανάπτυξης, ακολουθούμενης από πρωτογενή πλεονάσματα.