Νέο σκληρό παζάρι με τους δανειστές

Πολλά κρίσιμα ραντεβού και δύσκολες αποφάσεις έχουν μπροστά τους η ελληνική κυβέρνηση, οι τράπεζες αλλά και η οικονομία συνολικά, για να μπορέσουν να βγουν από τη στενωπό στην οποία έχουν εισέλθει. Βασικά και ακανθώδη θέματα που δεν είχαν επιλυθεί όλα τα προηγούμενα χρόνια και ταλάνιζαν την οικονομία, όπως το ασφαλιστικό για παράδειγμα, αλλά και θέματα που προέκυψαν στη διάρκεια του έτους, όπως η ανακεφαλαιοποίηση του τραπεζικού συστήματος, θα πρέπει είτε να πάρουν σαφή κατεύθυνση επίλυσης, ή να διευθετηθούν το αργότερο μέχρι το τέλος του έτους.

Σε κάθε περίπτωση, οι συναντήσεις των στελεχών της ελληνικής κυβέρνησης με τους εκπροσώπους των θεσμών που ολοκληρώθηκαν την Παρασκευή δείχνουν ότι υπάρχουν «καυτά» θέματα ανοικτά, τα οποία ναρκοθετούν την πορεία προς την επιτυχή ολοκλήρωση της πρώτης αξιολόγησης.

Η προσπάθεια να κλείσει η πρώτη αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος από τους εκπροσώπους των δανειστών όσο το δυνατόν γρηγορότερα, για την ώρα δεν φαίνεται να επιτυγχάνεται σε πρώτο επίπεδο. Οι εκλογές προκάλεσαν, όπως ήταν αναμενόμενο, σημαντικές καθυστερήσεις στην προετοιμασία, αλλά και την υλοποίηση των αποφάσεων του Eurogroup.

Σε θεωρητικό επίπεδο, πάντα, την εβδομάδα που πέρασε το υπουργείο Οικονομικών θα έπρεπε να έχει ήδη εισπράξει τα 2 δισ. ευρώ, μέρος της δόσης των 3 δισ. ευρώ που εγκρίθηκε τον Αύγουστο στη βάση υλοποίησης συγκεκριμένων προαπαιτούμενων. Για την ακρίβεια, στα τέλη του Οκτωβρίου η χώρα θα έπρεπε να προετοιμάζεται για την είσπραξη του επόμενου 1 δισ. ευρώ -και πάλι με την προϋπόθεση συγκεκριμένων προαπαιτούμενων.

Με τα έως τώρα δεδομένα αυτό μετατίθεται για την αμέσως επόμενη εβδομάδα, δεδομένου ότι ο ΦΠΑ στην παιδεία και τα κόκκινα δάνεια ήταν δύο από τα θέματα που ανέτρεψαν τον προγραμματισμό. Κρίσιμο αναμένεται να είναι το EWG που προγραμματίζεται για την Πέμπτη αλλά και οι συναντήσεις με τον αντιπρόεδρο της Κομισιόν Ντομπρόβσκις που έρχεται στην Αθήνα.

Σε πολλά μέτωπα οι δανειστές παρατηρούν καθυστερήσεις και παρεκκλίσεις από τα συμφωνηθέντα, έχοντας ερωτηματικά ακόμα και για θέματα που ψηφίστηκαν μόλις την περασμένη εβδομάδα. Στο πακέτο των ανοικτών θεμάτων περιλαμβάνονται επίσης το μέτωπο των ενοικίων, οι αλλαγές στο ΣΔΟΕ, αλλά και το δύσκολο εγχείρημα του ασφαλιστικού, με την κυβέρνηση να απορρίπτει επί της ουσίας το πόρισμα της επιτροπής Σοφών. 

Ηδη υπό το βάρος των παραπάνω η κυβέρνηση αρχίζει εκ νέου προσπάθειες πολιτικής  διαπραγμάτευσης, με πρώτο βασικό στόχο, λύση για τα κόκκινα δάνεια και τους πλειστηριασμούς.

Το θέμα των τραπεζών

Η μεγαλύτερη καθυστέρηση, ωστόσο, η οποία μπορεί να στοιχίσει ακριβά στην ελληνική οικονομία είναι το νομοσχέδιο για το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ) και την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, το οποίο θα έπρεπε να έχει κατατεθεί από τις 15 Οκτωβρίου. Το επικαιροποιημένο πλαίσιο της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών, αναμένεται θα κατατεθεί στις αρχές της εβδομάδας που ξεκινά μετά τη διαβούλευση με τους επικεφαλής των θεσμών.

