Το λιανεμπόριο τροφίμων έχει βάλει πλάτη στην απασχόληση

Σε έναν από τους σημαντικότερους εργοδότες της χώρας, σε μια περίοδο όπου η εργασία αποτελεί το μεγαλύτερο ζητούμενο, έχει εξελιχθεί τα τελευταία χρόνια της κρίσης το λιανεμπόριο τροφίμων.

Σύμφωνα με ανάλυση του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών, πλέον η απασχόληση του λιανεμπορίου τροφίμων αντιπροσωπεύει σχεδόν το 40% της απασχόλησης του λιανικού εμπορίου και το 31% συνολικά του λιανικού και χονδρικού εμπορίου.

Την ίδια ώρα, η άμεση απασχόληση στο λιανεμπόριο τροφίμων αντιπροσωπεύει το 5,57% της ελληνικής αγοράς εργασίας (στοιχεία 2014), ξεπερνώντας κλάδους όπως είναι οι Κατασκευές, οι Μεταφορές και η Υγεία, από 4,37% που αντιπροσώπευε το 2010.

Ωστόσο από την ανάλυση του ΙΕΛΚΑ δεν γίνεται σαφές πόσες από αυτές τις θέσεις εργασίας είναι πλήρεις και τι ποσοστό κατέχουν οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης (π.χ. μερική απασχόληση) στο λιανεμπόριο τροφίμων. Επίσης μια ακόμη «γκρίζα» ζώνη είναι ο μέσος χρόνος καθυστέρησης στην καταβολή των μισθών στους εργαζόμενους του συγκεκριμένου κλάδου.

Σύμφωνα πάντως με την ανάλυση του ΙΕΛΚΑ με βάση την επεξεργασία των στοιχείων απασχόλησης που παρέχει σε τριμηνιαία βάση η ΕΛ.ΣΤΑΤ, προκύπτει πως την 5ετία 2010-2014 το λιανεμπόριο τροφίμων παρουσιάζει αύξηση της απασχόλησης κατά 1,60%, σε αντίθεση με το σύνολο του λιανικού εμπορίου το οποίο παρουσιάζει μείωση 7,15% και συνολικά με την ελληνική οικονομία, η οποία παρουσιάζει μείωση 19,44%.

Συγκεκριμένα για το 2014 το λιανεμπόριο τροφίμων παρέμεινε σχεδόν αμετάβλητο, με τον δείκτη να μειώνεται ελάχιστα κατά 0,24% σε σχέση με το 2013, παρουσιάζοντας όμως σημαντική αύξηση κατά 2,69% το 4ο τρίμηνο του 2014, η οποία συνεχίζεται και το 1ο τρίμηνο του 2015. Συνολικά το λιανικό εμπόριο παρουσιάζει επίσης σταθεροποιητική τάση το 2014, με ελάχιστη μείωση κατά 0,15% σε σχέση με το 2013. Αύξηση της απασχόλησης η οποία έρχεται σε κόντρα με τις πιέσεις που ασκεί η μείωση των πωλήσεων στον κλάδο, η οποία για το ίδιο διάστημα προσεγγίζει το 20%.

Η αύξηση αυτή της απασχόλησης στο λιανεμπόριο τροφίμων, σύμφωνα πάντα με το ΙΕΛΚΑ, είναι αποτέλεσμα δύο κυρίως παραγόντων. Πρώτον, της ανάπτυξης και εξυγίανσης των δικτύων του κλάδου των λιανικών πωλήσεων τροφίμων (κυρίως νέα καταστήματα σουπερμάρκετ από τις μεγάλες αλυσίδες του κλάδου, αλλά και αναβάθμιση του δικτύου με νέες τεχνολογίες, συστήματα κ.λπ.) και δεύτερον, από την απελευθέρωση των καναλιών πώλησης συγκεκριμένων προϊοντικών ομάδων (π.χ. απελευθέρωση της αγοράς βρεφικού γάλακτος, καπνού και Τύπου, βιταμινών, συμπληρωμάτων διατροφής, νέα υγειονομική διάταξη), η οποία δημιούργησε αυξημένες ανάγκες απασχόλησης για προσωπικό στις εταιρείες του κλάδου.

Όπως σημειώνει το ΙΕΛΚΑ, τα ανεπτυγμένα δίκτυα προκαλούν επιπλέον νέες επενδύσεις στην οργάνωση, μηχανογράφηση και συντήρηση του δικτύου, προκειμένου να αυξηθεί η παραγωγικότητα των επιχειρήσεων, οι οποίες με τη σειρά τους προκαλούν νέες ανάγκες προσωπικού.

Αξιοσημείωτη είναι η συγκριτική εξέλιξη του εργασιακού κόστους, καθώς σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ, μετά από μία αρκετά μεγάλη περίοδο, ο δείκτης κόστους εργασίας συνολικά στο χονδρικό και λιανικό εμπόριο (όλων των ειδών) παρουσίασε αύξηση κατά 2,68%. Η αύξηση του κόστους εργασίας αποδίδεται στην αύξηση των μισθών κατά 4,42% το 2014 σε σχέση με το 2013, παρότι τα λοιπά κόστη και οι εργοδοτικές εισφορές παρουσίασαν μείωση κατά 5,41%.

Σε σχέση με τα ποιοτικά στοιχεία της απασχόλησης στον κλάδο των σουπερμάρκετ, στην έρευνα του ΙΕΛΚΑ επισημαίνεται ότι οι αλυσίδες σουπερμάρκετ προσφέρουν εργασία σε ομάδες του πληθυσμού που πλήττονται περισσότερο από την ανεργία και αντιμετωπίζουν μεγαλύτερες δυσκολίες στην εύρεση εργασίας, όπως οι νέοι, οι ανειδίκευτοι εργάτες και οι γυναίκες.

Επίσης, πρέπει να σημειωθεί η συμβολή του κλάδου στην αντιμετώπιση της ανεργίας στην επαρχία, εφόσον τα δίκτυα πωλήσεων των αλυσίδων δεν περιορίζονται στα αστικά κέντρα ή στις βιομηχανικές περιοχές της χώρας, αλλά καλύπτουν όλη την επικράτεια. Στο προσωπικό των αλυσίδων σουπερμάρκετ υπερτερούν οι γυναίκες σε ποσοστά 65%-70%, ενώ περισσότερο από τα 2/3 των καταστημάτων των αλυσίδων δραστηριοποιούνται εκτός των μεγάλων αστικών κέντρων της χώρας.