Οικονομία: Οι επτά λόγοι που καθυστερούν την ανάκαμψη

Παρά το γεγονός ότι οι αναλυτές μειώνουν συνεχώς το ποσοστό της πτώσης του ΑΕΠ που προβλέπεται να σημειωθεί φέτος στην ελληνική οικονομία, κλίμα έντονου προβληματισμού επικρατεί για την πορεία του 2016, καθώς οι στόχοι για οριακή ανάπτυξη θεωρούνται ως ιδιαίτερα επισφαλείς.

Η αλήθεια είναι πως παρά το μπαράζ των αντίθετων δηλώσεων και εκτιμήσεων, το ΑΕΠ του πρώτου εξαμήνου έκλεισε στο +1,2%, ενώ επίσης μια σειρά άλλων παραγόντων (βελτίωση τουριστικών εσόδων και σχετικά περιορισμένη πτώση της κατανάλωσης κατά το τρίτο τρίμηνο του έτους) φαίνεται ότι θα διαμορφώσουν για φέτος ένα ποσοστό ύφεσης χαμηλότερο από αυτό που φοβόταν η αγορά μετά την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων, στα τέλη Ιουνίου.

Έτσι, από το αρχικό -4% που «έβλεπε» η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, πήγαμε στη συνέχεια στο -2,9%, όταν σήμερα υπάρχουν αναλυτές που μιλούν για ένα νούμερο που μπορεί να προσεγγίζει το -2%, ή ακόμη και να υπολείπεται ελαφρά αυτού.

Οι διαφαινόμενες αντοχές της ελληνικές οικονομίας έχουν αρχίσει να δημιουργούν την αισιοδοξία πως από το 2016 -με τις τράπεζες επανακεφαλαιοποιημένες, με την αβεβαιότητα μειωμένη και με τα capital controls χαλαρωμένα-, η χώρα θα μπορούσε να περάσει σε έναν οριακά έστω θετικό ρυθμό ανάπτυξης. Μάλιστα, ακούγεται ότι στον κρατικό προϋπολογισμό του 2016 θα αναγραφεί μια τέτοια εκτίμηση-πρόβλεψη.

Παρ' όλα αυτά, κύκλοι της αγοράς τηρούν -επί του παρόντος τουλάχιστον- σαφείς αποστάσεις από τέτοιου είδους προβλέψεις, τις οποίες θεωρούν τουλάχιστον πρόωρες και επισφαλείς.

Από τη μια πλευρά βέβαια, αναγνωρίζουν ότι σε περίπτωση τόνωσης της ψυχολογίας τα πράγματα θα μπορούσαν έως ένα βαθμό να βελτιωθούν και επίσης, θα βοηθούσε η επανεκκίνηση των εργασιών στους τέσσερις μεγάλους οδικούς άξονες που για μεγάλο χρονικό διάστημα διακόπηκαν.

Από την άλλη πλευρά όμως, υπάρχει μια σειρά επιχειρημάτων που καθιστά διστακτικούς στις εκτιμήσεις τους πολλούς παράγοντες της αγοράς.

Πρώτον, η φετινή αντοχή του ΑΕΠ οφείλεται σε σημαντικό βαθμό στον αρνητικό πληθωρισμό (το ΑΕΠ μετριέται σε αποπληθωρισμένες αξίες), εξέλιξη που κυρίως είναι αποτέλεσμα των σαφώς χαμηλότερων τιμών στα διεθνή εμπορεύματα και ιδιαίτερα στο πετρέλαιο. Κανείς δεν μπορεί να διαβεβαιώσει ότι οι τιμές των εμπορευμάτων θα συνεχίσουν να πέφτουν, ή ενδεχομένως ότι δεν θα ανακάμψουν, οπότε πολύ πιθανόν να σταματήσει η διαδικασία του αντιπληθωρισμού (αρνητικού πληθωρισμού).

Δεύτερον, είναι αβέβαιο αν θα επαναληφθεί και το 2016 η ευνοϊκή (χαμηλή) συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ έναντι του αμερικανικού δολαρίου, παράγοντας που τόνωσε τις ελληνικές εξαγωγές.

Τρίτον, ο ελληνικός τουρισμός, που αποτελεί τη λοκομοτίβα της οικονομίας κατά την τελευταία διετία, θα κληθεί να λειτουργήσει σε περιβάλλον αυξημένου ΦΠΑ.

Τέταρτον, το μπαράζ των νέων φόρων (άμεσων και έμμεσων), σε συνδυασμό με τη μείωση των μισθών και των συντάξεων, θα επηρεάσει έως ένα βαθμό το διαθέσιμο εισόδημα των καταναλωτών και το ύψος της εγχώριας ζήτησης.

Πέμπτον, οι δυσλειτουργίες που παρουσιάστηκαν φέτος στο κομμάτι των δημόσιων συμβάσεων σε κατασκευές και πληροφορική μείωσε σε πολλές περιπτώσεις το ανεκτέλεστο υπόλοιπο έργων των εταιρειών, εξέλιξη που θα ψαλιδίσει τον κύκλο εργασιών του 2016 (φέτος, πολλές εταιρείες υλοποίησαν παλαιότερα έργα που απλά δεν έχουν πληρωθεί μέχρι σήμερα από το ελληνικό δημόσιο).

Έκτον, η διεθνής ναυτιλία δεν προβλέπεται από τους αναλυτές να ανακάμψει μέσα στο 2016, οπότε δύσκολα θα δούμε κάποιο θετικό αντίκτυπο στην ελληνική οικονομία. Άλλωστε, λόγω των ζητημάτων της Κίνας και των πολλών γεωγραφικών αβεβαιοτήτων, δύσκολα θα δούμε μια ισχυρή διεθνή οικονομική πορεία μέσα στο 2016.

Και έβδομον, πολύ δύσκολα οι ξένοι επενδυτές θα αρχίσουν να τοποθετούνται στην Ελλάδα, πριν ξεκαθαρίσουν πολλά πράγματα για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας. Αυτό σημαίνει πως θα ακολουθήσουν αρκετοί αναγνωριστικοί μήνες, μέχρις ότου το κλίμα αμφισβήτησης (όπως φάνηκε τόσο από το πρόσφατο Roadshow του ΧΑ στο Λονδίνο, όσο και από την επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στη Νέα Υόρκη) για την ελληνική οικονομία αναστραφεί και οι ξένοι αποφασίσουν να βάλουν το χέρι στην τσέπη.