Κρίσιμο για τις τράπεζες είναι οι όποιες αποφάσεις να ληφθούν άμεσα, καθώς ήδη από την Τράπεζα Πειραιώς βρίσκεται σε εξέλιξη η προαιρετική δημόσια προσφορά και είναι πιθανό να υποβληθούν και άλλες, προκειμένου να μειωθεί το ύψος των κεφαλαίων που θα αναζητήσουν οι τράπεζες από την αγορά. Τα χρονικά περιθώρια είναι ήδη ασφυκτικά, καθώς θα πρέπει να δοθεί και μια ικανοποιητική περίοδος αποδοχής.

Το δεύτερο κομβικό ζήτημα είναι η διαχείριση που θα έχουν οι προνομιούχες μετοχές της Εθνικής και της Eurobank, συνολικής αξίας 2,3 δισ. ευρώ, αφού με το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο μετατρέπονται σε κοινές στη μέση τιμή του τελευταίου δωδεκαμήνου. Αυτή η λύση, όμως, θα επεφύλασσε προνομιακή μεταχείριση στο Δημόσιο έναντι των κατόχων τίτλων υψηλότερης διαβάθμισης όπως τα senior unsecured ομόλογα ή τις διαπραγματεύσιμες προνομιούχες μετοχές ΗΠΑ στην περίπτωση της Εθνικής Τράπεζας.

Το μέτωπο της οικονομίας

Παράλληλα, η εικόνα που δημιουργήθηκε στην εκτέλεση του προϋπολογισμού από τα στοιχεία του τελευταίου μήνα, αλλά και του εννεάμηνου, δείχνουν ότι τα περιθώρια ελιγμών είναι ελάχιστα.

Μόνο για τον Σεπτέμβριο, το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ήταν μειωμένα κατά 762 εκατ. ευρώ. Ακολουθούν μήνες «γεμάτοι» φόρους και ερώτημα είναι αν θα καταφέρουν να ανταποκριθούν οι «εξαντλημένοι» φορολογούμενοι.

Προκειμένου ο ετήσιος στόχος να επιτευχθεί, το τελευταίο τρίμηνο θα πρέπει να εισρεύσουν έσοδα περίπου 19 δισ. ευρώ στα δημόσια ταμεία.

Μόνο θετικό στοιχείο το γεγονός πως οι δανειστές συμφώνησαν στο ότι η ύφεση θα είναι φέτος μικρότερη (1,3% του ΑΕΠ), γεγονός που δημιουργεί ένα περιθώριο για να αποφευχθούν νέα μέτρα.

Ειδικά στο μέτωπο της ανεργίας, το ποσοστό παρέμεινε στο 25% τον Ιούλιο, ενώ η αύξηση του αριθμού των απασχολουμένων αυξήθηκε μόλις κατά 0,9% σε ετήσια βάση, που αποτελεί και τη χαμηλότερη ετήσια μεταβολή από τον Μάιο φέτος.

Το υπουργείο συνεχίζει να εκτιμά ότι η επιβολή ελεγχόμενων τραπεζικών συναλλαγών είχε λιγότερο δυσμενείς επιπτώσεις απ' ό,τι αναμενόταν, ενώ η σταδιακή αποκατάστασή τους συνδέεται με τα καλύτερα οικονομικά αποτελέσματα που καταγράφονται και οδηγούν σε επί τα βελτίω αναθεώρηση του μεγέθους της ύφεσης το 2015 και το 2016.

Πάντως, υπέρ των εκτιμήσεων του υπουργείου φαίνεται να συνηγορούν και τα στοιχεία που προκύπτουν από βασικούς δείκτες οικονομικής συγκυρίας, από τους οποίους διαφαίνεται ότι η ύφεση του β΄ εξαμήνου 2015 θα είναι εμφανώς μικρότερη από τις αρχικές εκτιμήσεις.

Τα στοιχεία που συνηγορούν προς αυτήν την κατεύθυνση είναι η αύξηση της βιομηχανικής και της μεταποιητικής παραγωγής που συνεχίστηκε τον Αύγουστο, κυρίως λόγω των εξαγωγών.

Ειδικά για το θέμα των εξαγωγών, η αύξηση των αγαθών (χωρίς καύσιμα) στο οκτάμηνο του 2015 ήταν 12,3% και 6,8% τον Αύγουστο, ενώ οι εισαγωγές αγαθών (χωρίς καύσιμα) συνεχίζουν την πτωτική τους πορεία κατά 2% στο οκτάμηνο του 2015 και κατά 8,4% τον Αύγουστο.

Τέλος, και οι δείκτες επιχειρηματικού κλίματος του ΙΟΒΕ κατέγραψαν ευνοϊκότερη εξέλιξη της μεταποιητικής παραγωγής στο επόμενο τρίμηνο του έτους.